Ο πολιτισμός και αξίες αποτελεί έναν πλεονασμό, όπως τόνισε η Πρόεδρος του Διοικητικού συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών κα. Ελένη Αρβελέρ διότι ο πολιτισμός είναι μια αξία. Ο πολιτισμός γίνεται κάτι παραπάνω από αξία καθώς αποτελεί τη γέφυρα μεταξύ νεκρών και ζωντανών κατά την κ. Αρβελέρ η οποία διευκρίνισε ότι κανείς μπορεί να βρει χιλιάδες ορισμούς στα λεξικά για την έννοια του πολιτισμού.
Αυτό που προβληματίζει τον κ. Νικηφόρο Διαμαντούρο, Επίτιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, στην τρέχουσα συγκυρία είναι το γεγονός ότι το ελληνικό αξιακό σύστημα της κοινωνίας μεταλλάσσεται, ενώ χαρακτηρίζεται από έναν δυισμό καθώς αποτελείται από δύο ανταγωνιστικά αξιακά συστήματα. Το πρώτο κυρίαρχο σύστημα που συναντάται περίπου στο 70% της ελληνικής κοινωνίας, στηρίζεται σε μια συγκρουσιακή λογική, η οποία εκφράζει την έννοια του μηδενικού αθροίσματος, σημείωσε ο κ. Διαμαντούρος. Στη διαδικασία της σύγκρουσης, εξήγησε ο κ. Διαμαντούρος, ένας κερδίζει και ένας χάνει υποχρεωτικά. Η λογική αυτή στερείται της έννοιας του συμβιβασμού η οποία μπορεί να ενέχει ένα στοιχείο αρνητικό στα ελληνικά αλλά στην πραγματικότητα είναι αναγκαία για την εξέλιξη. Η συγκρουσιακή αυτή λογική οδηγεί σε μονολόγους και κατ΄ επέκταση σε έλλειψη σεβασμού. Η ευημερία και η πρόοδος της κάθε κοινωνίας βασίζεται στον σεβασμό, υποστήριξε ο κ. Διαμαντούρος που συμπλήρωσε ότι η έλλειψη σεβασμού και οι έντονες συγκρούσεις καλλιεργούν ένα έντονο κλίμα ανασφάλειας, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί στην υιοθέτηση ευκαιριακών λογικών συμπεριφοράς. Αποτέλεσμα είναι η απώλεια της ουσίας στο δημόσιο διάλογο και η αμυντική θεώρηση του κόσμου που έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη δημοκρατία.
«Ο πολιτισμός αποτελεί το μοναδικό παγκόσμιο αγαθό το οποίο όταν το καταναλώνεις δεν το αφαιρείς από κανέναν. Αυτός ο πολιτισμός γίνεται η προίκα της ζωής.» δήλωσε η κα. Αρβελέρ.
Τα πρώτα πολιτιστικά συστήματα είναι η οικογένεια, η πολιτεία και η δημοκρατία και ο σεβασμός για τους νεκρούς, εξήγησε. Εάν σε αυτά προσθέσουμε και τα θρησκευτικά στοιχεία, έχουμε τις παγκόσμιες αξίες. Όλες οι άλλες είναι τοπικές, όπως το πώς φέρεται κανείς στα ζώα, στις γυναίκες, στους ηλικιωμένους, στους ξένους κτλ. «Στην Ελλάδα έχουμε την τάση να κάνουμε διαφορετικά πράγματα όταν είμαστε ιδιώτες από αυτά που κάνουμε όταν είμαστε στο δημόσιο βίο.» παρατήρησε η κα. Αρβελέρ. Όταν οι πράξεις δεν συμφωνούν με τις αξίες που έχουμε αλλάζουμε τις αξίες αλλά όχι τις πράξεις εξήγησε και συμπλήρωσε ότι «για αυτό είμαστε εκεί που είμαστε».
Αναφορικά με την κρίση στην παιδεία η κα. Αρβελέρ τόνισε ότι η σαλαμοποίηση της εκπαίδευσης κατά την οποία η κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης αντιμετωπίζεται ως ανεξάρτητη από τη συνολική διαδικασία οδηγεί σε μόνιμα προβλήματα. «Δεν ξέρουμε ακόμα ότι η παιδεία δεν είναι η εκπαίδευση και ότι αυτή ξεκινάει από την οικογένεια» σημείωσε. Η συνέχεια στην εκπαίδευση έχει διακοπεί στην Ελλάδα «για αυτό ασχολούμαστε μόνο με την επιτυχία και όχι την ευτυχία.»
Πρέπει να προχωρήσουμε σε υιοθέτηση ενός εναλλακτικού υποδείγματος αξιών, εκείνο που εκφράζει τη μειοψηφία της χώρας και δεν εγγράφεται στη λογική του μηδενικού αθροίσματος, αλλά του θετικού, από το οποίο κερδίζουν και οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές» εξήγησε ο κ. Διαμαντούρος, ο οποίος σημείωσε ότι οι συνεχείς αλλαγές στο σύστημα της εκπαίδευσης και η συνεχής αναζήτηση μεταρρυθμίσεων στην Παιδεία αποτελεί ομολογία αποτυχίας.
Το να μοιραστείς τον πολιτισμό σου αποτελεί την μόνη μοιρασιά που σε κάνει πλούσιο, περιέγραψε η κα. Αρβελέρ η οποία αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη συλλογικής προσπάθειας της πνευματικής κοινότητας. «Χωρίς την κρίσιμη μάζα δεν μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα» εξήγησε. «Αν ένα εθνικό ζήτημα γίνεται πολιτικό, ένα πολιτικό γίνεται κομματικό, ένα κομματικό γίνεται προσωπικό έχεις την παρακμή ολόκληρη μπροστά στα μάτια σου» τόνισε η ίδια.
Ο κ. Διαμαντούρος από την πλευρά του υποστήριξε ότι η πνευματική ελίτ της χώρας δεν έχει ανταποκριθεί στο ρόλο της – που σύμφωνα με την κα. Αρβελέρείναι γεμάτος υποχρεώσεις – διότι έχει επικρατήσει η λογική του μηδενικού αθροίσματος.
