Την αντίθεσή τους κατέγραψαν τα κόμματα της Αντιπολίτευσης, κατά την έναρξη της συζήτησης επί της Αρχής του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για το νέο “Πλαίσιο για τις κοινωφελείς περιουσίες, ιδρύματα, σχολάζουσες κληρονομίες και δωρεές προς το Δημόσιο – Παρεμβάσεις σε Κώδικες Φορολογίας Εισοδήματος, Περιουσίας και Φ.Π.Α.- Σύσταση, αποστολή και αρμοδιότητες του Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου με την επωνυμία «ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΛΥΜΠΙΩΝ ΚΑΙ ΖΑΠΠΕΙΟΥ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΟΣ» – Διατάξεις αρμοδιότητας Γενικής Γραμματείας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και λοιπές διατάξεις» στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων.
Η εισηγήτρια του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ Χριστίνα Σταρακά ανέφερε ότι «τη στάση μας θα την καθορίσουμε από συγκεκριμένες απαντήσεις που περιμένουμε να την λάβουμε, αντιθέτως δεν θα μπορούμε το ψηφίσουμε» να ψηφίσουμε”. Η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ σημείωσε πως «για πρώτη φορά το παρόν σχεδίου νόμου εξαγγέλθηκε επί υπουργίας Εθνικής Οικονομίας Κωστή Χατζηδάκη στις 12 Μαρτίου 2025, αλλά έρχεται εννέα μήνες μετά στη Βουλή. Τόσο έτοιμο ήταν και συμφωνημένο» είπε η κυρία Σταρακά «που έπρεπε να το ξαναγράψατε». Επέκρινε το μεγάλο όγκο του νομοσχεδίου λέγοντας ότι έχει αυτό έχει «154 άρθρα για κοινωφελή ιδρύματα, κληρονομιές και σχολάζουσες κληρονομιές, ενώ επίσης έχετε κολλήσατε άλλα 106 άρθρα με ένα κάρο άσχετες και ετερόκλητες διατάξεις» και αναρωτήθηκε «τί θέλετε να κρύψετε μέσα σε αυτές;
Την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και εκκαθάρισης κληρονομιών και αδρανών κοινωφελών περιουσιών; Την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης του Ζαππείου ή κάτι άλλο, όπως είναι νέα πληροφοριακά συστήματα;». Για την δημιουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Κοινωφελών Περιουσιών και την πλατφόρμα e- diadoxi για τη διαχείριση και εκκαθάριση των σχολαζουσών κληρονομιών είπε ότι «ήδη στη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών λειτουργεί πληροφοριακό σύστημα, όπως και το Μητρώο Ακίνητης Περιουσίας που μάλιστα έχετε πει ότι τα αναβαθμίζετε και τα βελτιώνετε και τα επεκτείνετε. ‘Αλλαξε κάτι τώρα;».
Για το Ίδρυμα Διαχείρισης και Εκκαθάρισης Κληρονομιών και Αδρανών Κοινωφελών Περιουσιών, ανέφερε ότι «επιλέγετε, να κάνετε ένα ακόμα μόρφωμα ιδιωτικού δικαίου στα πρότυπα του Υπερταμείου». Για την μετατροπή του Ζαππείου από Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ υποστήριξε ότι «τίθεται σοβαρό ζήτημα σχετικά με τη βούληση των εθνικών ευεργετών Ευάγγελου και Κωνσταντίνου Ζάππα.
Οι σύλλογοι της Ηπείρου, είπε , έχουν καταθέσει υπόμνημα που υποστηρίζει ότι η τροποποίηση αυτή παραβιάζει το άρθρο 101 του Συντάγματος». Φοβόμαστε, ανέφερε η κυρία Σταρακά ότι «με αυτές τις επιλογές σας θα ανοίξετε έναν αγώνα δικαστικών προσφυγών που θα καταδικάσουν, τελικά, την ίδια σας την επιλογή» Εμείς, κατέληξε η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, «θέλουμε να υπάρξει ένας δρόμος χωρίς νέες σκιές, χωρίς νέες αδιαφανείς πρακτικές και όχι να μετατρέψετε την δημόσια περιουσία σε λάφυρο της εκάστοτε Κυβέρνησης».
