Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συγχαίρουν ο ένας τον άλλον μετά τις συνομιλίες που πραγματοποιήθηκαν το Σαββατοκύριακο στη Γενεύη, οι οποίες υποδηλώνουν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα λάβει υπόψη τις ανησυχίες τους σχετικά με την επιβολή μιας κακής ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία.
«Αν και απομένουν ακόμη πολλά να γίνουν, υπάρχει πλέον μια σταθερή βάση για να προχωρήσουμε μπροστά», δήλωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, χαιρετίζοντας την «καλή πρόοδο» που επιτεύχθηκε χάρη στην «ισχυρή ευρωπαϊκή παρουσία» στις συνομιλίες.
Ήταν σίγουρα «πρόοδος» το γεγονός ότι οι κορυφαίοι σύμβουλοι της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου κλήθηκαν να συμμετάσχουν στη συνάντηση της Κυριακής στην Ελβετία, αφού είχαν αποκλειστεί από το αρχικό 28-σημείο σχέδιο των ΗΠΑ, το οποίο φοβούνταν ότι ήταν τόσο μεροληπτικό που θα ενθάρρυνε τη Ρωσία να εξαπολύσει περαιτέρω επιθέσεις.
Ωστόσο, οι εορτασμοί γρήγορα σταμάτησαν απέναντι στην πραγματικότητα. Τη Δευτέρα, το Κρεμλίνο απέρριψε την αντιπρόταση της Ευρώπης για τον τερματισμό του πολέμου, με έναν ανώτερο σύμβουλο εξωτερικής πολιτικής του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να δηλώνει ότι «δεν μας ταιριάζει καθόλου από κατασκευαστικής άποψης».
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε αργά τη Δευτέρα ότι Αμερικανοί και Ουκρανοί αξιωματούχοι συμφώνησαν σε ένα συντομευμένο κείμενο που ενσωματώνει ορισμένες από τις ανησυχίες του Κιέβου, αν και «ευαίσθητα» ζητήματα παρέμειναν προς συζήτηση με τον Τραμπ. Ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Νταν Ντρίσκολ θα συναντηθεί με Ρώσους αξιωματούχους στο Αμπού Ντάμπι την Τρίτη για να συζητήσουν το πλαίσιο ειρήνης, σύμφωνα με έναν ανώτερο Αμερικανό αξιωματούχο.
Ο κίνδυνος για την Ουκρανία τώρα είναι ότι ο Πούτιν θα επαναφέρει τον Αμερικανό πρόεδρο στην αρχική του θέση: μια συμφωνία εκεχειρίας 28 σημείων που προκάλεσε αναταραχή μεταξύ των αξιωματούχων στις Βρυξέλλες, επειδή θα ανάγκαζε το Κίεβο να παραχωρήσει εκτάσεις γης στη Μόσχα, να εγκαταλείψει την ελπίδα να ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ και να μειώσει το μέγεθος του στρατού του από σχεδόν 1 εκατομμύριο σε 600.000 στρατιώτες.
Αν αυτό συμβεί, ο Ζελένσκι θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια δυσάρεστη επιλογή: είτε να δεχτεί την πρόταση που ετοίμασαν ο Τραμπ και ο Πούτιν, είτε να ρισκάρει το μέλλον της χώρας του με την ελπίδα ότι κάποια μέρα θα λάβει επαρκή βοήθεια από τους Ευρωπαίους φίλους του.
Αυτοί οι ίδιοι φίλοι που, μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου, δεν του στέλνουν στρατεύματα, ούτε τα όπλα που θέλει, ούτε καν κατασχέουν τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας από τις τράπεζές τους για να τον βοηθήσουν να αγοράσει προμήθειες.
Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί και αξιωματούχοι θα διαφωνούσαν, επισημαίνοντας τα τεράστια ποσά χρημάτων και όπλων που έχουν στείλει οι κυβερνήσεις τους στο Κίεβο από την έναρξη του πολέμου πριν από σχεδόν τέσσερα χρόνια, καθώς και την οικονομική πρόκληση της μείωσης του εμπορίου με τη Ρωσία, ιδίως των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων.
