Τα τελευταία εικοσιτετράωρα παρακολουθούμε την εισβολή της Τουρκίας στη Συρία και τις μαζικές δηλώσεις καταδίκης από το σύνολο της βασικών παικτών του διεθνούς συστήματος. Φραστικές καταδίκες, πρέπει να επισημάνουμε. Οι πλέον ενδιαφέρουσες αντιδράσεις είναι αυτές των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας, διότι δυστυχώς παρά τα παχιά λόγια, για μια ακόμη φορά, η τουρκική επιχείρηση εναντίον των Κούρδων στη Βόρεια Συρία, απέδειξε τη στρατηγική ανυπαρξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο υπό διαμόρφωση, νέων δεδομένων, διεθνές σύστημα.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε το δυνατό φλερτ, της Μόσχας με την Άγκυρα, το οποίο με κορύφωση την αγορά των πυραύλων S-400 από τη Ρωσία, έχει δημιουργήσει τεράστια ένταση και αναταραχή στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Παρόλα αυτά, η αντίδραση του Βλαντιμίρ Πούτιν, φραστικά, ήταν καταδικαστική για την τουρκική εισβολή, με τη σημαντική επισήμανση ότι η Μόσχα δεν πρόκειται να εμπλακεί ενεργά στην όλη ιστορία. Στην ουσία η Ρωσία, παρακολουθεί αλλά δεν παρεμβαίνει ακόμη.
Η πλέον ενδιαφέρουσα και με μια πρώτη ματιά αλλοπρόσαλλη αντίδραση είναι αυτή του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τράμπ, και της Ουάσιγκτον. Η απόφαση για την αποχώρηση των ελάχιστων αμερικανικών στρατευμάτων από την περιοχή που επιχειρεί Η Τουρκία, έδωσε το πράσινο φως στον Ταγίπ Ερντογάν, να ξεκινήσει την επιχείρηση κατά των Κούρδων, συμμάχων των ΗΠΑ, στη Βόρειο – ανατολική Συρία, αλλά την ίδια στιγμή του εξασφάλισε μια πρόσκληση στο Λευκό Οίκο για συνάντηση με τον Πρόεδρο Τράμπ, στις 13 Νοεμβρίου. Ας την κρατήσουμε αυτή την ημερομηνία και ας την συνδυάσουμε με το γεγονός της ταχύτητας με την οποία προχωρά η στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας. Είναι μια ημερομηνία σταθμός.
Παρά την πρόσκληση ο Αμερικανός Πρόεδρος υπέγραψε Προεδρικό Διάταγμα το οποίο δίνει την εξουσία στον Υπουργό Οικονομικών, μετά από διαβούλευση με τον Υπουργό Εξωτερικών, Μάϊκ Πομπέο, και το Πεντάγωνο, να επιβάλει νέες σκληρές οικονομικές κυρώσεις στην Τουρκία. Η σοβαρότητα της κίνησης αυτής προκύπτει από τη γλώσσα του Αμερικανού Υπουργού Οικονομικών, Στήβεν Μινιούτσιν, ο οποίος ανακοινώνοντας την εξουσιοδότηση από τον Πρόεδρο Τράμπ, είπε «αν και ελπίζουμε να μην χρειαστεί μπορούμε ανά πάσα στιγμή να παραλύσουμε (shut down) την τουρκική οικονομία.»
Το Αμερικανικό Πεντάγωνο την ίδια στιγμή, δήλωσε ότι είναι σε συνεχή επαφή με τους Τούρκους, αλλά οι βολές πυροβολικού κοντά σε φυλάκιο Αμερικανικών Ειδικών Δυνάμεων στο Κομπάνι, οι οποίες εάν έπεφταν 150 μέτρα πιο πέρα θα στοίχιζαν τη ζωή Αμερικανών στρατιωτών, και θα έβαζαν φωτιά στο όλο σκηνικό, δείχνουν ότι το οποιοδήποτε παρασκηνιακό παιχνίδι, μπορεί οποιαδήποτε στιγμή από ένα “λάθος», να τιναχτεί στον αέρα με καταστροφικές συνέπειες.
Επίσης βαρύνουσας σημασίας στο πάζλ, είναι το γεγονός ότι η Τουρκία προχωρά με φρενήρη ρυθμό στην επιχείρηση, κάτι που δείχνει ότι δίνει μάχη με το χρόνο, και δεν έχει πολύ.
Επίσης σημαντικό είναι να δούμε εάν η πληροφορία ότι υπάρχει συμφωνία με την Ουάσιγκτον, οι τουρκικές δυνάμεις να μην μπουν σε μεγάλα αστικά κέντρα των Κούρδων. Στην περίπτωση που οι Τούρκοι εισέλθουν τελικά στην πόλη Ρας Αλ Αίν, με κουρδικό πληθυσμό 100.000, τότε η συμφωνία πάει περίπατο και το παιχνίδι χοντραίνει. Και εάν προσθέσει κανεις το γεγονός ότι στην εμπροσθοφυλακή της επιχείρησης βρίσκονται οι Μουσουλμάνοι αντάρτες που υποστηρίζουν τους Τούρκους, το πράγμα είναι πολύ ασταθές διότι είναι αμφίβολο το πόσο θα πειθαρχήσουν σε εντολές του τουρκικού στρατού.
Ηνωμένες Πολιτείες, Τουρκία και Ρωσία, παίζουν ένα πολύ επικίνδυνο και εξαιρετικά εύθραυστο διπλωματικό – στρατιωτικό πόκερ το οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να τιναχτεί στο αέρα με απρόβλεπτες και πολύ δυσμενείς συνέπειες. Και δυστυχώς στη μέση αυτού του κυνικού πόκερ βρίσκονται οι Κούρδοι μαχητές και οι δεκάδες χιλιάδες άμαχοι συγγενείς τους.
Εάν φτάσουμε στις 13 Νοεμβρίου, διότι από λεπτό σε λεπτό μπορεί να γυρίζουν τα πάνω κάτω και πραγματοποιηθεί η επίσκεψη Ερντογάν και η συνάντηση του στο Λευκό Οίκο με τον Πρόεδρο Τράμπ, όλα θα ξεκαθαρίσουν. Εκεί θα φανεί το τι πραγματικά παίζεται, το εάν θα υπάρξει διέξοδος στην αναταραχή των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, και εάν σε όλο αυτό το παιχνίδι, πίσω από το παραβάν, υπάρχει και συμφωνία Ουάσιγκτον – Μόσχας για την επόμενη ημερά στη Συρία και ευρύτερα στη Μέση Ανατολή.
Ας είμαστε ρεαλιστές, αποφεύγοντας το ρομαντισμό και το συναίσθημα. Το παιχνίδι είναι χοντρό, βρώμικο, και καθόλα απρόβλεπτο.
*Ο Δημήτρης Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, μέλος του The International Institute of Strategic Studies, και διετέλεσε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ, και το Πεντάγωνο, στην Ουάσιγκτον.
