Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με τη λέξη αυτή, επειδή βρισκόμαστε σε ημέρες αναστάτωσης της μαθητικής και φοιτητικής κοινότητας για θέματα που επηρεάζουν την ακαδημαϊκή τους πορεία, τη φοίτησή τους δηλαδή στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να πάρουν το ακαδημαϊκό απολυτήριο (ο όρος χρησιμοποιούνταν παλιότερα για το απολυτήριο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που ήταν προϋπόθεση για την είσοδό στο Πανεπιστήμιο).
Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Όσοι εισάγονται στις σχολές θα γνωρίσουν πολλά ακαδημαϊκά. Καταρχήν το ακαδημαϊκό τέταρτο, τα απαραίτητα 15′ που περιμένουν οι φοιτητές, για να αρχίσει το μάθημα, την ακαδημαϊκή ελευθερία, την ελευθερία, δηλαδή, στην έκφραση και διακίνηση των στοχασμών της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και θα έλθουν σε επαφή με ακαδημαϊκές συζητήσεις, κουβέντες επί θεωρητικών θεμάτων χωρίς πρακτική εφαρμογή που γίνονται με αφορμή ένα θέμα επιστημονικό. Όλα αυτά τα ακαδημαϊκά και άλλα που θα αναφέρουμε στη συνέχεια αποτελούν μεταφραστικά δάνεια, από αντίστοιχους ξένους όρους (π.χ το ακαδημαϊκό τέταρτο από το γερμανικό akademisches Viertel). Προέρχονται όλα από την Ἀκαδημία ή Ἀκαδήμεια, το ιερό άλσος που περιέβαλε τον τάφο του ήρωα Ακαδήμου στον Κεραμεικό, όπου ο Πλάτων ίδρυσε τη σχολή του, το 387 π.Χ., μετά το πρώτο ταξίδι του στη Σικελία. Από τότε με τον όρο Ακαδημία οι αρχαίοι Έλληνες εννοούσαν τη φιλοσοφική σχολή του Πλάτωνα.
Στη σχολή διδάσκονταν η φιλοσοφία, τα μαθηματικά, η αστρονομία και οι πολιτικές επιστήμες και φοίτησαν, μεταξύ άλλων, οι Αριστοτέλης και Ευκλείδης.
Η Ἀκαδημία ετυμολογείται από επίρρημα ἑκάς (= μακριά) και το δᾶμος ή δῆμος (= λαός). Άρα η Ακαδημία βρισκόταν μακριά από το δήμο, από την πόλη, έξω από τα όρια της πόλης. Το άλσος ήταν αφιερωμένο στο μυθικό ήρωα Ακάδημο ή Εκάδημο, που, κατά την παράδοση, φανέρωσε στους Διοσκουρίδες, Κάστορα και Πολυδεύκη, τη θέση όπου ο Θησέας είχε κρύψει την Ελένη.
Σήμερα με τον όρο Ακαδημία εννοούμε το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας, που ιδρύθηκε το 1920, και αποσκοπεί στην προώθηση των επιστημών. Από εδώ έχουμε τον ακαδημαϊκό, ως μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ή αθάνατο.
Βέβαια ο όρος Ακαδημία, ενώ παλιά δήλωνε μαζί με το συνοδευτικό επίθετο τις σχολές, στις οποίες φοιτούσαν οι υποψήφιοι δάσκαλοι και γυμναστές (Παιδαγωγικές και Γυμναστικές Ακαδημίες αντίστοιχα), σήμερα χρησιμοποιείται και για πολλά άλλα εκπαιδευτικά κέντρα (π.χ. Ακαδημίες ποδοσφαίρου).
Ευχόμαστε σε όλους τους μαθητές, που αγωνίζονται να γίνουν ακαδημαϊκοί πολίτες (=φοιτητές), να προχωρήσουν επιστημονικά, ξεπερνώντας τους λογής ακαδημαϊσμούς, το συντηρητισμό και την έλλειψη πρωτοτυπίας στους κλάδους του επιστητού και της τέχνης.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