Ο ειδικός αγορητής του ΣΥΡΙΖΑ Θεόφιλος Ξανθόπουλος επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί στις επόμενες συνεδριάσεις.
Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα διαμαρτυρήθηκε για το σφιχτό χρονοδιάγραμμα που κατατέθηκε το νομοσχέδιο στην Βουλή και έχει προγραμματιστεί η συζήτησή του. Αναρωτήθηκε ποιο είναι το κατεπείγον που δικαιολογεί ένα νομοσχέδιο 260 άρθρων, το οποίο πρώτη φορά το ανακοινώσατε τον Μάρτιο του 2025, όμως δεν το καταθέσατε και δεν το φέρατε στη Βουλή, αλλά το φέρνετε τώρα για να ψηφιστεί μέσα σε μια εβδομάδα από όταν ολοκληρώθηκε η διαβούλευση του.
Το νομοσχέδιο αυτό, είπε, έχει διατάξεις που περιέχει από κληρονομιές κοινωφελούς σκοπού, αμιγώς οικονομικά ζητήματα για τις αγορές χρηματοοικονομικών μέσων, τη λειτουργία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, ενώ στο τελευταίο κεφάλαιο έχουμε μια σειρά από άρθρα «σκούπα» για σειρά ζητημάτων διαφορετικών αρμοδιοτήτων. Με τον τρόπο αυτό είπε η βουλευτής του ΚΚΕ μετατρέπετε την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία σε κουρελόχαρτο.
Σε ένα τέτοιο νομοσχέδιο δεν μπορεί να γίνει μια τοποθέτηση επί της Αρχής γιατί δεν υπάρχει αρχή, αλλά το νομοσχέδιο τεσσάρων ενοτήτων με διαφορετικά κεφάλαια. Για τις διατάξεις που αφορούν τις κοινωφελείς περιουσίες παρατήρησε πως στην πραγματικότητα συνιστά μια ομολογία της αποτυχίας λειτουργίας του σημερινού πλαισίου, το οποίο χαρακτηρίζεται πολυδαίδαλο, γραφειοκρατικό και δυσκίνητο, όμως δεν μπορούμε να μην σχολιάσουμε ότι από την όλη εξίσωση, όχι τυχαία φυσικά, λείπει κάθε αναφορά σε έναν κεντρικό παράγοντα γι’ αυτό το πολυδαίδαλο και δυσκίνητο κράτος, που είναι η στελέχωση των σχετικών Υπηρεσιών με συμβασιούχους με συνεχείς παρατάσεις.
Φτιάχνετε είπε έναν υπερφορέα που θα συγκεντρώνει τη διαχείριση του συντριπτικού μέρους των κοινωφελών περιουσιών, με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, με ένα διοικητικό συμβούλιο, που ουσιαστικά θα διορίζεται κατ’ επιλογή της εκάστοτε κυβέρνησης, χωρίς κανένα συγκεκριμένο κριτήριο απλά παραπέμπεται σε «πρόσωπα εγνωσμένου κύρους, ακεραιότητας, με υψηλού επιπέδου επιστημονική κατάρτιση, εμπειρία σε θέσεις ευθύνης του Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και προσφορά στο κοινωνικό σύνολο». Πίσω από τα μεγάλα λόγια, είπε η βουλευτής πρόκειται για χρυσοπληρωμένους μάνατζερς. Αυτό που σας ενδιαφέρει, είπε η κυρία Κομνηνάκα δεν είναι η πραγματική υλοποίηση των κοινωφελών σκοπών, αλλά η ένταξη όλων αυτών των περιουσιών στην μεγάλη δεξαμενή δημόσιων περιουσιών για διαχείριση και εκμετάλλευση από επενδυτές, μεγάλα funds και άλλους τέτοιους εθνικούς ευεργέτες.
