Πολλές φορές ακούμε ή διαβάζουμε ότι θα γίνουμε έρμαιοι προβλημάτων. Θα θέλαμε να σχολιάσουμε τη λέξη έρμαιο. Εδώ χρησιμοποιείται εσφαλμένα η λέξη. Το έρμαιο δεν είναι επίθετο, αλλά ουσιαστικό ουδετέρου γένους. Προφανώς έπρεπε να ακούσουμε ή να διαβάσουμε ότι θα γίνουμε έρμαιο προβλημάτων, δηλαδή θα παρασυρόμαστε από τα προβλήματα, θα είμαστε θύματα των αντιπαραθέσεων, που θα προκύψουν μετά.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Προέρχεται από το ἕρμαιον, που με τη σειρά της έχει να κάνει με τον θεό Ερμή. Ο Ερμής ήταν αγγελιαφόρος των θεών, ψυχοπομπός, (μετέφερε τις ψυχές στον Άδη), θεός του εμπορίου, της κλεψιάς, αλλά και των τυχερών παιχνιδιών. Από αυτήν την τύχη που συνδεόταν με τον Ερμή προήλθε και το ἕρμαιον. Το ἕρμαιον, λοιπόν, από το Ἑρμαῖον ήταν ένα απροσδόκητο εύρημα, ένα θεόσταλτο δώρο. Στη φράση του Πλάτωνος από τον Εὐθύδημο διαβάζουμε: τί μεῖζον ἕρμαιον αὐτοῦ ἄν εὕροιμι ἐν παντὶ τῷ βίῳ (295 a). (Ποιο μεγαλύτερο δώρο θα μπορούσα να βρω σε όλη μου την ζωή από αυτό;)
Σήμερα το έρμαιο χρησιμοποιείται μεταφορικά. Δεν σημαὶνει ένα θεόσταλτο δώρο, αλλά τον άνθρωπο ή το αντικείμενο που δεν καθορίζει την πορεία που ακολουθεί. Είμαστε έρμαια των παθών μας, όταν παρασυρόμαστε από αυτά. Μπορεί να γίνουμε έρμαια των αντιλήψεών μας, θύματα, δηλαδή, των απόψεών μας. Το καράβι, έρμαιο των κυμάτων, ενδέχεται να χάσει τον προσανατολισμό του.
Όποιος τέλος είναι έρμαιο στα χέρια επιτηδείων, είναι υποχείριό τους, παιχνίδι, πιόνι τους.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
