O Φίλιπ Τσιάρας βρίσκεται καθισμένος απέναντί μου στο εστιατόριο Frankie τής Σκουφά. «Ένας Ελληνοαμερικανός σε ένα ιταλικό εστιατόριο;», ενδεχομένως -και ευλόγως- θα αναρωτηθείτε. Αλλά στην περίπτωση του Φίλιπ(που) Τσιάρα όλα είναι πιθανά, καθώς οι κουλτούρες πολλών διαφορετικών χωρών και ηπείρων συναντώνται και συμβιώνουν αρμονικά τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη του. Η οποία έχει πολυάριθμες εκφάνσεις: ποίηση, λογοτεχνία, ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία κ.α.
Του Γιάννη Τριανταφύλλου
Γιός ελλήνων μεταναστών, την περίοδο των κολεγιακών σπουδών του, ο Τσιάρας βρίσκεται στο κολέγιο Amherst τής Μασαχουσέτης. Σπουδάζει συγκριτική λογοτεχνία. Συμφοιτητές του είναι δύο νεαροί Ελληνες, οι οποίοι, πολλά χρόνια αργότερα, θα διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας τους: ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Αντώνης Σαμαράς. Ο Φίλιππος θυμάται διάφορα διασκεδαστικά στιγμιότυπα από την κοινή ζωή τους στο κολέγιο. «Αλλά τώρα, ας μιλήσουμε για τέχνη» λέει. «Το μόνο που μπορώ να πω για την ελληνική πολιτική είναι ότι ο επόμενος πρωθυπουργός τής Ελλάδας θα είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης επειδή τώρα είναι η σειρά του».
Αποφοιτώντας από το κολλέγιο, ο Τσιάρας θα βρεθεί στην Ελλάδα με την υποτροφία Thomas Watson. Στην Αθήνα θα συναντήσει τον Ιόλα, ο ο οποίος και θα σπονσονάρει την έκθεσή του στην κορυφαία γκαλερί Jean Bernier.Ο νεαρός καλλιτέχνης θα επιστρέψει στις ΗΠΑ και επί περίπου μια δεκαετία θα εργαστεί δίπλα στον Lucas Samaras, διάσημο ελληνοαμερικανό εικαστικό, με καταγωγή -και αυτός- από τη Μακεδονία ( ο Τσιάρας από τα Γρεβενά, ο Σαμαράς από την Καστοριά ). Ενώ τα επόμενα χρόνια ο Τσιάρας θα ξεδιπλώσει σε όλον τον κόσμο το πλούσιο ταλέντο του, πραγματοποιώντας περισσότερες από 80 εκθέσεις σε κάθε μήκος και πλάτος της γης.,
Ωστόσο, η αγάπη του για την Ελλάδα είναι δεδομένη και φροντίζει να την επισκέπτεται συχνά, Το φετινό καλοκαίρι η δουλειά του είχε την τιμητική της σε δύο σπουδαία ελληνικά νησιά, την Μύκονο ( Gallery Skoufa ) και την Πάρο ( Villa Rania ).H έκθεσή του στη Μύκονο τιτλοφορείται “Crystal Guns”, δηλαδή “Κρυστάλλινα Όπλα”. Ο Τσιάρας παίζει, όπως συνηθίζει να κάνει, με τα σύμβολα, και μέσα από τον σουρεάλ κόσμο του, με χιούμορ και ειρωνεία, εστιάζει στην εύθραυστη ανθρώπινη φύση αλλά και στην οπλοκατοχή στις ΗΠΑ, που τόσο μεγάλα κοινωνικά θέματα συχνά προκύπτουν εξαιτίας της.
Ο ίδιος λέει για τα “Κρυστάλλινα Όπλα”: «Aποτελούν μια σημαντική δουλειά, μέρος της έκθεσης “East Eats West”. Η Ανατολή, η Κίνα,
ετοιμάζεται να καταπιεί τη Δύση, ίσως την Αμερική ή την Ευρώπη. Πρόκειται για την Τιτανομαχία ανεστραμμένη εξαιτίας των αλλαγών που συμβαίνουν σε γεωπολιτικό επίπεδο. Η Κίνα ίσως το πετύχει αυτό μέσω του εμπορίου, έχοντας στείλει σήμα με ένα “μήνυμα στο μπουκάλι” ή, σε αυτή την περίπτωση, «ένα γυάλινο όπλο στο μπουκάλι». Όσο παιχνιδιάρικα κι αν μοιάζουν αυτά τα όπλα, δεν μπορούν να αποσυνδεθούν από μια ατυχή πραγματικότητα, στην οποία τα όπλα κατασκευάζονται για να σκοτώσουν κόσμο. Αλλά είναι καλύτερα να τα βλέπει ο κόσμος παγιδευμένα σε ένα όμορφο κρύσταλλο».