Γι΄ αυτό προβλέπονται και οι πιο ευέλικτες διαδικασίες για τη δυνατότητα μεταβολής του κοινωφελούς σκοπού στο όνομα της επωφελέστερης αξιοποίησης για να κάμπτεται ουσιαστικά κάθε αυτοτέλεια του κάθε ιδρύματος στη σύναψη συμβάσεων, που θα πρέπει να υπηρετούν επενδυτικούς , ουσιαστικά, προσανατολισμούς. Προβληματικός, επίσης, είπε είναι και ο καθορισμός των κριτηρίων για τα λεγόμενα αδρανή κοινωφελή ιδρύματα, που δεν κατατείνουν στην αντιμετώπιση υπαρκτών προβλημάτων για την υλοποίηση κοινωφελών σκοπών, αλλά στην ένταξή τους στο επενδυτικό απόθεμα της δημόσιας περιουσίας. Αυτός είναι ο μόνιμος και διακαής σας πόθος». Από το νομοσχέδιο, πρόσθεσε επίσης, απουσιάζει κάθε ρύθμιση για την προστασία των δανειστών από τις κατάχραιες περιουσίες, στην οποία υπεισέρχεται το Δημόσιο ως, εξ αδιαθέτου κληρονόμος μετά από σειρά αποποιήσεων όλων των συγγενών. Σε σχέση με τη δεύτερη ενότητα του νομοσχεδίου σχετικά με το Ζάππειο είπε με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που εισάγονται πάτε να αλλάξετε τη μορφή του. Επίσης, χαρακτήρισε εξαιρετικά προκλητική την ρύθμιση για το πρόγραμμα «Παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής καθοδήγησης σε οφειλέτες φυσικά πρόσωπα επιτηδευματίες και νομικά πρόσωπα, με χρήση επιταγής (vaucher)».
Ο ειδικός αγορητής της Νέας Αριστεράς Ευκλείδης Τσακαλώτος είπε ότι «αδυνατώ σε αυτό το νομοσχέδιο πρέπει να σας πω, ότι αδυνατώ να βρω μία αρχή, δύο αρχές, τρεις αρχές». Έχουμε είπε ένα νομοσχέδιο που αναδιαμορφώνει το πλαίσιο κοινωφελών περιουσιών και σχολαζουσών κληρονομιών, κάνει αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος, περιουσίας, ΦΠΑ και στον κώδικα πολιτικής δικονομίας που μετατρέπει το Ζάππειο από Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, το οποίο φέρει ρυθμίσεις για την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, ενσωματώνει κάποια στοιχεία από έναν Κανονισμό για ζητήματα της Τράπεζας της Ελλάδας, ενσωματώνει κάποια στοιχεία από Οδηγίες για ζητήματα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Κάνει κάποιες αλλαγές στο Πτωχευτικό Κώδικα και τον νόμο Κατσέλη, έχει άλλες φορολογικές κυρίως τεχνικές και κάποιες ουσιαστικές αλλαγές, κάποιες διατάξεις για το Μητρώο πραγματικών δικαιούχων, μια παραχώρηση εκτάσεων στην Ελευσίνα στους όμορους δήμους, αρκετές παρεμβάσεις στη λειτουργία του Ν.Σ.Κ. και δεν τελειώνουμε εδώ αλλά υπάρχει και μια ενότητα με τροπολογίες σκούπα. Αυτό, είπε ο κ. Τσακαλώτος «είναι ο εξευτελισμός της Βουλής δεν είναι μόνον επί της διαδικασίας που συζητήσαμε, αλλά επί της ουσίας»
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης Βασίλης Βιλιάρδος είπε ότι «το σημερινό νομοσχέδιο των 260 άρθρων που κατατέθηκε την Τρίτη τη νύχτα για να συζητηθεί την Πέμπτη το πρωί, τεκμηριώνει ακόμη για μία φορά το γεγονός ότι οι συζητήσεις στη Βουλή είναι προσχηματικές, μιας κυβέρνησης που αποφασίζει και διατάζει ενώ νομοθετεί με στόχο να μην έχει καθόλου χρόνο η Αντιπολίτευση να μελετήσει». Πρόκειται, πρόσθεσε ο βουλευτής, «για ένα πολυνομοσχέδιο, με κάθε είδους διατάξεις, αφού καλύπτει από τα κληροδοτήματα, όπου τροποποιεί τον υφιστάμενο μνημονιακό νόμο 4182/2013, προσθέτοντας ψηφιακή γραφειοκρατία, με τις γνωστές διαδικτυακές πλατφόρμες, κάτι που έχει καταλήξει σε ανέκδοτο, εκτός βέβαια, από έσοδα, για τις εταιρείες πληροφορικής καθώς και για σειρά από οργανωτικά θέματα του Υπουργείου Οικονομικών και άλλων υπουργείων». Επιπλέον, παρατήρησε ο κ. Βιλιάρδος «εισάγει στην Ελληνική Νομοθεσία Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για χρηματοοικονομικά με συνοπτικές διαδικασίες, όταν όπως φαίνεται, συνεχίζεται η αδιαφορία για άλλα θέματα». Συμπερασματικά, κατέληξε ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης «πρόκειται για ένα μεγάλο νομοσχέδιο με πολλές ρυθμίσεις που δημιουργούν δαπάνες για διορισμούς, για τις προμήθειες μηχανογραφικών συστημάτων της ψηφιακής γραφειοκρατίας, για συμβούλους και Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, για φοροαπαλλαγές κλπ. που στην ουσία δεν κοστολογούνται».
