Εβδομάδα αφιερωμένη στο Θείο Πάθος και εμείς παθιασμένα θα σας μιλήσουμε για το πάθος. Τα πάθη του Θεανθρώπου δεν μας αφήνουν απαθείς. Συμπάσχουμε λεξιλογικώς τουλάχιστον και θα πούμε ότι η λέξη προέρχεται από τον αόριστο β’ ἔπαθον του ρήματος πάσχω.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Στον Αισχύλο, τον ένα από τους τρεις τραγικούς, συναντάμε την λέξη ήδη από τον 6ο – 5ο αιώνα π.Χ., στην φράση ἀνήκεστον πάθος. Το ἀνήκεστον πάθος ήταν το αγιάτρευτο πάθημα. Πάθος ήταν ό, τι πάθαινε ή υφίστατο κάποιος είτε αυτό ήταν καλό είτε αυτό κακό.
Πολύ γρήγορα, όμως, πήρε αρνητική σημασία και δήλωνε κυρίως κάτι δυσάρεστο, την κακοπάθεια με άλλα λόγια. Ταυτίστηκε ακόμη με τις έξεις, τις έντονες επιθυμίες και αρνητικές ροπές, μια που αυτές κάνουν την ψυχή να πάσχει. Αυτή η αρνητική σημασία διατηρήθηκε ως επί το πλείστον για το λεκτικό μας τύπο.
Ας δούμε με συμπάθεια το πάθος, λοιπόν, λέγοντας ότι τώρα που διανύουμε την Εβδομάδα των Παθών είναι ευκαιρία να κόψουμε μερικά από τα σωματικά πάθη ή τουλάχιστον να τα περιορίσουμε. Κι ο λόγος για τη λαιμαργία, τη φιληδονία και άλλα.
Υπάρχουν και άλλα πάθη, τα οποία υπηρετούμε δουλικώς. Ένα από αυτά είναι η το πάθος της χαρτοπαιξίας, ένα άλλο η το πάθος για το διαδίκτυο.
Κάποτε τα πάθη γίνονται φλογερά, έντονα συναισθήματα, μερικές φορές τόσο έντονα μάλιστα που καταλήγουν να είναι άγρια, αβυσσαλέα. Αυτά μας τυφλώνουν και δεν ξέρουμε πώς να τα χαλιναγωγήσουμε.
Μερικά πάθη είναι υγιή, όπως το πάθος για την ζωγραφική, την μουσική, τις καλές τέχνες.
Κάποια πάθη καταλήγουν να γίνουν εμμονές, το πάθος με την καθαριότητα ή την τάξη που έχουν μερικοί.
Τα πάθη ενίοτε ισοδυναμούν με τα μίση. Πολιτικά πάθη έρχονται στην επιφάνεια, όταν συζητάμε για την πολιτική ζωή του τόπου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η αναμόχλευσή τους φέρνει στην επιφάνεια διαφορές.
Εκτός από τα κακά πάθη, για τα οποία χρειάζεται η καταλλαγή, δεν μπορούμε να παραλείψουμε το λουλούδι του πάθους, που βγάζει και το φρούτο του πάθους. Αυτό το γνώριζε ο Νέος Κόσμος πριν από τις Ανακαλύψεις των Ισπανών. Σε μας είναι γνωστό ως Πασιφλώρα. Το χρησιμοποιούσαν οι Αζτέκοι, για να αντιμετωπίσουν τα δαγκώματα των φιδιών ή για να καθαρίσουν και να απολυμάνουν.
Καλό είναι να μην σας κουράζουμε πολύ με τα πάθη, για να μην τραβήξετε κι εσείς του λιναριού τα πάθη ή των παθών σας τον τάραχο, διαβάζοντας για τα πάθη.
Για τις πολύ βαριές συμφορές που μας συμβαίνουν λέμε, επίσης, ότι περνούμε τα πάθη του Ιώβ, μια που το βιβλικό αυτό πρόσωπο έχασε όλη του την περιουσία, τα παιδιά του και προσβλήθηκε επιπλέον από την μολυσματική λέπρα. Παρά το γεγονός αυτό, δεν παραπονέθηκε στον Θεό για όσα του έστειλε. Έμεινε στην Ιστορία, λοιπόν, όχι μόνο για τα πάθη του, αλλά και για την υπομονή του, την Ιώβειο υπομονή.
Τα πάθη διδάσκουν. Γι’ αυτό ο λαός έχει την φράση: πάθος μάθος, το πάθημα που έγινε μάθημα. Ειδικά τα σωτήρια και φρικτά πάθη του Χριστού μας ωθούν σε προσπάθεια προς την ταπείνωση.
Αφού έρχεται Πάσχα, καλό είναι να αφήσουμε κατά μέρος και την αντιπάθεια.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
