Προσπαθούσαμε και προσπαθούμε εδώ και καιρό να φθάσουμε σε λυσιτελείς συμφωνίες με τους δανειστές μας.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Στο πολιτικό μέτωπο αυτά γίνονται για τη λυσιτελέστερη πορεία των οικονομικών. Στο ατομικό, προσωπικό οικογενειακό μέτωπο ο καθένας μας κάνει τις λυσιτελείς επιλογές του, για να φέρει σε ένα καλό επίπεδο τη ζωή του. Εργάζεται λυσιτελώς, όπως λέμε, προσπαθώντας να αποδείξει τη λυσιτέλεια των ενεργειών του.
Λυσιτελής είναι ο ωφέλιμος, ο χρήσιμος, λυσιτέλεια η ωφελιμότητα και, όταν δρούμε λυσιτελώς, κοπιάζουμε, για να έχουν αποτέλεσμα αυτά που κάνουμε.
Σύνθετη λέξη με δύο συνθετικά το θέμα λύσ – του ρήματος λύω και τα τέλη (= τα οφειλόμενα). Λυσιτελῶ, λοιπόν, όταν πληρώνω όσα οφείλω, τα τέλη κυκλοφορίας, τους φόρους, το ενοίκιο και άλλα πολλά. Και αφού εξοφλώ τις υποχρεώσεις μου, καθίσταμαι επικερδής, χρήσιμος, ωφέλιμος στους άλλους, δεν έχω το στίγμα του κακοπληρωτή.
Στον ιστορικό της αρχαιότητας Ξενοφώντα τον Αθηναίο, ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ., συναντάμε τον λυσιτελή στην έκφραση «λυσιτελές καὶ κερδαλέον» (= ωφέλιμο και επικερδές, Ξενοφ. Ἀπομν. 3.4.11).
Το επίθετο αυτό στα παλιά μας ελληνικά περιέγραφε τις περισσότερες φορές όποιον ήταν εντάξει με εκείνα που χρωστούσε. Δεν τον κυνηγούσαν τον λυσιτελή όσοι είχαν λαμβάνειν από εκείνον. Εξάλλου στην αθηναϊκή δημοκρατία ίσχυε η ισοτέλεια. Όλοι έπρεπε να πληρώσουν σύμφωνα με τις δυνατότητές τους. Εάν το κατάφερναν, ήταν λυσιτελείς, χρήσιμοι για την κοινωνία όχι κηφήνες που ζούσαν σε βάρος άλλων.
Λυσιτελής ήταν και ο φθηνός, γιατί με τη φθήνια του έκανε το πορτοφόλι να λυθεί.
Ας έρθουμε, όμως, στα λυσιτελή δικά μας.
Πόσο λυσιτελώς πορευόμαστε σήμερα εμείς οι Νεοέλληνες; Η λυσιτέλειά μας αποδεικνύεται από τη δυσπιστία των δυνάμει δανειστών μας. Θέλουμε να γίνουμε λυσιτελέστεροι, αλλά δεν έχουμε τη δυνατότητα. Έχουμε, όμως, λυσιτελείς (=επωφελείς) προθέσεις! Στην αντίθετη περίπτωση, εκεί από όπου απουσιάζει η λυσιτέλεια, έρχεται η βλαπτικότητα και η ζημία. Όταν απουσιάζει ο λυσιτελής, τότε βρίσκεται μπροστά μας ο επιζήμιο,ς ατελέσφορος, άχρηστος, βλαπτικός, επιβλαβής και -γιατί όχι- ο αλυσιτελής, που είναι ωραίος, λόγιος, αρχαιοπρεπής τύπος.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