Ο ειδικός αγορητής της Νίκης Ανδρέας Βορύλλας ανέφερε πως «το παρόν νομοσχέδιο διατρέχει ένα τεράστιο φάσμα ρυθμίσεων με 260 άρθρα που φιλοδοξεί να αναμορφώσει συνολικά το πλαίσιο για την κοινωφελή περιουσία, της κληροδοσίες, τις δωρεές προς το δημόσιο και τις σχολάζουσες κληρονομιές». Οφείλουμε είπε «να αναγνωρίσουμε ότι ένα μέρος αυτής της προσπάθειας είναι αναγκαίο και θετικό, γιατί δεκαετίες η χώρα μας ταλαιπωρείται από ανενεργά ιδρύματα, παραμελημένα κληροδοτήματα, περιουσίες που στήθηκαν για να φτιαχτούν σχολεία, νοσοκομεία, γηροκομεία, υποτροφίες για παιδιά φτωχών οικογενειών και κατέληξαν να «σκονίζονται» σε φακέλους ή να ρημάζουν ως ακίνητα χωρίς αξιοποίηση». Η πρόβλεψη για Ηλεκτρονικό Μητρώο Κοινωφελών Περιουσιών, για ψηφιακή πλατφόρμα σχολαζουσών κληρονομιών, για ανάρτηση οικονομικών καταστάσεων και για ενιαία παρακολούθηση της πορείας κάθε περιουσίας, είπε «αποτελεί ένα βήμα προς τον εκσυγχρονισμό».
Όμως, είπε, μιλά σε επίπεδο διακηρύξεων για διαφάνεια, ψηφιοποιήσει, λογοδοσία, βέλτιστη αξιοποίηση προς το δημόσιο συμφέρον» και έχει «σοβαρές αδυναμίες». Ειδικότερα ανέφερε πως η σύσταση Ιδρύματος Διαχείρισης και Εκκαθάρισης Κληρονομιών και Αδρανών Κοινωφελών Περιουσιών ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου αποκτά μια εντυπωσιακά ευρεία γκάμα αρμοδιοτήτων. Με απλά λόγια, παραδίδονται στο υπό σύσταση ίδρυμα τα κλειδιά μιας μεγάλης περιουσίας που δεν ανήκει στην εκάστοτε κυβέρνηση, αλλά στην ελληνική κοινωνία, Επίσης, πρόσθεσε ότι μια σημαντική έλλειψη του νομοσχεδίου, είναι ότι ενώ συστήνεται το Ίδρυμα Διαχείρισης δεν προβλέπεται η διοικητική του διάρθρωση σε τμήματα και διευθύνσεις και ο καθορισμός των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών του. Για τον οικονομικό και διαχειριστικό έλεγχος από δύο ορκωτούς ελεγκτές λογιστές πρότεινε την εφαρμογή διπλογραφικού λογιστικού συστήματος και την κατάρτιση ετησίων οικονομικών καταστάσεων. Το γενικό πλαίσιο εποπτείας των κοινωφελών περιουσιών είπε ότι το καίριο σημείο είναι η πραγματική προστασία της βούλησης του διαθέτη. Επισήμανε πως το κρίσιμο ζήτημα είναι η πραγματική διαφάνεια στη διαχείριση και αξιοποίηση των περιουσιών. Η δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου, είναι θετικό βήμα, αλλά δεν αρκεί. Για τις ρυθμίσεις που αφορούν τις