Ένα νέο, ρευστό αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρον διπλωματικό «τοπίο» διαμορφώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς οι ραγδαίες εξελίξεις των τελευταίων ημερών συνθέτουν μια εικόνα κινητικότητας αλλά και δυνητικών ανακατατάξεων.
Η πρωτοβουλία του Κυριάκου Μητσοτάκη για τη δημιουργία ενός πολυμερούς φόρουμ τύπου «5Χ5» (Ελλάδα, Τουρκία, Αίγυπτος, Λιβύη, Κύπρος) φαίνεται να λειτουργεί ως καταλύτης σε μια περίοδο που οι ισορροπίες αλλάζουν, οι ενεργειακοί χάρτες είναι υπό διαμόρφωση και η Ουάσιγκτον στέλνει τη Chevron για έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Του Κώστα Πασίση
Η εξαγγελία του Έλληνα Πρωθυπουργού, που προκάλεσε αίσθηση, δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Είχε προηγηθεί ένα παρασκήνιο έντονων διαβουλεύσεων με συμμάχους και εταίρους, αλλά επιπλέον φέρεται να έχει και τη σιωπηλή – προς το παρόν – αμερικανική έγκριση για το πώς θα μπορούσε να επανεκκινήσει μια περιφερειακή …συνεννόηση στα ενεργειακά.
Προφανώς και η κυβέρνηση, με την πρωτοβουλία αυτή, επιχειρεί να προλάβει τις εξελίξεις, ώστε να μη βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να αντιδρά εκ των υστέρων σε ένα σχέδιο που θα προωθούσε απευθείας η Ουάσιγκτον…
Η παρέμβαση του Χακάν Φιντάν, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της ελληνικής πρότασης, έδειξε ότι η Άγκυρα προσπαθεί να μείνει και να τοποθετηθεί «εντός παιχνιδιού».
Οι δηλώσεις του Τούρκου υπουργός Εξωτερικών ότι «μπορούμε να συζητήσουμε τα έξι και τα δώδεκα μίλια», που ειπώθηκε επισήμως και δημοσίως για πρώτη φορά σηματοδοτούν μια επικοινωνιακή αναπροσαρμογή, σύμφωνα με έμπειρο διπλωμάτη.
Η ίδια πηγή τονίζει ακόμη ότι η δήλωση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών εγώ δεν αποδέχομαι τα 12 μίλια, εσύ δεν αποδέχεσαι τα 6, αποτελεί ρητή αμφισβήτηση του Διεθνούς Δικαίου και της UNCLOS.
Ωστόσο, η προσθήκη «μπορούμε να τα συζητήσουμε… σε ορισμένα σημεία» δείχνει ότι η Άγκυρα επιδιώκει διαπραγμάτευση «πακέτου» στο Αιγαίο, γεγονός που η Αθήνα απορρίπτει κατηγορηματικά
Ο Χακάν Φιντάν ουσιαστικά επαναφέρει τη λογική των «διερευνητικών επαφών» ως πλαίσιο διαλόγου, αλλά με στόχο να θέσει υπό συζήτηση κυριαρχικά δικαιώματα».
Ηχηρό μήνυμα Μητσοτάκη
Ωστόσο, χθες, από το ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έβαλε τα …πράγματα στη θέση τους.
Στην προκειμένη περίπτωση το μήνυμα που έστειλε είναι ξεκάθαρο: διάλογος μεν, αλλά υπό δύο απαράβατες προϋποθέσεις, τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Με τη θέση αυτή, η Αθήνα κατοχυρώνει εκ των προτέρων τα «όρια» του διαλόγου και αποτρέπει τον κίνδυνο αποκλεισμού από τις εξελίξεις της Λευκωσίας.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, στη συνάντησή του με τον Τούρκο ομολόγου του στο Λουξεμβούργο, επανέλαβε τη μία και μόνη διαφορά των δυο χώρων που είναι η οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, αποκλείοντας κάθε συζήτηση για ζητήματα κυριαρχίας.
Το ενδιαφέρον, όμως, δεν σταματά εδώ… Αλλά έχει και συνέχεια.
Η εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν στα Κατεχόμενα αντί του σκληροπυρηνικού Ερσίν Τατάρ ενδεχομένως να μην ήταν τυχαία.
Ο νέος Τουρκοκύπριος ηγέτης, έχει υποστηρίξει στο παρελθόν τη δικοινοτική ομοσπονδία και αυτό δίνει μια άλλη διάσταση στο Κυπριακό.
Κάποιοι μάλιστα ήδη βλέπουν ένα παράθυρο ευκαιρίας επανέναρξης των συνομιλιών υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, ίσως στο τέλος του χρόνου.
Επίσης η επικείμενη άφιξη της νέας Αμερικανίδας πρέσβειρας στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκίλφοιλ, θεωρείται κρίσιμος σταθμός.
Η στενή συνεργάτιδα του νέου πλανητάρχη Ντόναλντ Τραμπ θα μεταφέρει τις προτεραιότητες της Ουάσιγκτον στην Ανατολική Μεσόγειο, δημιουργώντας νέα δεδομένα…