Γιατί όμως επέλεξε την Μύκονο; «Η Μύκονος είναι ένα μαγικό, ρομαντικό μέρος, ευμάρειας και αλαζονείας, αναμεμιγμένης με απίστευτα σεληνιακά τοπία και κρυστάλλινες θάλασσες. Φάνταζε σαν το ιδανικό μέρος για να δείξω τα Κρυστάλλινα Όπλα. Όσο για το σήμα του δολλαρίου που είναι ζωγραφισμένο στη μέση των όπλων, υπενθυμίζει σε όλους μας ότι χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον για να υπάρξουμε. Στη Μύκονο έχω επίσης κάνει μια καλοκαιρινή installation στις Alegria Estates στην περιοχή Καλαφάτη. Μια μικρή ρετροσπεκτίβα της δουλειάς μου, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλου τριών μέτρων χάλκινου γλυπτού που είχα κάνει στο παρελθόν για τη Μπιενάλε στη Βενετία. Το ονόμασα “Social Climber”. Η Πάρις Χίλτον επισκέφθηκε πρόσφατα τη Βίλλα και φωτογραφήθηκε μπροστά σε αυτό, ποστάροντας τη φωτογραφία τους στα 9 εκατομμύρια των ακολούθων της».
Ο Φίλιππος συνέχισε να επισκέπτεται την Ελλάδα και την περίοδο της κρίσης. Εχει δε σαφή άποψη για το θέμα: «Οι πρόγονοί μας ήταν ίσως τα μεγαλύτερα μυαλα: στρατηγοί, πολιτικοί, καλλιτέχνες, ίσως οι πιο καλλιεργημένοι άνθρωποι που κατοίκησαν ποτέ στη Γη. Αυτό θα πρέπει να δείχνει στους ξένους ότι η Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από μια χώρα, είναι μια ιδέα: η ιδέα της αλήθειας και της δημοκρατίας, τής τέχνης και της κουλτούρας, της επιστήμης και της φιλοσοφίας. Μια χώρα της οποίας οι ιδέες φώτισαν τη Δύση για αιώνες. Με δυό λόγια, η Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από μια εξόφληση χρέους ή ένα κούρεμα. Ασφαλώς αυτό δεν σημαίνει ότι σήμερα η Ελλάδα θα πρέπει να παλαίψει σκληρά για να επιστρέψει σε καλύτερες εποχές».
Η πλούσια παιδεία του, τού επιτρέπει να εκφέρει άποψη για μια σειρά θεμάτων που σχετίζονται με την Ελλάδα, όπως η λαθρομετανάστευση: «Η Ελλάδα είχε πέσει σε μια κατάσταση παρακμής. Το πώς αυτοί οι μετανάστες έχουν φθάσει στην Ελλάδα είναι περίπλοκο θέμα. Αλλά το ότι πολλοί από αυτούς πρέπει να φύγουν είναι προφανές. Είναι ένα εθνικό καταστροφικό πρόβλημα που πρέπει να λυθεί. Και είναι και φοβερό «στράγγισμα» στις κοινωνικές υπηρεσίες. Οι άνθρωποι αυτοί έρχονται, εκμεταλλεύονται το κοινωνικό σύστημα, παραμένουν. Φυσικά δεν μπορείς να δείχνεις με το δάκτυλο όλους τους μετανάστες. Πολλοί από αυτούς δούλεψαν σκληρά, σεβάστηκαν τους ελληνικούς νόμους, έμαθαν τη γλώσσα, ενσωματώθηκαν στην κοινωνία. Αλλά υπάρχουν και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι χωρίς χαρτιά που, ενδεχομένως και μέσα στην απελπισία τους, καταφεύγουν στο έγκλημα και μειώνουν την ποιότητα ζωής των ελλήνων πολιτών.
