Σε κρίσιμο τεστ σταθερότητας για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις μοιάζει η επικείμενη – αν και επισήμως μη επιβεβαιωμένη – συνάντηση Μητσοτάκη–Ερντογάν, που τοποθετείται χρονικά εντός Ιουλίου, σε μια περίοδο όπου Αθήνα και Άγκυρα επιχειρούν να διατηρήσουν ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας και να επαναβεβαιώσουν τη θετική ατζέντα που οικοδομείται βήμα–βήμα εδώ και σχεδόν έναν χρόνο.
Του Κώστα Πασίση
Στην παρούσα φάση πάντως Αθήνα και Άγκυρα επιδίδονται σε ένα ιδιότυπο διπλωματικό και νομικό «μπρα-ντε-φερ», με φόντο τις θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο και όχι μόνο, αν αληθεύουν οι πληροφορίες ότι ο Χακάν Φιντάν ανακάλυψε τουρκικό πληθυσμό στα Δωδεκάνησα!
Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο Anadolu, ο Τούρκος ΥΠΕΞ σκοπεύει να θέσει το θέμα αυτό κατά τη διάρκεια της 51ης Συνόδου του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας που θα πραγματοποιηθεί στην Κωνσταντινούπολη σήμερα και αύριο.
Η διπλωματική σύρραξη κλιμακώνεται μέσα από έναν «πόλεμο χαρτών», με την τουρκική πλευρά να επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα που αμφισβητούν ευθέως την ελληνική κυριαρχία.
Κινήσεις τακτικής
Τα «τζαρτζαρίσματα» των δυο χωρών άρχισαν μετά την ολοκλήρωση από την Ελλάδα του Εθνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, μιας πρωτοβουλίας που εναρμονίζεται πλήρως με το Διεθνές Δίκαιο.
Η κίνηση αυτή, η οποία περιλαμβάνει και τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων, αποτελεί μια σαφή άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Ελλάδα.
Η Άγκυρα αιφνιδιάστηκε από την κίνηση-πρωτοβουλία Μητσοτάκη και απάντησε αποκαλύπτοντας τις προθέσεις της. Η Τουρκία όχι μόνο δημοσιοποίησε τον δικό της χάρτη Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, αλλά προχώρησε και στην επίσημη κοινοποίησή του στην UNESCO.
Ο χάρτης αυτός, που φέρει την υπογραφή του Πανεπιστημίου της Άγκυρας, δεν είναι παρά μια «φωτογραφία» του αναθεωρητικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» το οποίο «κόβει» το Αιγαίο στη μέση, αγνοεί την επήρεια των ελληνικών νησιών και επιχειρεί να «σφετεριστεί» περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας.
Σε αυτό το παιχνίδι μπήκε και η Λιβύη προφανώς με την ενθάρρυνση και καθοδήγηση της Τουρκίας.
Πιο συγκεκριμένα, η πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, στην Τρίπολη, με την οποία κατηγορείται η Ελλάδα για «παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων», έρχεται και ταράζει τα νερά στο Αιγαίο, δείχνοντας πόσο εύθραυστη είναι η διπλωματική πραγματικότητα μεταξύ των τριών χωρών.
Η Λιβυκή πλευρά εστιάζει στις ελληνικές ενέργειες παραχώρησης αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης, χαρακτηρίζοντας τις περιοχές αυτές ως «διαφιλονικούμενες».
Η θέση αυτή συντονίζεται με την τουρκική ρητορική περί «γκρίζων ζωνών» στην Ανατολική Μεσόγειο, επαναφέροντας ουσιαστικά στο προσκήνιο το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Η ελληνική κυβέρνηση απάντησε άμεσα, υπερασπιζόμενη το δικαίωμα της χώρας να αξιοποιεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα εντός της υφαλοκρηπίδας της και καταγγέλλοντας τη λιβυκή ανακοίνωση ως νομικά αβάσιμη.
«Η Λιβύη αντιδρά γιατί ασκούμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στο πεδίο με γνώμονα το διεθνές δίκαιο και το εθνικό συμφέρον», τόνισε ο ΥΠΕΞ Γιώργος Γεραπετρίτης, μιλώντας στη Βουλή.
Ωστόσο, η χρονική συγκυρία και η τουρκική επιρροή στην Τρίπολη δημιουργούν εύλογες ανησυχίες για το κατά πόσο η Άγκυρα επιθυμεί πραγματικά τις καλές σχέσεις με την Αθήνα.
Νομοσχέδιο για τα θαλάσσια πάρκα
Παράλληλα η κυβέρνηση προχωρά στην κατάθεση και ψήφιση νομοσχεδίου για τον καθορισμό δύο θαλάσσιων πάρκων, στο Ιόνιο και στο νότιο Αιγαίο, μια πρωτοβουλία που έχει προκαλέσει επίσης την αντίδραση της Τουρκίας.
Η Άγκυρα βλέπει σε αυτή την κίνηση μια επέκταση θαλασσίων ζωνών, παρότι η Αθήνα τονίζει ότι πρόκειται για περιβαλλοντική δράση σύμφωνη με τις προβλέψεις του ΟΗΕ και του Δικαίου της Θάλασσας. Η ελληνική πλευρά εντάσσει το ζήτημα στα πεδία της «θετικής ατζέντας».
Παρόλα αυτά, στο Μαξίμου επιμένουν στις συνομιλίες των δυο χωρών, ίσως για να μη …ξεφύγει η κατάσταση στο πεδίο.
Η γραμμή που ακολουθείται – όπως την έχει περιγράψει και ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης – βασίζεται στη σταδιακή επαναπροσέγγιση μέσω των ΜΟΕ και της θετικής ατζέντας.
