*Του Κώστα Κωτούλα
Δεν είναι υποχρεωτικό τα ωραία πράγματα να έχουν οπωσδήποτε κι ένα τέλος. Είναι όμως βέβαιο ότι έχουν κάποια αρχή.
Ένα από τα πιο σημαντικά παρακλάδια της λογοτεχνίας του Φανταστικού, σχεδόν το ίδιο διαδεδομένο με την Επιστημονική Φαντασία, είναι αυτό που αποκαλούμε Sword and Sorcery (Ξίφος και Μαγεία). Και αυτό το ωραίο πράγμα άρχισε από τον Robert Ervin Howard.
Ο REH γεννήθηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, στο Τέξας. Ως νέο παιδί έζησε τις ραγδαίες μεταλλάξεις της Αμερικάνικης Δύσης. Στη διάρκεια των αλληλοδιαδοχικών «μεταναστεύσεων» της οικογένειάς του από πόλη σε πόλη, ο REH είδε boom towns που φύτρωναν σα μανιτάρια όταν κάπου εντοπίζονταν πετρέλαιο για να μαραζώσουν αργότερα, πόλεις κτηνοτρόφων που έσβηναν με την απομάκρυνση των κοπαδιών, εγκληματικότητα, τζόγο και πορνεία που ακολουθούσαν τη ροή του πληθυσμού –και του χρήματος. Ο ίδιος ο REH έλεγε αργότερα για τις boom-towns του πυρετού του πετρελαίου ότι με βεβαιότητα θα διδάξουν σε ένα παιδί ότι η ζωή είναι σάπια πιο γρήγορα από ό,τι άλλο θα μπορούσε να φανταστεί. Αυτή η απότομη άνοδος των ανθρωπίνων δομών (και η συνακόλουθη βία) και η εξίσου απότομη κατάπτωσή τους, στην κατάσταση του χάους και της παρακμής, της ερήμωσης, της επανόδου της βαρβαρότητας, διαμόρφωσε σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο σκέψης του REH και την άποψή του για τη δύναμη του ανθρώπινου πολιτισμού: οι σκαπανείς αγωνίζονται για να δημιουργήσουν, αλλά ακολουθούν άλλοι που, χωρίς να κοπιάσουν, απολαμβάνουν τους καρπούς των έργων των σκαπανέων και αυτή η ανέξοδη τρυφηλή ζωή οδηγεί αναπόφευκτα στην παρακμή και τη νέα δημιουργία, από την επόμενη γενιά σκαπανέων.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ο REH διάβαζε σαν τρελός. Διάβαζε τα πάντα, όμως στις προτιμήσεις του σταδιακά κυριαρχούσε όλο και πιο ξεκάθαρα η φαντασία. Και, όπως συχνά είδαμε να συμβαίνει, μαζί με το διάβασμα, έρχεται και το γράψιμο. Αν και δημοσίευε ιστορίες του από τα 15, στα 18 του για πρώτη φορά πούλησε ιστορία (Spear and Fang – Δόρυ και Κυνόδους: έτσι, για να μην έχει κανείς αμφιβολία για το τι θα ακολουθούσε). Και, φυσικά, η πώληση έγινε στο pulp περιοδικό Weird Tales. Το ίδιο περιοδικό, ένα από τα πιο εμβληματικά έντυπα του κινήματος της Pulp Fiction κυκλοφόρησε τα επόμενα χρόνια και άλλες ιστορίες του REH, με λυκανθρώπους ή με την αρχαία κελτική φυλή των Πικτών (μια από τις πιο όμορφες εμμονές του REH, με την οποία πειραματίστηκε αρκετά και στη μετέπειτα σταδιοδρομία του, αφηγούμενος τα κατορθώματα του τελευταίου Βασιλιά των Πικτών, του Bran Mak Morn), καθώς και ποιήματά του, αλλά και μία ιστορία με τον Solomon Kane.
Ο Kane ήταν ένας από τους πρώτους χαρακτήρες που επινόησε ο REH: ένας πουριτανός πολεμιστής του 17ου αιώνα, ο οποίος αντιμετωπίζει με την πίστη και το ξίφος του δυνάμεις πέρα από τα ανθρώπινα μέτρα ή εκφραστές της καταπίεσης σε βάρος των συνανθρώπων του. Για τον σκοτεινό χαρακτήρα του Solomon Kane έχει γυριστεί και μία ταινία το 2009, την οποία αξίζει τον κόπο να την αποφύγει κανείς, προκειμένου να κάνει κάτι πολύ πιο δημιουργικό, όπως να διαβάσει μια – δυο ιστορίες με τον ίδιο πρωταγωνιστή.
Λίγο μετά τον Kane, ο REH παρουσίασε στο αναγνωστικό κοινό του τον Kull, βασιλιά μιας φυλής που κατοικούσε στην Ατλαντίδα. Βέβαια, σύμφωνα και με την αντίληψη του REH για την εξέλιξη των ανθρώπινων πολιτισμών και τη σύγκρουσή τους με τη βαρβαρότητα, η Ατλαντίδα δεν ήταν χώρα ενός εξελιγμένου πολιτισμού, αλλά πεδίο αντιπαράθεσης βάρβαρων φυλών. Με τις ιστορίες του Kull, ο REH, πέρα από τον ήρωα και τον κόσμο του, καθιέρωσε και το Sword and Sorcery ως είδος της Λογοτεχνίας του Φανταστικού. Όπως και ο Solomon Kane, έτσι και ο Kull είχε την ατυχία να μεταφερθεί στην μεγάλη οθόνη. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο τον διεκπεραίωσε ο Kevin Sorbo –και μάλιστα την περίοδο που πρωταγωνιστούσε και στις κωμικές – δραματικές μεταφορές του Ηρακλή. Η Tia Carrere, παρά τις αδιαμφισβήτητα ανυπέρβλητες υποκριτικές της ικανότητες δε σώζει την ταινία: αποφύγετέ την κι αυτή και διαβάστε ιστορίες του Kull.
