Η Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας Τραμπ του 2025, αποτελεί την πιο ριζική απομάκρυνση από την αμερικανική εξωτερική πολιτική μετά τον Ψυχρό Πόλεμο από το 1947. Θάβει οριστικά ολόκληρη τη δικομματική συναίνεση μετά το 1991 (φιλελεύθερη ηγεμονία, πρωτοκαθεδρία, διαρκής παγκόσμια ηγεσία, εξαγωγή δημοκρατίας, πρόθυμη πληρωμή οποιουδήποτε τιμήματος για τη διατήρηση μιας «διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες» με αμερικανική ηγεσία) και την αντικαθιστά με μια πειθαρχημένη, συμφεροντοκεντρική, εστιασμένη στην εθνική κυριαρχία και οικονομικά εθνικιστική μεγάλη στρατηγική που συνοψίζεται σε τρεις λέξεις: Αμερική Πρώτα, Δύναμη Πρώτα, Κυριαρχία Πρώτα. Ειδικά για την Ευρώπη, η νέα στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας της κυβέρνησης Τράμπ, δηλώνει, ότι σε λίγο η Ευρώπη θα είναι “μη Ευρωπαϊκή” και δεν θα είναι πια σύμμαχος.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Κύριες μετασχηματιστικές αλλαγές:
- Απόρριψη της Παγκόσμιας Ηγεμονίας – Ρητή αποκήρυξη της «μόνιμης αμερικανικής κυριαρχίας σε ολόκληρο τον κόσμο».
- Από την Πρωτοκαθεδρία στην Επιλεκτική Εμπλοκή + Μετακύλιση Βαρών – Οι ΗΠΑ παύουν να είναι ο απλήρωτος εγγυητής ασφαλείας και οικονομικός κινητήρας του πλανήτη. Απαιτούν αυστηρή αμοιβαιότητα και μεταθέτουν την πρωταρχική ευθύνη περιφερειακής ασφάλειας στους πλούσιους συμμάχους.
- Οικονομική Ασφάλεια = Εθνική Ασφάλεια – Εμπόριο, βιομηχανική πολιτική, αλυσίδες εφοδιασμού, ενεργειακή κυριαρχία και προστασία τεχνολογίας αναβαθμίζονται σε ισότιμα (ή και ανώτερα) του παραδοσιακού στρατιωτικού παράγοντα.
- Τέλος στην «Εποχή της Μαζικής Μετανάστευσης» – Ο έλεγχος συνόρων ανακηρύσσεται θεμελιώδες στοιχείο εθνικής ασφάλειας. Η μαζική μετανάστευση θεωρείται υπαρξιακή απειλή.
- Ειρήνη μέσω Δύναμης + Προσωπική Διπλωματία του Προέδρου – Συνδυασμός ισχυρής αποτροπής με επιθετική προεδρική διπλωματία για την κατάσβεση συγκρούσεων πριν γίνουν παγκόσμιες.
- Υπεράσπιση της Εθνικής Κυριαρχίας έναντι Υπερεθνικών Θεσμών – Βαθιά επιφύλαξη ή εχθρότητα απέναντι σε ΟΗΕ, ΠΟΥ, ΔΠΔ, ΕΕ, ΠΟΕ, κλιματικές συμφωνίες κ.λπ.
- Πολιτιστική/Πνευματική Υγεία ως Στρατηγικό Περιουσιακό Στοιχείο – Για πρώτη φορά, η πνευματική, πολιτιστική και δημογραφική υγεία του αμερικανικού λαού ανακηρύσσεται πυρήνας εθνικής ασφάλειας.
Ανάλυση ανά Περιοχή
Α. Δυτικό Ημισφαίριο – «Δόγμα Τραμπ» στον Μονρόε
Η πιο δραματική καινοτομία. Οι ΗΠΑ επαναβεβαιώνουν ανοιχτά την ημισφαιρική πρωτοκαθεδρία και απαγορεύουν σε εξωημισφαιρικές δυνάμεις (Κίνα, Ρωσία, Ιράν) να εγκαθιστούν στρατιωτικές βάσεις ή να ελέγχουν στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία. Η Λατινική Αμερική μετατρέπεται σε αμερικανική «λίμνη» ασφαλείας και οικονομίας.
Β. Ινδο-Ειρηνικός / Κίνα – Από την Εμπλοκή στον Πειθαρχημένο Ανταγωνισμό
Εγκατάλειψη της ψευδαίσθησης ότι το εμπόριο θα εκδημοκρατίσει την Κίνα. Στόχος: μακροπρόθεσμη οικονομική αποσύζευξη με ταυτόχρονη αποτροπή θερμού πολέμου μέσω υπεροπλίας. Απαίτηση από Ευρώπη, Ιαπωνία, Κορέα να απορροφήσουν την κινεζική υπερπαραγωγή αντί να την διοχετεύουν στις ΗΠΑ.
Γ. Μέση Ανατολή – Από Εμμονή σε Κανονικοποιημένη Συνεργασία
Χάρη στην ενεργειακή ανεξαρτησία, την επέκταση των Συμφωνιών Αβραάμ και την αποδυνάμωση του Ιράν, η περιοχή υποβιβάζεται από «μόνιμη κρίση» σε «σημαντική αλλά όχι κυρίαρχη». Οι ΗΠΑ θα επεμβαίνουν μόνο για να εμποδίσουν εχθρική κυριαρχία σε πετρέλαιο ή μαζική τρομοκρατία.
