Η δίνη ή ο δῖνος ήταν η στροφή, η περιστροφή. Ο Αναξαγόρας, ο σπουδαίος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος από τις Κλαζομενές της Ιωνίας, έλεγε πως τον δῖνον τον δημιουργησε ο νους που ρυθμίζει το σύμπαν. Ο νους, κατά τον φιλόσοφό μας, ωθούσε σε δίνη, σε μια διαρκή περιστρεφόμενη κίνηση όλο τον κόσμο. Ανάμεσα στις άλλες σημασίες που είχε η λέξη ήταν και αυτή του κυκλικού χορού, κάτι σαν το δικό μας βαλς. Δῖνον ονόμαζαν οι πρόγονοί μας, επίσης, το αλώνι, το μεγάλο στρογγυλό ποτήρι, αλλά και κάθε περιστροφή.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Η δίνη είναι πολύ παλιά και δήλωνε τον ανεμοστρόβιλο και τη ρουφήχτρα. Στη μάχη στον ποταμό Σκάμανδρο στην Ιλιάδα, ο Αχιλλέας σκοτώνει τόσο πολλούς Τρώες, που το ποτάμι τους έσυρε ἐν δίνῃσι βαθείῃσιν μεγάλῃσιν, στις βαθιές και μεγάλες ρουφήχτρες του (Ἰλιάδας Φ 239).
Σε όλα τα περιβάλλοντα που χρησιμοποιείται η λέξη μας στα Νέα Ελληνικά κρύβει την κίνηση και το στροβίλισμα, το κυκλικό γύρισμα, το στριφογύρισμα.
Η δίνη του αέρα παρέσυρε τα πάντα, ένας κυκλώνας δεν άφησε τίποτα πίσω του. Κι η θάλασσα έχει δίνες τόσο ρηχές, όσο και βαθιές ρουφήχτρες πολύ επικίνδυνες. Η περιδίνηση του ποταμού σχηματίζει καμπύλες που περιδινούν τα κλαδιά και τα φύλλα που έχουν πέσει στα νερά από την καταιγίδα.
Η δίνη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία οδηγεί σε απελπισία χιλιάδες ανθρώπους. Πολλές φορές η δίνη των γεγονότων μας παρασύρει σε ρυθμούς που δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε. Ιδιαίτερα αν κάποιος είναι στο κέντρο της δίνης, παρασύρεται από τις εξελίξεις, ζαλίζεται και μπορεί να του έλθει ζαλάδα, σκοτοδίνη. Το ίδιο αίσθημα θα νιώσει κι αν είναι στη δίνη του κυκλώνα ή στο μάτι του κυκλώνα, όπως λέμε. Αν είναι στη δίνη του κυκλώνα, βρίσκεται σε τόσο δυσχερή θέση, που μπορεί, όταν περάσουν τα όσα ζει να χρειαστεί ένα χαλαρωτικό δινόλουτρο ή τζακούζι, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται.
Κι ο περιδίνητος που γυρίζει γύρω – γύρω, μετά τον κυριολεκτικό και μεταφορικό χορό ας βρει γαλήνη, ηρεμία, σταθερότητα και νηνεμία που είναι τα αντώνυμα του λήμματος.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
