Και ποιος δε θέλει την αγαστή συνεργασία με τους γύρω του, την οικογένειά του, τους φίλους του, τους γνωστούς του; Την αγαστή συμπόρευση επιθυμούν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας με το ΔΝΤ, την αγαστή σχέση με τους άλλους λαούς προσδοκούμε και εμείς γενικά.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Αυτό σημαίνει ότι αναμένουμε ό, τι κάνουμε, αν είναι αγαστό, να είναι άξιο θαυμασμού. Κι αυτό γιατί ὁ ἀγαστός, ἡ ἀγαστή, τὸ ἀγαστόν προκύπτει από το ρήμα ἄγαμαι που σημαίνει θαυμάζω. Αποτελεί μάλιστα νεότερο τύπο του ἀγητός, που συναντάται κυρίως στα ομηρικά κείμενα. Ἀγαστός κατά τους αρχαίους μας μπορούσε να είναι είτε ο βίος των ανθρώπων στο σύνολό του ή ένα μόνο χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς τους. Ὁ ἀγαστής ήταν εκείνος που κακολογούσε τους άλλους, τους ζήλευε για ορισμένα στοιχεία που είχαν, ενώ ο ίδιος δεν είχε. Η στάση του είχε φθόνο, μια που στην ίδια οικογένεια βρίσκεται το ἀγάομαι = φθονώ.
Πολλοί εξάλλου έχουμε ακούσει την έκφραση «μηδέν ἄγαν», που αποδίδεται ή στο Χίλωνα το Λακεδαιμόνιο ή στο Σόλωνα τον Αθηναίο, και σημαίνει να μην κάνει κανείς τίποτα καθ’ υπερβολήν, να έχει δηλαδή μέτρο στις κινήσεις και τις πράξεις του.
Κι αυτό το ἄγαν, λοιπόν, συγγενεύει με το ἄγαμαι και το ἀγαστός και έχει μέσα του θαυμασμό, έκπληξη, υπερβολή αλλά -γιατί όχι- και φθόνο.
Στο νεοελληνικό λεξιλόγιο βρίσκουμε το επίθετο με λίγο διευρυμένη σημασία, αυτή του τέλειου. Λογικό είναι αυτό που θαυμάζουμε να είναι καλό, όμορφο και απόλυτα αρμονικό, άρα το καλύτερο. Με αυτή την έννοια αγαστές γίνονται οι προθέσεις μας, όταν βούλησή μας είναι να βοηθήσουμε τους άλλους, αγαστός είναι ο σκοπός μιας φιλανθρωπικής δράσης, αγαστό κλίμα έχει η χώρα μας, επειδή δεν κάνει ούτε πολύ κρύο ούτε υπερβολική ζέστη. Σε αγαστή σύμπνοια βρίσκονται τα μέλη μιας οικογένειας, όταν δε διαφωνούν διαρκώς, αλλά διαλέγονται μεταξύ τους, συνεργάζονται και επιτυγχάνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ενίοτε, όμως, ο αγαστός αποκτά ειρωνική χροιά. Δεν είναι βέβαιο ότι, όταν κάποιος έχει αγαστές σχέσεις με την εξουσία ή τα ΜΜΕ το κάνει, για να εξυπηρετήσει την κοινωνία. Ίσως το αγαστόν του πράγματος προκύπτει εδώ από την ανάγκη αυτού που καλλιεργεί τέτοιες σχέσεις να εξασφαλίσει το άτομό του.
Συνώνυμα του αγαστός, εκτός από το θαυμάσιος, θαυμαστός, αξιοθαύμαστος, αρμονικός, τέλειος που προαναφέραμε είναι και ο αψεγάδιαστος, εξαιρετικός.
Αντώνυμα: κακός, προβληματικός, ατελής.
Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
