*Του Κώστα Κωτούλα
Ανάμεσα στις ομίχλες πριν την Αρχή, η Μοίρα και η Τύχη τράβηξαν λαχνούς για να αποφασίσουν ποιανού θα ήταν το Παιχνίδι. Και αυτή που κέρδισε, βάδισε μέσα από τις ομίχλες προς τον Μάνα-Γιούντ-Σούσαϊ και είπε: «Φτιάξε τώρα για Εμένα θεούς, γιατί σε εμένα έλαχε ο κλήρος και το Παιχνίδι ορίστηκε να είναι δικό Μου».
Σε ποια όμως έλαχε ο κλήρος και αν ήταν η Μοίρα ή η Τύχη που πέρασαν μέσα από τις ομίχλες πριν την Αρχή προς τον Μάνα-Γιούντ-Σούσαϊ – κανείς δεν ξέρει.
Ο Edward John Moreton Drax Plunkett ήταν ο 18ος Βαρώνος του Dunsany.
Ήταν ταυτόχρονα και Δημιουργός Κόσμων.
Και ήταν και ένας από τους Μεγάλους Παλιούς της λογοτεχνίας του Φανταστικού των αρχών του 20 αιώνα. Δεν ήταν τόσο (ακριβέστερα: δεν ήταν μόνο το πλήθος των έργων του –πάνω από 90 βιβλία με δημιουργήματά του κυκλοφόρησαν όσο ζούσε. Ήταν και η καταλυτική επιρροή που άσκησε πάνω σε σχεδόν κάθε μεταγενέστερό του συγγραφέα του Φανταστικού.
Ανάμεσα στους συγγραφείς που επηρεάστηκαν από τον Ντάνσανι, είτε από τη θεματολογία του, είτε από το ύφος του, είτε από την αγάπη του για το φανταστικό, καταγράφονται ο Τόλκιν (οι επιρροές του Ντάνσανι στα πρώτα κεφάλαια του Σιλμαρίλλιον είναι καταφανείς), ο Λάβκραφτ (ιδίως στις ιστορίες του Ονειρόκοσμου), ο Κλαρκ Άστον Σμιθ (ιδίως στο λυρισμό των περιγραφών του), ο Χάουαρντ (ο πατέρας του Κόναν του Κιμμέριου), ο Γκάιμαν (η όλη πλοκή του Μορφέα περιπλέκεται γύρω από την έννοια της αφήγησης ιστοριών), ο Άρθουρ Κλαρκ (ο οποίος είχε και μία μακρά αλληλογραφία με τον Ντάνσανι), ο Μούρκοκ, η ΛεΓκέν και πολλοί άλλοι.
Το 1905 κυκλοφόρησε το Gods of Pegana (στα Ελληνικά κυκλοφόρησε ως «οι Θεοί της Πεγκάνα»), ένα από τα βιβλία που συνέβαλαν στην καθιέρωση του είδους της Λογοτεχνίας του Φανταστικού. Πρόκειται για συλλογή σύντομων ιστοριών σχετικών με το Πάνθεον του φανταστικού κόσμου της Πεγκάνα. Την έκδοση του βιβλίου την πλήρωσε ο ίδιος ο Ντάνσανι, ωστόσο οι πωλήσεις του είχαν ως άμεση συνέπεια να μη χρειαστεί να ξανακάνει κάτι τέτοιο. Εικόνες του ίδιου κόσμου, αυτού της Πεγκάνα, συνέχισε να διηγείται και τα επόμενα χρόνια, μέσα από τη συλλογή Time and the Gods καθώς και με σύντομες ιστορίες μέσα σε άλλες συλλογές διηγημάτων. Αρκετές από τις ιστορίες του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο, ως ταινίες μικρού μήκους.
Μαζί με τις σύντομες ιστορίες του, τις οποίες συνέχισε να τις κυκλοφορεί μέχρι και τη δεκαετία του 1920, ο Ντάνσανι ασχολήθηκε και με τη συγγραφή θεατρικών σεναρίων. Κάποια από αυτά ήταν για θεατρικές παραστάσεις, άλλα ήταν για ραδιοφωνικές παραστάσεις, με το BBC να αναλαμβάνει τις σχετικές παραγωγές. Ανάμεσα σε αυτά, το “A Night at an Inn” μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση (αυτοτελώς και διασκευασμένο).
Στη δεκαετία του 1920, ο Ντάνσανι άρχισε τη συγγραφή μυθιστορημάτων. Ανάμεσα σε αυτά στα Ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει οι «Περιπέτειες του Δον Ροντρίγκες στην Κοιλάδα των Σκιών», που διαδραματίζεται σε έναν τόπο που θα μπορούσε να είναι η Ισπανία, αλλά ίσως πάλι, όχι και «η Κόρη του Βασιλιά της Χώρας των Ξωτικών», μέρος του οποίου σαφώς διαδραματίζεται στη Χώρα των Ξωτικών. Εδώ, πέρα από τη βασική πλοκή του μυθιστορήματος, ο Ντάνσανι κάνει μια πλήρη περιγραφή του κόσμου μέσα στον οποίο οι ήρωες κινούνται: ζώα και φυτά, διαμόρφωση του εδάφους, πόλεις και κτίσματα παρουσιάζονται με λεπτομέρεια, προκειμένου ο αναγνώστης να αισθανθεί όσο το δυνατό πιο μέσα στην ιστορία.
Μέσα στο έργο του, ο Ντάνσανι πειραματιζόνταν με διάφορες θεματολογίες, με μεγάλη ποικιλία στο ύφος, με διαφορετικά συναισθήματα προς τον αναγνώστη. Από τον φανταστικό κόσμο της Πεγκάνα μέχρι τις ομίχλες του Λονδίνου, από ονειρικά παραληρηματικό λυρισμό μέχρι εξαντλητική επιμονή στη λεπτομέρεια στις περιγραφές ή μέχρι παιγνιώδη αφήγηση ιστορίας τρόμου, από την πρόκληση νοσταλγίας για κόσμους που ποτέ δε ζήσαμε, μέχρι την πρόκληση ανακούφισης και λύτρωσης, απέχθειας, μίσους, φόβου, ελπίδας.
Πέρα από τη συγγραφή, ο Ντάνσανι έχει και το παράξενο (για τα σημερινά δεδομένα, μάλλον σύνηθες για του συμπατριώτες του στην εποχή του) ιστορικό του να έχει συμμετάσχει σε τουλάχιστο τρεις πολέμους: στο Δεύτερο Πόλεμο των Μπόερς, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ συμμετείχε και στην Easter Rising των Ιρλανδών το 1916, όπου τραυματίστηκε από σφαίρα στο κεφάλι. Μάλιστα, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο αντιμετώπισε πρόβλημα λόγω του ύψους του: «Τα χαρακώματά μας είχαν βάθος μόλις έξι πόδια. Δε θα ξαναφοβηθώ τη «δημοσιότητα» ποτέ» είχε αναφέρει κάποτε ο ύψους 6 ποδιών και τεσσάρων ιντσών Λόρδος Ντάνσανι.
Ο Dunsany είχε και μια ιδιαίτερη σχέση με την Ελλάδα, καθώς την επισκέφθηκε το 1940 ως Καθηγητής Αγγλικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από τη χώρα μας έφυγε στις αρχές του 1941 λόγω της Γερμανικής Εισβολής.
