Πολυσχιδής χαρακτηρίζεται η προσωπικότητα εκείνη που είναι πολύπλευρη, ασχολείται με πολλά πράγματα, έχει επιδόσεις καλές σε αρκετά επίπεδα. Πολυσχιδής μπορεί να είναι μια διακλάδωση καλωδιακή, όταν δεν ακολουθεί έναν δρόμο, δεν πορεύεται στην ευθεία, αλλά διαιρείται σε επιμέρους μικρότερα μέρη. Πολυσχιδή ενδέχεται να είναι τα καθήκοντα που αναλαμβάνει κανείς, πολυσχιδής ή αλλιώς πολύπλευρη είναι και η ύλη της εφημερίδας. Πολυσχιδείς δράσεις αναλαμβάνουν οργανισμοί ή σωματεία, δηλαδή, φιλανθρωπικές, πολιτιστικές, οικολογικές ή κοινωνικές. Πολυσχιδές είναι το έργο φορέων, εταιρειών, όταν οι εργασίες τους καλύπτουν όχι μόνον έναν, αλλά ποικίλους τομείς.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Όλα τα παραπάνω πολυσχιδή έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Κινούνται πολυσχιδώς.
Σύνθετη λέξη από το πολύς – σχίζω, κόβω με άλλα λόγια σε κομμάτια. Αρχικά ο πολυσχιδής στα παλιά ελληνικά ήταν ο κατασχισμένος, αυτός με τις πολλές τομές. Την λέξη την συναντάμε για πρώτη φορά τον 5ο αιώνα στο γιατρό της αρχαιότητας τον Ιπποκράτη, που μελέτησε την ανατομία του ανθρώπινου σώματος (πολυσχιδῆ ἀγγεῖα).
Στην αρχαιότητα, λοιπόν, τα κέρατα των ελαφιών, όταν είχαν διακλαδώσεις ήταν πολυσχιδῆ. Πολυσχιδῆ καλούνταν ακόμη τα σύκα με ραβδώσεις. Όταν δεν είχαν, λέγονταν ἀσχιδῆ. Πολυσχιδῆ ονόμαζαν, επίσης, τα ζώα που είχαν δάχτυλα στα πόδια και όχι οπλές.
Η μεταφορική έννοια, αυτή του διαιρεμένου και πολύπλευρου, δόθηκε στα ελληνιστικά χρόνια, είναι, δηλαδή, μεταγενέστερη. Η έκφραση, για παράδειγμα, ἁπλῷ τρόπῳ καὶ μὴ πολυσχιδεῖ χρησιμοποιούνταν από εκείνους που επιθυμούσαν τα πράγματα απλά και καθαρά χωρίς δυσκολίες και υπερβολές. Αυτή τη μεταφορική χρήση συναντάμε περισσότερο εμείς.
Στο σημείο αυτό αξίζει να πούμε ότι οι πολυσχιδείς προσωπικότητες είναι άτομα ιδιαίτερα προικισμένα και δημιουργικά, που αξιοποιούν το μυαλό τους και τις δεξιότητές τους ποικιλοτρόπως. Γράφουν, ζωγραφίζουν, τραγουδούν, είναι καλοί μαθηματικοί, καλοί οικονομολόγοι και ταυτόχρονα χορεύουν και έχουν το χάρισμα να είναι κοινωνικοί.
Συνώνυμα του πολυσχιδής είναι και ο πολυδιάστατος, πολυεπίπεδος, πολυσύνθετος. Αντώνυμα ο μονόπλευρος, μονοδιάστατος ή τα πιο σπάνια μονικός ή μονήρης.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