Από τη στιγμή που οι ΗΠΑ απέσυραν την υποστήριξή τους, η Ευρώπη έχει προχωρήσει εμφανώς για να καλύψει το κενό.
Αλλά στην πραγματικότητα, η αρχική πρόταση του Τραμπ προκάλεσε πανικό στους αξιωματούχους και τους διπλωμάτες στις Βρυξέλλες και αλλού, επειδή γνώριζαν ότι ο Ζελένσκι δεν μπορούσε να βασιστεί στην Ευρώπη για να κάνει αρκετά για να βοηθήσει την Ουκρανία μόνη της.
Πριν από ένα μήνα, οι ηγέτες της ΕΕ συγκεντρώθηκαν σε μια σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, προβλέποντας με αισιοδοξία ότι θα εξασφάλιζαν μια ιστορική συμφωνία για τη χρήση 140 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως «δάνειο αποζημίωσης», προκειμένου να εξασφαλίσουν την οικονομική σταθερότητα του Κιέβου για τα επόμενα δύο τουλάχιστον χρόνια.
Καμία πρόοδος στο θέμα των περιουσιακών στοιχείων
Οι συνομιλίες εντείνονται μεταξύ των αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κυβερνήσεων της ΕΕ, ιδίως των Βέλγων, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί καμία πρόοδος, σύμφωνα με πολλούς αξιωματούχους που, όπως και άλλοι, ζήτησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, προκειμένου να μιλήσουν ειλικρινά για ευαίσθητα θέματα.
Ορισμένοι διπλωμάτες ελπίζουν ότι η πίεση από τον Τραμπ θα αναγκάσει το Βέλγιο και τις άλλες χώρες της ΕΕ που έχουν επιφυλάξεις σχετικά με το σχέδιο για τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία να συμφωνήσουν. Μια ιδέα που δεν έχει αποκλειστεί είναι η χρήση μέρους των περιουσιακών στοιχείων παράλληλα με κοινά ομόλογα της ΕΕ ή ενδεχόμενες άμεσες χρηματοδοτικές συνεισφορές από κυβερνήσεις της ΕΕ, ανέφεραν αξιωματούχοι.
Ωστόσο, ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ φοβούνται ότι η όλη ιδέα ενός δανείου αποζημίωσης προς την Ουκρανία με τη χρήση των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων θα καταρρεύσει εάν το τελικό σχέδιο ειρήνης περιέχει αναφορά στη χρήση των ίδιων κεφαλαίων.
Το αρχικό σχέδιο πρότεινε τη χρήση των περιουσιακών στοιχείων σε μια επενδυτική πρωτοβουλία στην Ουκρανία, με το ήμισυ των εσόδων να πηγαίνει στις ΗΠΑ, μια ιδέα που οι Ευρωπαίοι απέρριψαν ως «σκανδαλώδη». Ωστόσο, μόλις αρθεί τελικά η επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία, η Euroclear — η χρηματοπιστωτική εταιρεία με έδρα το Βέλγιο που κατέχει τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία — θα μπορούσε να καταλήξει να πρέπει να επιστρέψει τα χρήματα στη Μόσχα.
Αυτό θα μπορούσε να αφήσει τους φορολογούμενους της ΕΕ να αναλάβουν την αποπληρωμή των χρημάτων, ένα σενάριο που είναι πιθανό να επιβαρύνει σημαντικά τις κυβερνήσεις της ΕΕ, καθώς εξετάζουν το ενδεχόμενο να υποστηρίξουν την ιδέα του δανείου τις επόμενες εβδομάδες.
Στη συνέχεια, υπάρχει το ζήτημα της διατήρησης της ειρήνης. Νωρίτερα φέτος, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κίρ Σταρμερ ηγήθηκαν των προσπαθειών για τη συγκέντρωση υποστήριξης για μια διεθνή ειρηνευτική δύναμη από χώρες εθελοντές που θα σχηματίσουν μια «συμμαχία των προθύμων». Ένα χρόνο νωρίτερα, ο Μακρόν είχε ακόμη προτείνει την ιδέα της «παρουσίας στρατευμάτων στο έδαφος» πριν από τη λήξη της σύγκρουσης.
