Στη Βαρσοβία μεταβαίνει αύριο, Παρασκευή, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προκειμένου να πραγματοποιήσει την πρώτη του συνάντηση με τον νέο Πολωνό πρόεδρο Κάρολ Ναβρότσκι, ο οποίος είναι γνωστός για τις επικριτικές του θέσεις απέναντι στο Κίεβο. Η συνάντηση χαρακτηρίζεται από διπλωματικές πηγές ως τεταμένη, ωστόσο θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για τις σχέσεις των δύο γειτονικών χωρών.
Χρειάστηκαν τέσσερις μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων του Ναβρότσκι για να πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση, παρά το γεγονός ότι η Πολωνία έχει υποδεχθεί περισσότερους από ένα εκατομμύριο Ουκρανούς πρόσφυγες από την έναρξη του πολέμου.
Σύμφωνα με πολωνικά μέσα ενημέρωσης, ο Ναβρότσκι απέρριψε τουλάχιστον τρεις προσκλήσεις να επισκεφθεί το Κίεβο, με το περιβάλλον του να αφήνει να εννοηθεί ότι επιθυμούσε η συνάντηση να γίνει στη Βαρσοβία, εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά του για την πορεία των διμερών σχέσεων. Η στάση αυτή χαρακτηρίστηκε από ουκρανικούς κύκλους ως “περιφρονητική”.
Όπως ανέφερε ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή, “Ο τρόπος με τον οποίο ο Ναβρότσκι αντιμετωπίζει τις σχέσεις με την Ουκρανία είναι πιο σκληρός από αυτόν του προκατόχου του”, του Αντρέι Ντούντα, ο οποίος, αν και συντηρητικός, υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας.
Ο Ναβρότσκι, ιστορικός στο επάγγελμα, θεωρεί ότι όσο παραμένουν άλυτα ορισμένα ιστορικά ζητήματα, “οι πολωνοουκρανικές σχέσεις δεν μπορούν να αποκτήσουν στρατηγικό χαρακτήρα”, όπως εξήγησε ο αναλυτής του ECFR Πιότρ Μπούρας.
Ο κατάλογος των πολωνικών παραπόνων προς το Κίεβο είναι εκτενής. Ο Πολωνός πρόεδρος κατηγορεί την Ουκρανία ότι δεν αντιμετωπίζει την Πολωνία ως ισότιμο εταίρο, αλλά ως δευτερεύον συνομιλητή – θέση που υιοθετεί συχνά και η πολωνική ακροδεξιά.
“Υποστηρίζουμε πραγματικά την Ουκρανία και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, αλλά πρέπει να μάθουμε να λειτουργούμε ως εταίροι και όχι ως εταίροι ήσσονος σημασίας”, δήλωσε ο Ναβρότσκι αυτή την εβδομάδα στον ιστότοπο wp.pl.
Θαυμαστής του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο Ναβρότσκι επικρίνει επίσης το γεγονός ότι, όπως υποστηρίζει, το Κίεβο δεν επιδεικνύει επαρκή ευγνωμοσύνη για τη φιλοξενία των Ουκρανών προσφύγων, καθώς και για τη στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια της Βαρσοβίας. Παρ’ όλα αυτά, η Πολωνία παραμένει βασικός σύμμαχος της Ουκρανίας, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της δυτικής βοήθειας διέρχεται από το έδαφός της.
Διαφορετικές Απόψεις
Ένα ακόμη ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα αφορά την ιστορική μνήμη. Ο Ναβρότσκι κατηγορεί την Ουκρανία ότι δεν έχει αναγνωρίσει τις ευθύνες της για τη σφαγή περίπου 100.000 Πολωνών στη Βολυνία την περίοδο 1943–1945, την οποία χαρακτηρίζει “γενοκτονία εις βάρος του πολωνικού λαού”.
“Σκοπεύω να αντιμετωπίζω αυτά τα ζητήματα με επιμονή”, έχει δηλώσει, τονίζοντας ωστόσο ότι οι διαφωνίες αυτές δεν αναιρούν τη στρατηγική στήριξη προς την Ουκρανία.
Παράλληλα, ο Πολωνός πρόεδρος αντιτίθεται στην “άνευ όρων” ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ενώ απορρίπτει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο αποστολής “έστω και ενός Πολωνού στρατιώτη στην Ουκρανία” σε περίπτωση ειρηνευτικής συμφωνίας. Η στάση αυτή αντανακλά την ενίσχυση του αντιουκρανικού αισθήματος στην Πολωνία, το οποίο αξιοποιεί πολιτικά η ακροδεξιά.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση, στην Ουκρανία μόλις το 44% των πολιτών δηλώνει ότι εμπιστεύεται τον Πολωνό πρόεδρο, ποσοστό μειωμένο κατά 20 μονάδες σε σύγκριση με την περίοδο διακυβέρνησης του Αντρέι Ντούντα.
Για το Κίεβο, η Πολωνία εμφανίζεται πλέον ως λιγότερο σημαντικός εταίρος σε σχέση με το παρελθόν, επισημαίνει ο Μπούρας, κυρίως επειδή δεν εκφράζεται με ενιαία φωνή στη διεθνή σκηνή, λόγω των διαφορετικών θέσεων του κεντρώου πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ και του εθνικιστή προέδρου.
Ο Ναβρότσκι επιδιώκει να διευρύνει τις προεδρικές του αρμοδιότητες και να επιβάλει πολιτικές που συχνά συγκρούονται με εκείνες του Τουσκ, προκαλώντας σύγχυση στους διεθνείς εταίρους της Βαρσοβίας.
«Αν ο πρόεδρος δεν θέλει ή δεν ξέρει πώς να βοηθήσει, τουλάχιστον δεν θα πρέπει να αποτελεί εμπόδιο», σχολίασε χαρακτηριστικά ο Τουσκ τη Δευτέρα μέσω του X.
Τέλος, ο Ουκρανός αναλυτής Γιούρι Παντσένκο εκτιμά ότι η επίσκεψη Ζελένσκι δεν θα είναι «εύκολη», ωστόσο κρίνεται απαραίτητη για τη συνέχεια της συνεργασίας, σημειώνοντας: “Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να συνεργαστούμε, γιατί ακόμη και μια κακή συνεργασία είναι καλύτερη από την καθόλου συνεργασία”.
