Αν και κοντεύει να εκπνεύσει αξίζει ένα μικρό αφιέρωμα, αυτή τη φορά στον Ιούνιο, τον 6ο μήνα του χρόνου. Οι ονομασίες των μηνών προέρχονται από το ρωμαϊκό ημερολόγιο, σύμφωνα με το οποίο ο Μάρτιος ήταν ο πρώτος μήνας του έτους και επομένως ο Ιούνιος θα ήταν λογικά ο τέταρτος.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Ο Ιούνιος λεγόταν αλλιώς «Ηραίος μήνας», γιατί ήταν αφιερωμένος στη θεά Ήρα. Juno ήταν η θεά Ήρα, επομένως ο μήνας Junonius πιο σύντομα αποδόθηκε ως Junius.
Εμείς τον αποκαλούμε αλλιώς Ιούνη, Γιούνη ή Θεριστή, γιατί στην παραδοσιακή αγροτική κοινωνία συνδέεται με το θερισμό των σπαρτών. Η σύνδεσή του με το θερισμό παραπέμπει και στο ημερολόγιο των αρχαίων και συγκεκριμένα στο αττικόν ημερολόγιο. Ο Ιούνιος αντιστοιχούσε με το μήνα Σκιροφοριώνα, που περιελάμβανε την περίοδο μεταξύ της 24ης Μαΐου και της 22ας Ιουνίου. Ο Σκιροφοριών ήταν πρωτίστως αφιερωμένος στη θεά Αθηνά Σκιράδα και δευτερευόντως στη θεά Δήμητρα και την κόρη της Περσεφόνη, που προστάτευαν την καρποφορία.
Άλλες ονομασίες του Ιουνίου είναι Κερασάρης ή Κερασινός, γιατί ωριμάζουν τα κεράσια, Λιοτρόπης από το θερινό ηλιοστάσιο ή Αγιαννίτης, από το γεγονός ότι στις 24 εορτάζεται το γενέθλιο του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, που συνδέεται με το έθιμο του κλήδονος και με το άναμμα της φωτιάς, για να καούν τα στεφάνια του Μάη.
Πολλές παροιμίες έχουν συντεθεί για χάρη του Ιούνη. Οι περισσότερες έχουν να κάνουν με τη βασική εργασία το θερισμό. Παραθέτουμε δύο:
- Αρχές του Θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή.
- Μη σε γελάσει ο βάτραχος και το χελιδονάκι, αν δε λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είν’ καλοκαιράκι.
Ο Ιούνιος είναι ο πιο μισητός, αλλά και ο πιο αγαπημένος μήνας των μαθητών. Πιο μισητός, γιατί δίνουν εξετάσεις, αλλά και ο πιο αγαπητός, γιατί τελειώνουν τα σχολικά μαθήματα και αρχίζουν οι καλοκαιρινές διακοπές.
Συνήθως μέσα στον Ιούνιο, εκτός από τη γέννηση του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, που προαναφέραμε, γιορτάζουμε την Πεντηκοστή, την εορτή του Αγίου Πνεύματος και στο τέλος του τιμούμε τους κορυφαίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο, καθώς και τους δώδεκα Αποστόλους.
Μια που μιλάμε για εορτές, στην αρχαιότητα περίπου στις 2 του δικού μας Ιουνίου εορτάζονταν τα ιερά Θαργήλια, τα γενέθλια του Απόλλωνα. Τα Θαργήλια ήταν ημέρες εξαγνίσεως και καθαρισμού.
Ο Ιούνιος ως Θεριστής σηματοδοτεί την αρχή του θέρους, δηλαδή του καλοκαιριού και γι’ αυτό τον αγαπάμε.
Τώρα που συντάσσουμε το λήμμα ο καιρός είναι ιδιαίτερα ζεστός. Γι’ αυτό θα σας αποχαιρετίσουμε με ένα επίκαιρο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου.
Γιάννης Ρίτσος, [Ιούνιος μήνας]
Είχαν αρχίσει οι ζέστες – Ιούνιος μήνας –
άλλαζες κάθε τόσο θέση στο κρεβάτι
ζητώντας το δροσερό μέρος στα σεντόνια,
μη βρίσκοντας δροσιά. Κι αυτή η ταυτόχρονη
καταδίκη και αθώωση. Φωνάζανε οι γρύλοι…..
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
