Από ορισμένους διατυπώνεται η άποψη ότι πολλές κινήσεις των κυβερνώντων μοιάζουν με αλχημείες, με επινοήσεις, συνδυασμούς ετερόκλιτων μεταξύ τους στοιχείων, για να επιτύχουν κάποιο αποτέλεσμα.
Της Σοφίας Μουρούτη Γεωργάνα
Ενίοτε κάνουμε λόγο για αλχημείες σε οικονομικές ή προσωπικές διαπραγματεύσεις, σε τεχνάσματα, δηλαδή, για να εξαπατήσουμε κάποιους.
Άλλοι μιλούν για αλχημείες, όταν αγωνίζονται να βγάλουν ένα αποτέλεσμα, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους. Τότε μαγειρεύουν τα στοιχεία, γράφουν, σβήνουν, τα προσαρμόζουν σε αυτό που έχουν στο μυαλό τους.
Όλα τα παραπάνω προφανώς αποτελούν τη μεταφορική χρήση της λέξης. Στα παραδείγματα βλέπουμε ότι συναντάμε το λεκτικό μας τύπο στον πληθυντικό, ως αλχημείες. Αυτό ισχύει, γιατί η αρχική, η κυριολεκτική σημασία είχε να κάνει με κάτι που όλοι θα θέλαμε να έχουμε πάρα πολύ, την αιώνια νεότητα και η αλχημεία αυτό εξασφάλιζε. Ήταν, με άλλα λόγια, στο Μεσαίωνα ένα ελιξήριο νεότητας για την κατάργηση του θανάτου. Η αλχημεία επεδίωκε νεότητα και αθανασία.
Ωστόσο, η αλχημεία με τη βοήθεια της «φιλοσοφικής λίθου» είχε ως στόχο να μετατρέψει μέταλλα ευτελή σε χρυσό ή άργυρο. Χρειαζόταν επομένως να συνδυάσει ο ειδικός τις γνώσεις του στη Χημεία, αλλά και στη Φιλοσοφία.
Αυτή η σύνδεση της Χημείας, που στα μεσαιωνικά χρόνια δεν ήταν ακόμη καθαρή επιστήμη, με την αλχημεία εξηγεί και την ετυμολογική προέλευση του λεκτικού μας τύπου. Η χημεία είναι αβέβαιης ετυμολογικής προέλευσης. Με αυτήν οι αρχαίοι μας αναφέρονταν στην τέχνη των Αιγυπτίων να μετατρέπουν τα μέταλλα, να δημιουργούν βαφές, αφεψήματα, εκχυλίσματα. Ίσως να συνδέθηκε με το τοπωνύμιο Χημία, την Αίγυπτο στα αρχαία όπου το kmt περιέγραφε τον μαύρο, τον γόνιμο, τον εύφορο.
Οι Άραβες που κατέκλυσαν την Ανατολή από τον 7ο αιώνα μ.Χ., και καταπιάνονταν με τα γράμματα και τις επιστήμες έβαλαν στη χημεία ή χυμεία (γιατί η λέξη είχε εσφαλμένα συνδεθεί με το ρήμα χέω και το παράγωγό του χυμός, λόγω της ενασχόλησης των αλχημιστών με την εύρεση του υγρού ελιξηρίου ή της φιλοσοφικής λίθου) το άρθρο al (=η). Η αραβική al-kīmiya (= η χημεία, η κατεξοχήν χημεία) έγινε στα λατινικά alchimia και ήλθε ως αντιδάνειο από τις λατινογενείς γλώσσες στα ελληνικά.
Οι αλχημιστές, όμως, ασχολούνταν και με άλλα θέματα, όπως την εύρεση φαρμάκων που θα είχαν θεραπευτικές ιδιότητες και βαθμιαία θα καταργούσαν το θάνατο. Ταυτόχρονα αναζητούσαν έναν διαλύτη, για να διαλύσει όλες τις ουσίες. Γι΄ αυτό χρησιμοποίησαν μια μυστική γλώσσα και είχαν και έναν κρυφό κώδικα επικοινωνίας.
Αλχημεία συνεπώς και αλχημείες, συνώνυμη με το τέχνασμα, το μαγείρεμα, την επινόηση.
Αντώνυμα η αλήθεια, η ειλικρίνεια, η καθαρότητα.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