υποτροφίες, οικονομικές ενισχύσεις, βοηθήματα και βραβεία ανέφερε πως θα πρέπει να υπάρχει ευελιξία, αλλά αυτή η ευελιξία δεν μπορεί να μετατρέπεται σε εργαλείο περιορισμού της κοινωνικής προσφοράς. Ο κ. Βορύλλας μεταξύ άλλων είπε ότι χρειάζονται μηχανισμοί αποτροπής καταχρήσεων, ώστε οι φορολογικές απαλλαγές να μη γίνουν εργαλείο φοροαποφυγής, υπό το μανδύα της φιλανθρωπίας. Για την καταβολή αποζημιώσεων σε συγγενείς θυμάτων του αεροπορικού δυστυχήματος της 11ης Σεπτεμβρίου 2004, που συνέβη από την πτώση ελικοπτέρου που μετέφερε τον τότε Πατριάρχη Αλεξάνδρειας Πέτρο και τη συνοδεία του στο ‘Αγιο Όρος, με τραγικό απολογισμό 17 νεκρούς επιβάτες., είπε ο βουλευτής ότι «είναι απορίας άξιο πως το ελληνικό δημόσιο, μετά από 21 χρόνια, φέρνει νομοθετική ρύθμιση για την αποζημίωση των θυμάτων».
Ο ειδικός αγορητής της Πλεύσης Ελευθερίας Αλέξανδρος Καζαμίας ανέφερε ότι «είναι ένα νομοσχέδιο «κουρελού» στην πραγματικότητα. Δεν έχει ένα ενιαίο αντικείμενο. Είναι τα υπολειπόμενα της χρονιάς που σκέφτηκε το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας στη βάση κάποιων άλλων νομοθετικών σχεδίων που είχε σχετικά με τα κοινωφελή ιδρύματα και με τις κληρονομιές. Θεωρούμε ότι αυτός ο τρόπος νομοθέτησης είναι ιδιαιτέρως προβληματικός». Το νομοσχέδιο αυτό, είπε «έχει ένα μέγεθος 260 άρθρων, το οποίο βοηθάει στο να μην έχει συνοχή και θα πρέπει τουλάχιστον να ερχόντουσαν οι διτάξιές αυτές σε τρία ή τέσσερα διαφορετικά νομοσχέδια».
Σχετικά με τις δύο πρώτες ενότητες του νομοσχεδίου παρατήρησε ότι τα σχόλια της διαβούλευσης ήταν λίγο πάνω από 200. Για τα Αδρανή Κοινωφελή Ιδρύματα και τις Σχολάζουσες Κληρονομιές είπε πως το νομοσχέδιο προσπαθεί να συστήσει ένα ίδρυμα διαχείρισης δεν υπάρχει μια σαφής στοχοθέτηση και η ανησυχία μας είναι ότι αυτοί οι πόροι θα συγκεντρωθούν και, ενδεχομένως, να καταλήξουν στο Υπερταμείο, ενώ θα έπρεπε να φαίνεται ξεκάθαρα πού θα πηγαίνουν αυτά τα χρήματα. Ανέφερε πως το να θεωρούνται γρήγορα ως «Σχολάζουσα» μια περιουσία αυτό θέτει ζητήματα. Χαρακτήρισε τα κριτήρια με τα οποία κρίνεται ένα Κοινωφελές Ίδρυμα «Αδρανές» αρκετά αυστηρά. Για το Ζάππειο Ίδρυμα είπε ότι τα άρθρα είναι ασαφές, δεν είναι σαφής η ταυτότητα αυτού του Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου και θα θέλαμε μια μεγαλύτερη αποσαφήνιση.
