Μειλίχιος είναι ο γλυκός, ο ήρεμος, ο ευχάριστος, ο πράος, ο προσηνής. Και μόνο που ακούμε την λέξη, μάς έρχεται στο νου η ρίζα του ουσιαστικού μέλι από την οποία πιθανόν παράγεται ο λεκτικός μας τύπος. Υπάρχει ήδη από την ομηρική εποχή ως δηλωτικό προσώπων, αλλά και πραγμάτων. Το να μιλά κανείς μειλιχίοις ἐπέεσιν (Οδ. ι 493) ή μειλιχίοις μύθοις ήταν ισοδύναμο με το να χρησιμοποιεί κάποιος ήρεμα και κατευναστικά λόγια που ηρεμούσαν τις ψυχές των ανθρώπων. Oι αρχαίοι μας είχαν τα μειλίχια ποτά, που τα ονόμαζαν έτσι είτε, γιατί περιείχαν ως βασικό συστατικό τους το μέλι είτε, επειδή τα προσέφεραν σε κάποιον, για να τον εξευμενίσουν.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Χαρακτηριστική στην Αθήνα ήταν και η λατρεία στον Δία Μειλίχιον. Ο Ζευς Μειλίχιος προστάτευε εκείνους που τον καλόπιαναν με προσφορές. Χαιρόταν με τα αφιερώματα των πιστών και τους πρόσφερε ο γλυκός, μειλίχιος θεός την δική του αγάπη. Το ιερό του βρισκόταν μέσα στην πόλη, πιθανόν στον Ιλισσό, και ένα από τα ζώα που θυσίαζαν οι πιο εύποροι πολίτες στον θεό, στα Διάσια, τις εορτές προς τιμήν του, ήταν ένα πρόβατο. Οι πιο φτωχοί έδιναν καρπούς ή ψωμάκια γλυκά που περιείχαν – τι άλλο – μέλι, για να τον εξιλεώσουν. Μετά τις θυσίες, ακολουθούσε φαγοπότι και έδιναν δώρα στα παιδάκια, γιατί οι χθόνιες θεότητες, μια από τις οποίες ήταν ο Μειλίχιος Ζευς, τα αγαπούσαν υπερβολικά.
Στην αρχαία μας γλώσσα υπάρχει το ρήμα μειλίσσω (= καταπραΰνω) από το οποίο προκύπτει το αντίστοιχο επίθετο στην γλώσσα μας.
Ας δούμε, όμως, την χρήση της λέξης στα νέα ελληνικά. Άναφερόμαστε κυρίως σε μειλίχιες κουβέντες, μειλίχια χαμόγελα, μειλίχιες φράσεις, μειλίχια ομιλία, μειλίχιο ύφος. Όλα αυτά αναδίνουν την γλυκύτητα που κρύβει η μειλιχιότητά τους. Υπάρχουν, επίσης, οι μειλίχιοι άνθρωποι που δεν χαρακτηρίζονται από βιαιότητα, αλλά σε ζεσταίνουν με την ηρεμία τους.
Μειλιχίως σάς δηλώνουμε ότι το αντίθετο του μειλίχιου είναι ο σκληρός, ο βίαιος, ο τραχύς και ο άγριος. Εκείνος, όμως, που δεν έχει καθόλου μειλιχιότητα είναι αμείλικτος, λέξη εξάλλου ομόρριζη με το λήμμα που εξετάζουμε σήμερα.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
