Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, και η σφοδρή αντίδρασή του, άλλαξαν τη Μέση Ανατολή αναδιαμορφώνοντας το γεωπολιτικό τοπίο της περιοχής. Οι ισορροπίες είναι εύθραυστες και απαιτούνται διπλωματικοί χειρισμοί χειρουργικής ακρίβειας ώστε να αποφευχθεί μία ανάφλεξη.
Αν και το Ιράν παραμένει η μεγαλύτερη απειλή για το Ισραήλ, η Τουρκία βρίσκεται πλέον στο ραντάρ του. Το Ισραήλ ανησυχεί ιδιαίτερα για την στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη Συρία, την εμπλοκή της Άγκυρας στο παλαιστινιακό ζήτημα και τις πιθανές τριβές που μπορεί να προκαλέσει στην Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, η αμερικανική εμπλοκή στη μείωση των εντάσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας αναμένεται να βοηθήσει και τα δύο κράτη να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την αποφυγή άμεσης στρατιωτικής σύγκρουσης, ακόμη και να προχωρήσουν προς τη βελτίωση των διμερών σχέσεών τους.
Σε αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον το Ισραήλ στρέφεται στους συμμάχους του ώστε να δημιουργήσει μια ασπίδα απέναντι στις νέες αναδυόμενες απειλές με την Ελλάδα και την Κύπρο να αποτελούν στρατηγικούς συμμάχους. Κύπρος και Ελλάδα παρείχαν το στρατηγικό βάθος που χρειαζόταν το Ισραήλ.
Η επιβεβαίωση έρχεται από την υφυπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ, Σάρεν Χάσκελ, η οποία μιλώντας πρόσφατα σε μια ομάδα δημοσιογράφων στην οποία συμμετέχει το ThePresident, υπογράμμισε την εξαιρετικά σημαντική συνεργασία Ελλάδος και Ισραήλ σε ζητήματα άμυνας και ασφάλειας. Η κα Χάσκελ κρούει τον κώδωνα του κίνδυνου τονίζοντας πως το ακραίο Ισλάμ δεν περιορίζεται μόνο στην Μέση Ανατολή, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα και στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Η συνεργασία σε ζητήματα ασφάλειας είναι εξαιρετικά σημαντική έναντι αναπτυσσόμενων απειλών ανά την υδρόγειο. Το ακραίο Ισλάμ δεν περιορίζεται μόνο στη Μέση Ανατολή. Βλέπουμε διάφορες συνεργασίες, μεταξύ διαφόρων κρατών που μπορούν να αποτελέσουν απειλή», τόνισε χαρακτηριστικά η υφυπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ.
H απειλή του ακραίου Ισλάμ προέρχεται κυρίως από δυο κινήματα εξήγησε η κα Χάσκελ. Από την Σιιτική πλευρά, το IRGC, οι Φρουροί της Επανάστασης και από τους Σουνίτες, η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Παρατηρείστε ποιες χώρες τους φιλοξενούν και πως πιέζουν για την προώθηση των ιδεών τους, τόνισε αναφερόμενη σε κράτη της ευρύτερης περιοχής.
Πρόκειται για μία ιδεολογία Ισλαμικού ιμπεριαλισμού και διάδοσης του Ισλάμ ανά την υφήλιο. Δεν αφορούν απλά τη Μέση Ανατολή καθώς επεκτείνονται στην Αφρική, την Ασία, την Ευρώπη, τη Λατινική και τη Νότια Αμερική.
Η υφυπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ αναφέρθηκε, επίσης, στις στρατιωτικές ισραηλινές επιχειρήσεις μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου 2023 και στο σχέδιο Τραμπ για εκεχειρία διερωτώμενη εάν είναι δυνατή η μετάβαση στο δεύτερο σκέλος της συμφωνίας που αφορά τον αφοπλισμό της Χαμάς.
Υπάρχουν δυο επιλογές: Η διπλωματική οδός και η στρατιωτική οδός. Όποτε το Ισραήλ μπορούσε να ακολουθήσει την διπλωματική οδό, πάντα το έκανε. «Θα επιλέξουμε πάντα την διπλωματία έναντι του πολέμου και των στρατιωτικών επιχειρήσεων», τόνισε η κα Χάσκελ, ωστόσο υπογράμμισε εάν αυτή η οδός αποτύχει, το Ισραήλ θα πρέπει να πάει και να αφοπλίσει την Χαμάς. «Εάν δεν το κάνουμε εμείς, ποιος θα το κάνει;», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Τραμπ έθεσε το σχέδιο και το Ισραήλ το αποδέχθηκε, ωστόσο, η Χαμάς έχει σπάσει επανειλημμένα την εκεχειρία καθώς δεν έχουν ακόμα παραδώσει τις τρεις τελευταίες σορούς ομήρων. Η παλαιστινιακή τρομοκρατική οργάνωση το χρησιμοποιεί ως ένα μέσο να καθυστερήσουν την μετάβαση στη δεύτερη φάση τους σχεδίου, ανέφερε η κα Χάσκελ.