Μαζί με τις ιστορίες του Solomon Kane και του Kull, αξίζει να διαβάσει κανείς και τις ιστορίες του Conan. Του Κιμμέριου που, ξεκινώντας από τις στέπες της πατρίδας του, με το σπαθί του άφησε το στίγμα του στην Υβορειανή Εποχή και του οποίου την εποποιία κατέγραψε ο REH. Τον χαρακτήρα λίγο – πολύ τον ξέρουμε όλοι: μισθοφόρος και κλέφτης, πειρατής και βασιλιάς, πιστός μόνο στο σπαθί του, κυνικός και ατρόμητος. Η ιστορία του Conan ξεκίνησε όταν ο REH διασκεύασε ένα διήγημα του Kull σε διαφορετικό κόσμο και με μια κάπως παραλλαγμένη πλοκή. Ο κόσμος ενθουσιάστηκε, μαζί με τον κόσμο και το Weird Tales Magazine, αλλά κυρίως ο ίδιος ο REH, ο οποίος έγραφε για τον Conan χωρίς διακοπή. Η ατμόσφαιρα του κόσμου της Υβορειανής Εποχής θυμίζει έντονα την ατμόσφαιρα των διηγημάτων και ταινιών western –τουλάχιστον αυτών που αποτυπώνουν την αέναη πάλη μεταξύ του πολιτισμού και της κατάπτωσής του (μια πάλη εξ ορισμού χαμένη κατά τον ίδιο το REH). Και, επιτέλους, με τον Conan έχουμε και μία κινηματογραφική μεταφορά ιστορίας του REH αντάξια τόσο του συγγραφέα, όσο και του ίδιου του ήρωα. Η ταινία Conan the Barbarian (προσοχή, του 1982, τις άλλες σχετικές ταινίες τις προσπερνάμε άφοβα και χωρίς τύψεις), παρά τον πρωταγωνιστή της αξίζει από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό, από την εκτέλεση της μητέρας του Conan και τη διατύπωση του Γρίφου του Ατσαλιού μέχρι τη βλάσφημη προσευχή και την τελική σφαγή. Και, φυσικά, η μουσική του Basil Poledouris δίνει άλλον όγκο στην ταινία.
Σχεδόν στο σύνολο του έργου του REH κυριαρχεί η έννοια της βαρβαρότητας, με το χαρακτήρα του τέλους του πολιτισμού. Ο ίδιος ισχυριζόταν ότι η βαρβαρότητα είναι η φυσική κατάσταση της ανθρωπότητας, ενώ ο πολιτισμός είναι αφύσικος, προϊόν σύμπτωσης, και ότι η τελική επικράτηση της βαρβαρότητας είναι αναπόφευκτη.
Ο REH πέρα από τη συγγραφή, λάτρευε την πυγμαχία. Ο ίδιος μάλιστα ήταν ερασιτέχνης πυγμάχος. Ήταν, λοιπόν, αναπόφευκτο να γράψει και ιστορίες πυγμαχίας: οι πιο γνωστοί πρωταγωνιστές του ήταν ο Sailor Steve Costigan και ο Dennis Dorgan.
Πέρα από την Ηρωϊκή Φαντασία και τις ιστορίες πυγμαχίας, ο REH έγραψε και ιστορικά διηγήματα, αστυνομικές ιστορίες, επιστημονική φαντασία, western, αλλά και ιστορίες τρόμου (αρκετές από τις οποίες εντάσσονται στον μυθολογικό κύκλο του Cthulhu).
Ο REH διατηρούσε τακτική αλληλογραφία με τον H. P. Lovecraft, έχοντας ενταχθεί στον κύκλο λογοτεχνών που ο τελευταίος δημιούργησε, προκειμένου να ενθαρρύνει την ανταλλαγή και τη σύνθεση ιδεών σχετικών με τη Λογοτεχνία του Φανταστικού. Οι επιστολές του REH προς τον Lovecraft, αλλά και προς άλλους συγγραφείς του κύκλου (Smith, Derleth κλπ) έχουν κυκλοφορήσει στο τρίτομο έργο “The collected letters of Robert E. Howard”.
Στις 11 Ιουνίου 1936, ο τριαντάχρονος REH ρώτησε τη νοσοκόμα που φρόντιζε τη μητέρα του (η οποία ήταν ασθενής από χρόνια φυματίωση σε όλη τη ζωή του REH και η οποία είχε πέσει σε κώμα τρεις μέρες πριν) αν υπήρχε πιθανότητα επανόδου από το κώμα. Η νοσοκόμα απήντησε αρνητικά. Ο REH πήγε στο αυτοκίνητό του, πήρε το Colt .380 που είχε δανειστεί για το σκοπό αυτό, και αυτοκτόνησε.
