Ο Έβρος των τελευταίων ημερών έτσι όπως τον ζούμε –όσοι έχουμε βέβαια μια στοιχειώδη ενσυναίσθηση ως προς την εθνική κυριαρχία- είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.
*Της Αντιγόνης Βαφείδου
Νεοθωμανισμός
Η υπερόξυνση των γεγονότων στα σύνορα έχει βαθιά ρίζα και το όνομα αυτής: νεοθωμανισμός. Μέχρι το 2002 ο λαϊκός χαρακτήρας του τουρκικού κράτους και ο Κεμάλ Ατατούρκ ήταν η πεμπτουσία της τουρκικής πολιτικής ζωής. Το «κοινοτικό κεκτημένο» αποτελούσε ακόμη τότε ελκυστική προοπτική για την γείτονα χώρα και ο Ερντογάν το είχε εμπεδώσει πολύ καλά και από πολύ νωρίς. Ήταν ο δούρειος ίππος της πολιτικής του ανέλιξης.
Το είδωλο στον καθρέφτη
Ήδη κατά την πολιτική του εκκόλαψη στον δημαρχιακό θώκο της Κωνταντινούπολης (1994-1998) είχε αρχίσει να πιάνει το σφυγμό της τουρκικής μεσοαστικής τάξης. Τα πολυπληθή μεσαία στρώματα, όντας ταλαιπωρημένα οικονομικά, θέλγονταν έντονα από την ενδεχόμενη ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας τους. Έτσι ο Εντογάν, χρησιμοποίησε αρχικά ως προεκλογική σημαία την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τόνωσε αποτελεσματικά την δημοφιλία του και εξαπλώθηκε ευρύτατα στις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος. Παράλληλα δε, η ρητορική της συγκυρίας τόνωσε και την τουρικική οικονομία. Οπότε η εδραίωση του ήταν πλέον ιστορικά καταγεγραμμένο γεγονός και μετά το 2014 ο Ερντογάν έδειξε την πραγματική του πρόθεση και φιλοδοξία για το μέλλον της χώρας του: με τις ευλογίες του οι μουσουλμάνοι εκτόπισαν τους κεμαλιστές, ενώ ο τουρκικός ιμπεριαλισμός ήταν πλέον και μέσο και σκοπός. Ίσως μάλιστα στον καθρέφτη που χάρισε στην Άγκελα Μερκελ τον περασμένο Γενάρη να είχε ήδη δει, το δικό του είδωλο ως τον Κεμάλ του μέλλοντος…
Μπλοφάρει ή το εννοεί;
Έχοντας πλέον ως δεδομένο των τουρκικό αναθεωρητισμό, η Ευρώπη θα πρέπει να σταματήσει να στρουθοκαμηλίζει και η Ελλάδα να διχάζεται εντός της. Τα πράγματα πλέον είναι ξεκάθαρα και δεν επιδέχονται διαφορετικές αναγνώσεις. Όσο ταλανίζεται η τουρικική οικονομία και «τρίζει» η θέση του Ερτνογάν στο εσωτερικό λόγω της υπερίσχυσης των Ρώσων στον Ιντλίμπ, τόσο θα τρίζει και ο φράχτης στον Έβρο. Κυριολεκτικά όμως και χωρίς εισαγωγικά. Μπλοφάρει ή το εννοεί; Σε κάθε περίπτωση πρέπει να είμαστε έτοιμοι για όλα τα ενδεχόμενα και να μην εφησυχάζουμε καθόλου ακόμη και αν δεν γίνει κάποιο θερμό επεισόδιο ή εμπόλεμη συμπλοκή. Η διαρκής άσκηση πίεσης στα σύνορά μας και οι λεκτικές μόνο παραινέσεις συμμόρφωσης εκ μέρους της Ε.Ε είναι εξίσου επικίνδυνη συνθήκη. Η μεγάλη πίεση που ασκείται στα νησιά μας που ήδη έχουν επιβαρυνθεί πολύ, το «εύφλεκτο υλικό» της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, το πρόσφατο παράδοξο του τουρκολιβυκού συμφώνου κατά το διεθνές δίκαιο δείχνουν ότι υπάρχει σχέδιο με δόλο α’ βαθμού.
Πότε πρόλαβαν;!
Άραγε οι 3 Σύριοι που προσέφυγαν κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για να κηρυχτεί παράνομη η απόφαση της Χώρας μας ως προς την αναστολή ασύλου, πότε πρόλαβαν; Πότε πρόλαβαν να βρουν νομικό παραστάτη, να βρουν τους οικονομικούς πόρους και να ετοιμάσουν εντός ελαχίστον ημερών το περίπλοκο δικόγραφο της προσφυγής για ένα ανώτατο ευρωπαϊκό δικαιϊκό όργανο; Ο τουρκικός αναθεωριτισμός φαίνεται ότι δεν διστάζει να εμπαίξει ευθέως τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τους εργαλειοποιεί ακριβώς όπως και τους πρόσφυγες.
Άλλο πράγμα τα λεφτά, άλλο πράγμα τα σύνορα.
Η Ευρώπη δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να αναβάλλει ούτε για μία μέρα την χάραξη κοινής μεταναστευτικής-συνοριακής πολιτικής. Οι καταβολές των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στον Ερντογάν, απλώς ταίζουν ένα θηρίο που διαρκώς μεγαλώνει. Έρχεται κάποια στιγμή που γίνεται κατανοητό ότι άλλο πράγμα τα λεφτά, άλλο πράγμα τα σύνορα. Το πρώτο δεν προστατεύει το δεύτερο.
Εδώ και τώρα
Αντιθέτως, ο τούρκος ηγέτης κάνει μια ανέξοδη οπτική ρητορική υπέρ του, σπρώχνοντας το φράχτη στον Έβρο: παρουσιάζει μια Τουρκία «δυνατή», ικανή να απειλήσει. Το θέμα είναι αν υπάρχει και από την άλλη πλευρά μια Ευρώπη ικανή να αντιδράσει. Να αποδείξει ότι πέρα από διαχειρίστρια ενός κοινού ταμείου είναι και υπερασπιστής των αξιών που πρεσβεύει. Ότι έχει εμβρυακές μνήμες των γενεσιουργών της λόγων. Επιβάλλεται δε να το αποδείξει εδω και τώρα, κάθε άλλο παρά ποτέ….