«Δεν έχουμε ακόμη εξαντλήσει τις προσπάθειες. Πρέπει να τις εξαντλήσουμε πριν προχωρήσουμε σε άλλη δράση», κατέληξε.
Η Γάζα βυθίζεται στο χάος καθώς η Χάμας συνεχίζει προκλητικά να αρνείται τον αφοπλισμό της. Οι προκλήσεις φαίνεται να πληθαίνουν με την κλεψύδρα να αδειάζει σιγά σιγά. Ο πληθυσμός του παλαιστινιακού θύλακα παραμένει εξαιρετικά ριζοσπαστικοποιημένος μια παράμετρος που είναι εξαιρετικά επικίνδυνη σε συνδυασμό με κάποιες άλλες εξελίξεις όπως η αναδυόμενη απειλή από την Τουρκία στη Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειος. Είναι εξαιρετικά δύσκολο η Τουρκία να επιτεθεί στο Ισραήλ, μια χώρα στρατιωτικά πολύ ανώτερη. Η στρατηγική της Άγκυρας είναι πλάγια, μέσω μιας επιθετικής προσέγγισης σε λιγότερο ισχυρές χώρες.
Η αυξανόμενη απειλή από την Τουρκία στη Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειος
Σύμφωνα με την Gallia Lindenstrauss, ερευνήτρια, του ινστιτούτου INSS (Institute for National Security Studies) είμαστε μάρτυρες ενός τουρκικού ρεβιζιονισμού και επιθετικότητας καθώς η σύγχρονη Τουρκία, υπό την ηγεσία του Ταγίπ Ερντογάν, είναι πιο ρεβιζιονιστική, δεν αρκείται στο status quo, αλλά επιδιώκει να αναδιαμορφώσει τις περιφερειακές δυναμικές σύμφωνα με τις δικές της φιλοδοξίες και ατζέντα. Η συμπεριφορά της Τουρκίας είναι «ορθολογική» από τη δική της οπτική γωνία: αισθάνθηκε απομονωμένη από τα γειτονικά κράτη και έτσι ενέτεινε τις πιο επιθετικές στρατηγικές της. Σε ότι αφορά το Ισραήλ η στενή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών είναι τεταμένη καθώς τα συμφέροντά τους δεν συνάδουν πλέον. Το μήλο της έριδος αφορά πρωτίστως τη Γάζα με το Ισραήλ να αρνείται οποιαδήποτε ανάμιξη της Άγκυρας καθώς η Τουρκία πλησιάζει επικίνδυνα. Η Άγκυρα επιδιώκει να επιδείξει την παρουσία στην περιοχή με κάθε τρόπο. Για παράδειγμα τουρκίκα UAV συνόδευαν τους τελευταίους στολίσκους που έπλεαν προς τη Γάζα.
Η Τουρκία υποστηρίζει τη Χαμάς όχι μόνο ρητορικά, αλλά και με τρόπο που εξυπηρετεί τις μακροπρόθεσμες γεωπολιτικές της φιλοδοξίες, αναφέρει η κα Lindenstrauss προσθέτοντας πως η Τουρκία θέλει η Χαμάς να επιβιώσει πολιτικά και θεωρεί τη Χαμάς μέρος της στρατηγικής της τόσο ως μέσο πίεσης όσο και ως ιδεολογικό σύμμαχο.
Στην ίδια γραμμή κινείται και ο Kobi Michael, επίσης ερευνητής στο INSS, τονίζοντας πως ο στόχος της Τουρκίας είναι να επικρατήσει η Χαμάς στη Γάζα και να αντικαταστήσει την Παλαιστινιακή Αρχή. Σε σύνδεσμο με τη στήριξη του Ερντογάν προς τη Συρία η Άγκυρα επιδιώκει να «εγκλωβίσει» το Ισραήλ στα Νότια και Βόρεια σύνορα του.
Το Ιράν παραμένει η μεγαλύτερη απειλή για το Ισραήλ, ωστόσο, η Τουρκία έχει μπει στο ραντάρ του. Οι οικονομικοί και διπλωματικοί δεσμοί της Τουρκίας με το Ισραήλ συνεχίζουν να εξασθενίζουν.
