today-is-a-good-day
23.5 C
Athens

Κονδύλι

Αναζητάμε κονδύλια για την υγεία, κονδύλια για την παιδεία, κονδύλια για τη φιλοξενία των προσφύγων. Ψάχνουμε με άλλα λόγια για χρήματα, που θα καλύψουν δαπάνες σε αυτούς τους τομείς.

Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα

Τὸ κονδύλιον η αρχική λέξη, υποκοριστικό του κόνδυλος, που ήταν ο αρμός του δακτύλου, η κλείδωση. Στον πληθυντικό οι κόνδυλοι δήλωναν το σύνολο των κλειδώσεων του χεριού. Από την εικόνα αυτή που δημιουργούν οι κόνδυλοι του χεριού έφθασε η λέξη στην αρχαιότητα να περιγράφει τη γροθιά, την μπουνιά. Όταν οι πρόγονοί μας νουθετούσαν κονδύλοις, εφάρμοζαν την «παιδαγωγική μέθοδο» της συμβουλής με γρονθοκοπήματα. Έδιναν, με άλλα λόγια ένα γερό χέρι ξύλο. Στα πολύ άτακτα παιδιά πρόσφεραν κολλύραν καὶ κόνδυλον ὄψον (κουλούρι και ξύλο για κολατσό), για να τα συνετίσουν. Αυτό σημαίνει ότι ήταν τόσο απείθαρχα που οι γονείς τους θεωρούσαν δεδομένο ότι θα τα έδερναν καθημερινά.

Αφού κόνδυλος ήταν η χούφτα, έτσι ονομάστηκε και το περιεχόμενό της, τα νομίσματα που περιείχε ένα πουγκί που χωρούσε στο ανθρώπινο χέρι. Αυτή η σημασία των σημερινών κονδυλίων ως χρημάτων που δίνονται για ένα συγκεκριμένο σκοπό μπορεί να προέκυψε και από το γεγονός ότι κόνδυλοι ονομάζονται τα εξογκώματα στους βλαστούς των φυτών, μέσα στα οποία αποταμιεύονται οι απαραίτητες θρεπτικές ουσίες που συμβάλλουν στον πολλαπλασιασμό τους. Οι κόνδυλοι έχουν μέσα τους θρεπτικά συστατικά και τα κονδύλια καλύπτουν άλλες οικονομικές ανάγκες.

Η άρθρωση κόνδυλος με το χαρακτηριστικό σχήμα της μάς φέρνει στο μυαλό και τα κονδυλώματα, τους οστεώδεις όγκους που καμιά φορά – μακριά από όλους μας – παρουσιάζονται στο δέρμα ή το σώμα. 

Για τους πιο παλιούς -ίσως πολύ παλιούς πια- το σημερινό λήμμα θυμίζει το σχολικό κονδύλι και τον κονδυλοφόρο, τον πρόγονο του σημερινού στυλού ή στυλό για όσους προτιμούν να μην κλίνουν τη λέξη. Κονδυλοφόρος ή κοντυλοφόρος ήταν το καλάμι που χρησιμοποιούσαν ως όργανο γραφής. Ιδιαίτερα, έτσι έλεγαν το κάτω μέρος του στο οποίο προσάρμοζαν την γραφίδα. Το καλαμένιο κονδύλι ως γραφίδα το έπαιρναν μαζί τους τα παιδιά στο σχολείο από τη βυζαντινή εποχή και μετά. Ήταν κομμένο μεταξύ δύο αρθρώσεων και γι’ αυτό άλλωστε είχε τη χαρακτηριστική αυτή ονομασία.

Ο κονδυλοφόρος, που είναι σχετικά νέας κοπής τύπος (μαρτυρείται από το 1851 και εξής) αποτελεί μειωτική προσφώνηση καθενός που ασχολείται με τη συγγραφή. Κονδυλοφόρος είναι ο συγγραφέας, ο δημοσιογράφος, ο σεναριογράφος. Σε λίγα χρόνια για όλους αυτούς θα έχουμε κάποιον άλλον όρο (πληκτρολογούντες ή….).

Με το σύγχρονο ηλεκτρονικό κονδυλοφόρο σήμερα καταγράφουμε έκτακτα,  πρόσθετα, αδιάθετα, μυστικά, συγκεντρωτικά κονδύλια ή κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι γνωστά ως ευρωκονδύλια. Δραστηριοποιούμαστε, για να επιτύχουμε την αποδέσμευση, την απορρόφηση, τη συνετή διαχείριση, την αναμόρφωση ή την είσπραξη των κονδυλίων. 

Η αλήθεια είναι ότι η εποχή έχει επιβάλει περιορισμούς. Τα κονδύλια εκλείπουν, τα ταμεία έχουν στερέψει. Γι’ αυτό σκεφτόμαστε αυτόματα το αντώνυμο του λήμματος που είναι η έλλειψη.

Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