Δ. Αφρική – Από Βοήθεια και Ιδεολογία σε Επένδυση
Μετάβαση από το μοντέλο βοήθειας σε εμπορικό-επενδυτικό, με έμφαση σε κρίσιμα ορυκτά και ενέργεια, χωρίς nation-building.
Ε. Ευρώπη – Η Πιο Βαθιά Επανεκτίμηση
Εδώ η στρατηγική είναι επαναστατική και, για τους παραδοσιακούς Ατλαντιστές, σοκαριστική.
- Ανοιχτή Πολιτισμική Κριτική: Για πρώτη φορά αμερικανική NSS δηλώνει ότι η Ευρώπη κινδυνεύει με «πολιτισμική εξάλειψη» λόγω μαζικής μετανάστευσης, κατάρρευσης γεννητικότητας, απώλειας εθνικών ταυτοτήτων, ρυθμιστικής ασφυξίας και λογοκρισίας.
- Τέλος στο «Απαραίτητη Αμερική» για την Ευρώπη. Οι ΗΠΑ δεν θα επιδοτούν επ’ αόριστον την ευρωπαϊκή άμυνα ενώ η Ευρώπη διατηρεί εμπορικά πλεονάσματα και αυτοκτονικές κοινωνικές πολιτικές. Το 5 % του ΑΕΠ για άμυνα (Hague Commitment) είναι το νέο ελάχιστο.
- Η Ευρώπη από «Σύμμαχος» γίνεται «Αντικείμενο Ανησυχίας και Ανταγωνισμού». Προειδοποίηση ότι σε λίγες δεκαετίες ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ μπορεί να είναι πλειοψηφικά μη-ευρωπαϊκά και να μην βλέπουν πλέον το ΝΑΤΟ με τον ίδιο τρόπο.
- Στόχος: Μια Αυτοπεποιθημένη, Κυρίαρχη, Αναγεννημένη Ευρώπη. Οι ΗΠΑ θα υποστηρίζουν ενεργά πατριωτικές, αντι-υπερεθνικές και αντι-μαζικής-μετανάστευσης κυβερνήσεις. Θα αντιτίθενται στη λογοκρισία της ΕΕ, στον κλιματικό εξτρεμισμό και στις ρυθμίσεις που πλήττουν και την αμερικανική οικονομία.
- Ουκρανία/Ρωσία – Ταχεία Διαπραγματευτική Λήξη. Ο πόλεμος θεωρείται ευρωπαϊκό πρόβλημα που παρατράβηξε. Οι ΗΠΑ θα πιέσουν για γρήγορη λύση (ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ρωσικά εδαφικά κέρδη), διότι η παρατεταμένη σύγκρουση δεν κρίνεται ζωτικό αμερικανικό συμφέρον.
- Οικονομική Επανεξισορρόπηση Κατηγορία στη Γερμανία και την Ευρώπη για μερκαντιλισμό. Απαίτηση να βοηθήσουν στην απορρόφηση της κινεζικής υπερπαραγωγής.
- Μέλλον του ΝΑΤΟ: Δεν εγκαταλείπεται, αλλά η αέναη διεύρυνση απορρίπτεται. Προτεραιότητα δίνεται στην Κεντρική, Ανατολική και Νότια Ευρώπη (Πολωνία, Ουγγαρία, Ιταλία, Βαλκάνια) που κρίνονται δημογραφικά και πολιτικά υγιέστερες.
Συμπέρασμα για την Ευρώπη: Οι ΗΠΑ λένε ξεκάθαρα: «Θέλουμε να επιβιώσετε και να παραμείνετε Ευρωπαίοι. Θα σας βοηθήσουμε αν βοηθήσετε πρώτα εσείς τους εαυτούς σας – στρατιωτικά, δημογραφικά, πολιτιστικά. Αν συνεχίσετε την τωρινή πορεία αργού θανάτου, θα σας αντιμετωπίζουμε όλο και περισσότερο ως διαφορετικό πολιτισμό με μειούμενη στρατηγική συμβατότητα».
Τελικό Συμπέρασμα
Η Στρατηγική του 2025 ολοκληρώνει την επανάσταση που ξεκίνησε το 2017. Αντικαθιστά τη φιλελεύθερη ηγεμονία με εθνικό κρατισμό, την πρωτοκαθεδρία με επιλεκτική εμπλοκή, την επιδότηση συμμάχων με μετακύλιση βαρών, τον ιδεολογικό οικουμενισμό με πολιτισμικό ρεαλισμό. Οι ΗΠΑ παύουν να είναι η «απαραίτητη υπερδύναμη» του παλιού τύπου. Γίνονται το ισχυρότερο, πλουσιότερο, βαρύτερα οπλισμένο έθνος-κράτος σε έναν κόσμο εθνών-κρατών, έτοιμο να συνεργαστεί όταν συμπίπτουν τα συμφέροντα, αλλά αποφασισμένο να βάλει πρώτα την επιβίωση, την ευημερία, τα σύνορα, τη βιομηχανία και τον πολιτισμό του.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
** Η ανάλυση και τα σχόλια εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις του συγγραφέα