Η εμπειρία σας από την Αμερική τι δείχνει;
Οταν ο Ρούντι Τζουλιάνι έγινε δήμαρχος της Νέας Υόρκης είχε να αντιμετωπίσει ένα παρόμοιο φαινόμενο. Είχε μια πόλη 10 εκατομμυρίων ανθρώπων όπου ένα μικρό ποσοστό αυτών ήταν ναρκομανείς, παράνομοι κ.λπ. Και το σχόλιό του ήταν ότι ακόμη και αν μοιάζει αντιδημοκρατικό, το υπέρτερο καλό πρέπει να υπηρετηθεί με τη λύση του προβλήματος… Πρέπει να υπάρξει εθνική πολιτική, ένα σχέδιο με έναν σκοπό, με μια αρχή και ένα τέλος. Και θα πάρει κάποιον χρόνο. Αλλά πρέπει να γίνει, αναμφίβολα, γιατί αν συνεχίσει το πράγμα έτσι η Ελλάδα θα γίνει ένα μέρος όπου κανείς δεν θα θέλει να ζει.
Ο ίδιος, αισιόδοξος για το μέλλον, δεν σταματά να διαφημίζει την Ελλάδα, όπου σταθεί κι όπου βρεθεί. Σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η σειρά του με τους Παρθενώνες, πάνω στην οποία δουλεύει για περισσότερες από δύο δεκαετίες: «Παρότι θα ήθελα να δείξω ολόκληρη τη σειρά των Παρθενώνων στην Ελλάδα ( πάνω από 100 διαφορετικές παραλλαγές ), σε ένα σημαντικό ίδρυμα όπως το Μουσείο της Ακρόπολης, τούς έδειξα πρώτα στην Αγγλία, με σκοπό να υπενθυμίσω στους ανθρώπους της και τα media, το όλο θέμα. Θεωρώ ότι είναι ένα ηθικό έγκλημα για την Αγγλία να κρατά το 50% των μαρμάρων του Παρθενώνα και ότι πρέπει να επιστραφούν στην Ελλάδα. Και είναι ανήθικο επειδή κομμάτια του Παρθενώνα αποσπάστηκαν με βία από έναν Αγγλο, τον λόρδο Ελγιν, ενόσω η Ελλάδα βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΣΙΑΡΑΣ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ:
Ο Φίλιπ Τσιάρας σπούδασε μουσική και συγκριτική λογοτεχνία στο Amherst College και πήρε υποτροφία με αντικείμενο τη μετάφραση των σύγχρονων Ελλήνων ποιητών Ρίτσο και Καρυωτάκη στα αγγλικά. Είχε την τύχη να θητεύσει στο πλευρό του σπουδαίου εικαστικού Λουκά Σαμαρά, από τον οποίο δέχτηκε αρκετές επιρροές και ήταν για εκείνον ένας μεγάλος δάσκαλος.
Από το 1974 πραγματοποίησε περισσότερες από 75 ατομικές εκθέσεις σε διάφορα ιδρύματα σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των: Seattle Museum of Art, Mannheimer Kunstverien, Mannheim, Bernier Gallery, Αθήνα, Studio Palazzoli, Μιλάνο, Shea & Beker Gallery, Νέα Υόρκη, Margulies/Taplin Gallery, Μαιάμι, Tegnerforbundet Gallery, Όσλο, Museum Santa Apollonia, Βενετία, Gallerie Dominion, Μόντρεαλ, Newport Art Museum, R.I., Villa Reale, Monza, The Currier Museum, N.H., Spazio Cavallieri di Malta.
Επίσης, έχει πραγματοποιήσει εκθέσεις στην Κωνσταντινούπολη, στο Bodrum στην Τουρκία και στο Idaho των Η.Π.Α. (2008). Εργα του βρίσκονται σε εταιρικές, ιδιωτικές και σημαντικές συλλογές μουσείων, συμπεριλαμβανομένου του Metropolitan Museum of Art ενώ είκοσι βιβλία και κατάλογοι είναι αφιερωμένοι στο έργο του.
Ο Φίλιπ Τσιάρας έχει τιμηθεί με πολλά σημαντικά βραβεία, μερικά εξ αυτών είναι τα: The Thomas Watson Fellowship, New York State C.A.P.S grant, National Endowment Grants for Arts και The Generali Assicurazioni Gold Metal Award for “Civilita”, Βενετία. Εκτός από το εικαστικό του έργο, είναι γνωστός και ως λογοτέχνης και ποιητής. Μάλιστα ο ίδιος έχει εκδώσει ποιητική για την οποία βραβεύθηκε με το American Academy Award.
