Οι ταραχές που ξεκίνησαν την προηγούμενη εβδομάδα στην Περσία, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Σε σχέση πάντα με το ότι οι Πέρσες διαμαρτύρονται δυναμικά και εξεγείρονται. Έχουν προηγηθεί διαμαρτυρίες για τα αποτελέσματα και την καταγγελόμενη νοθεία στις βουλευτικές εκλογές. Μόλις στο τέλος του 2017, στις διαδηλώσεις που είχαν καταγραφεί και είχαν βίαια κατασταλεί, λέγεται ότι 5.000 άτομα συνελήφθησαν και τουλάχιστο 25 σκοτώθηκαν.
Του Πολύκαρπου Αδαμίδη
Οι ταραχές όμως των τελευταίων ημερών που σαρώνουν, όπως αναφέρεται, όλη την Ιρανική επικράτεια και έχουν εκδηλωθεί σε 1.000 πόλεις, διατρέχουν όλη την κοινωνική διαστρωμάτωση, το πολιτικό και εθνολογικό φάσμα και έχουν μια ποιοτική διαφορά ως προς τη γενεσιουργό αιτία τους. Την αύξηση δηλαδή κατά 50% στην τιμή του λίτρου της βενζίνης. Για να γίνει κατανοητή αριθμητικά η σημασία και το περιεχόμενο του μέτρου, οι Ιρανοί μέχρι και την Παρασκευή 15 Νοεμβρίου, πλήρωναν 10 σεντς το λίτρο και δικαιούνταν την τιμή αυτή για 250 λίτρα έκαστος σε μηνιαία βάση. Η τιμή αυτή όμως αυξήθηκε σε 15 σεντς το λίτρο και με δικαίωμα για 60 μόλις λίτρα στην τιμή αυτή σε μηνιαία βάση. Κάθε πρόσθετο λίτρο θα κοστίζει 26 σεντς. Την ίδια βέβαια στιγμή η τιμή του λίτρου στον υπόλοιπο κόσμο είναι 1,5 δολάριο. Η Ιρανική κυβέρνηση ισχυρίστηκε ότι με το μέτρο θα εξασφαλίσει έσοδα, που θα επιστραφούν με τη μορφή άμεσων ενισχύσεων στα 60.000.000 Περσών, από τα 80.000.000 συνολικά του πληθυσμού, που τις έχουν ανάγκη. Η αλήθεια ωστόσο όπως λέγεται είναι ότι η αύξηση αποτελεί απέλπιδα απάντηση στα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που έχουν σωρεύσει οι συνεχιζόμενες Αμερικανικές κυρώσεις, στην πτώση του εθνικού νομίσματος και στο μεγάλο έλλειμμα που έχουν δημιουργήσει οι επιδοτήσεις σε καύσιμα, νερό και τρόφιμα, που μόνο το 2018 ανέρχονταν στο ποσό των 69 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Και ούτε λόγος βέβαια να γίνεται για στήριξη, μέσα από τις αυξήσεις, των ασθενέστερων, καθώς οι τιμές των αγαθών είναι σε άμεση συνάρτηση με το κόστος μεταφοράς και η αύξηση του θα μετακυλισθεί σε αυτά και στους καταναλωτές. Οι πρώτοι που μοιραία θα πληγούν θα είναι οι αδύναμοι. Με βάση τα πρώτα στοιχεία δώδεκα έχουν σκοτωθεί και 600 έχουν συλληφθεί. Τρίτες πηγές και η Διεθνής Αμνηστία ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών σε εκατοντάδες.
Οι ταραχές φαίνεται ότι άγγιξαν τη λεπτή χορδή της εθνικής ανοχής, απέναντι στο καθεστώς, έναντι του οποίου σιωπούσαν, όσο η πλειοψηφία απολάμβανε τα οφέλη των επιδοτήσεων. Η ενδεχόμενη αποσταθεροποίηση του καθεστώς, αλλάζει συνολικά τον χάρτη στη Μέση Ανατολή και ευρύτερα, κατά τρόπο πιθανό εντονότερο σε σχέση και με αυτή τη λεγόμενη Αραβική Άνοιξη. Κράτη όπως ο Λίβανος, το Ιράκ και η Συρία, κινούνταν, λιγότερο ή περισσότερο όλα αυτά τα χρόνια σε ρόλο δορυφόρου γύρω από την Τεχεράνη. Τα καθεστώτα τους μάλιστα, με πρώτο αυτό του Άσαντ και δευτερευόντως το Ιρακινό, επιβίωσαν χάρη στην οικονομική στήριξη και την παροχή μέσων και έμψυχου δυναμικού από το Ιράν. Στο Ιράκ η στήριξη αυτή, στο μέτρο που στράφηκε εναντίον των Σουνιτών, συντέλεσε στη ριζοσπαστικοποίησή τους και διευκόλυνε την άνοδο και επέκταση του ISIS.
Αλλά και οι στρατηγικές συμμαχίες οικοδομήθηκαν, με βάση το δίπολο Σαουδική Αραβία και Τεχεράνη και είχαν ως αποτέλεσμα τόσο τον πόλεμο διά αντιπροσώπων, με πεδίο τη μαρτυρική Υεμένη, όσο και τη στοίχιση ετερόκλητων συμμάχων με τους Πέρσες, που περιλάμβαναν μεταξύ άλλων, τους Τούρκους και τους Καταριανούς αλλά και το σύνολο των Σιιτών στα Κράτη του Κόλπου, που έβλεπαν στο Ιράν τον φυσικό τους προστάτη. Στο πλαίσιο αυτό και η ανάπτυξη και εδραίωση της Χεζμπολά στον Λίβανο και η ανάληψη του επεμβατικού της ρόλου, είχε κατά πολύ σημείο αναφοράς και στήριξης το καθεστώς της Τεχεράνης αλλά και το διαβόητο σώμα των Φρουρών της Επανάστασης.
Η κατάρρευση του θεοκρατικού καθεστώτος της Τεχεράνης, πέρα από τις καταλυτικές συνέπειες για τους Πέρσες θα δημιουργήσει συνθήκες ανάλογες με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης για τα κράτη του Ανατολικού Συνασπισμού και τις οργανώσεις που έδρασαν με τη χρηματοδότησή της στον Δυτικό Κόσμο. Υπάρχει και το προηγούμενο της Τυνησίας. Όπου η αύξηση της τιμής του ψωμιού, έφερε τη λεγόμενη Αραβική Άνοιξη. Και συμπαρέσυρε τον κόσμο του Μπαάθ και των Αραβικών στρατιωτικών καθεστώτων. ‘Κακός Δαίμονας’ οι αυξήσεις. Ανάβουν φωτιές. Που σε συνδυασμό με τα καύσιμα, προκαλούν εκρήξεις!
*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι Δικηγόρος, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
