Το Κολωνάκι ετοιμάζεται να φορέσει… τα αρχαιολογικά του γυαλιά. Σήμερα, Σάββατο, 18 Οκτωβρίου 2025, από τις 11 το πρωί έως τις 4 το απόγευμα, οι καταπράσινοι κήποι της Βρετανικής Σχολής Αθηνών (BSA) στη Σουηδίας 52 μετατρέπονται σε ένα ζωντανό εργαστήριο ιστορίας, επιστήμης και μύθου. Το Athens Archaeology Festival 2025, με θέμα «Μύθοι και Μυστήρια», αποτελεί την πρώτη διοργάνωση του είδους του στην Ελλάδα — μια ανοιχτή, διαδραστική γιορτή της αρχαιολογίας που υπόσχεται να ενώσει το παρελθόν με το παρόν μέσα από το παιχνίδι, τη δημιουργία και τη φαντασία.
Η είσοδος είναι ελεύθερη, οι δραστηριότητες διεξάγονται στα ελληνικά και στα αγγλικά, και οι επισκέπτες όλων των ηλικιών μπορούν να βιώσουν κάτι που μέχρι σήμερα συνέβαινε μόνο πίσω από τις κλειστές πόρτες των πανεπιστημίων ή των ανασκαφών: την αρχαιολογία ως ζωντανή εμπειρία.
Η επιστήμη πίσω από τον μύθο
«Στην Αθήνα γίνονται απίστευτες αρχαιολογικές έρευνες, τις οποίες οι περισσότεροι αγνοούν», εξηγεί η Carlotta Gardner, συνδιοργανώτρια του φεστιβάλ και ερευνήτρια της Βρετανικής Σχολής. «Θέλουμε να τις φέρουμε πιο κοντά στο κοινό — γιατί η αρχαιολογία δεν αποκαλύπτει μόνο το παρελθόν, αλλά μας βοηθά να κατανοήσουμε τον κόσμο του σήμερα».
Η συνάδελφός της, Tulsi Parikh, συμπληρώνει: «Θέλαμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο όπου ο καθένας — από τα παιδιά που ανακαλύπτουν τους αρχαίους μύθους έως τους ενήλικες που γοητεύονται από το πώς συνθέτουμε το παρελθόν — μπορεί να βιώσει την αρχαιολογία ως κάτι πρακτικό και συμμετοχικό. Συνδυάζοντας τη δημιουργικότητα, την επιστήμη και την αφήγηση, δείχνουμε ότι το παρελθόν ανήκει σε όλους μας».
Το φεστιβάλ έχει ως επίκεντρο τη σχέση «Μύθου και Μυστηρίου» — δύο λέξεις που συνοψίζουν όλη τη γοητεία της αρχαιολογίας: την επιθυμία να αποκαλυφθεί το άγνωστο και να εξηγηθούν τα σύμβολα που διατρέχουν τον χρόνο. Η ιδέα είναι απλή αλλά ριζοσπαστική: ο μύθος δεν είναι απλώς ιστορία· είναι εργαλείο κατανόησης, ένας τρόπος να δούμε πώς οι άνθρωποι προσπαθούσαν να εξηγήσουν τον κόσμο τους. Και η αρχαιολογία είναι η επιστήμη που τους βοηθά να μιλήσουν ξανά.
Μια Σχολή με ιστορία – και αποστολή
Η Βρετανική Σχολή Αθηνών, ιδρυμένη το 1886, βρίσκεται εδώ και πάνω από έναν αιώνα στην πρώτη γραμμή της αρχαιολογικής έρευνας στην Ελλάδα. Από την Κνωσό έως την Κυνοσάργη, η BSA έχει ανασκάψει, τεκμηριώσει και μελετήσει κομμάτια του ελληνικού παρελθόντος με διεθνή απήχηση. Στις εγκαταστάσεις της φιλοξενούνται το ιστορικό αρχείο της σχολής, η βιβλιοθήκη Fitch και το περίφημο Marc and Ismene Fitch Laboratory for Archaeological Science, ένα εργαστήριο παγκόσμιας φήμης για την ανάλυση αρχαίων υλικών, την αρχαιοβοτανική και τη χημική τεκμηρίωση.
«Η αποστολή μας είναι να κάνουμε την έρευνα προσβάσιμη», τονίζει η Gardner. «Όχι μόνο μέσα από ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις, αλλά μέσα από εμπειρίες που μπορούν να αγγίξουν μικρούς και μεγάλους».
Το φεστιβάλ είναι αποτέλεσμα συνεργασίας της σχολής με την Επιτροπή Φίλων της BSA, που υποστήριξε τη δημιουργία του προγράμματος, καθώς και με πλήθος συνεργατών από ελληνικά πανεπιστήμια, σπηλαιολογικούς φορείς και εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Από τα νομίσματα του Ηρακλή έως τα Μυστήρια των Σπηλαίων
Το φετινό πρόγραμμα περιλαμβάνει περισσότερες από δέκα θεματικές δραστηριότητες, όλες σχεδιασμένες για βιωματική συμμετοχή. Στους χώρους της Σουηδίας 52, οι επισκέπτες μπορούν να κινηθούν ελεύθερα, να παρακολουθήσουν ζωντανές προβολές, να συμμετάσχουν σε εργαστήρια ή να λάβουν μέρος σε μικρές παραστάσεις και παιχνίδια.
Ακολουθεί μια πρώτη «περιήγηση» στις φετινές δράσεις:
Heracles on Coins
Πώς ένας μύθος αποτυπώνεται πάνω σε ένα μικρό κομμάτι μετάλλου; Το εργαστήριο «Heracles on Coins» αποκαλύπτει τη γοητεία της αρχαίας νομισματοκοπίας και το πώς η μορφή του Ηρακλή ταξίδεψε στα νομίσματα της αρχαιότητας. Παιδιά και ενήλικες θα μάθουν να αναγνωρίζουν σύμβολα, εικονογραφία και επιγραφές, ανακαλύπτοντας ταυτόχρονα τις ιστορίες που κρύβουν αυτά τα μικροσκοπικά τεκμήρια. Η δράση συνδυάζει ιστορία, τέχνη και αναπαράσταση με σύγχρονες τεχνικές μικροσκοπικής παρατήρησης.
Tales from Caves
Η ενότητα αυτή οδηγεί το κοινό στα «Μυστήρια των Σπηλαίων» — τόπους που στην αρχαιότητα θεωρούνταν ιεροί, καταφύγια ή πύλες προς άλλους κόσμους. Με τη συνεργασία της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας, μικροί εξερευνητές θα ξεδιπλώσουν τους μύθους της Αμάλθειας, της Δήμητρας και της Αριάδνης μέσα από αφήγηση, εικαστικά αντικείμενα και ψηφιακές αναπαραστάσεις. Τα σπήλαια γίνονται εργαστήρια φαντασίας — και ταυτόχρονα μια εισαγωγή στην επιστημονική σπηλαιολογία.
Culinary Mysteries
Εδώ, η μυθολογία συναντά τη γαστρονομία. Τι έτρωγαν οι αρχαίοι Έλληνες; Ποια τρόφιμα είχαν ιερή σημασία; Οι επισκέπτες μπορούν να πειραματιστούν με υλικά, μυρωδιές και συνταγές που συνδέονται με τους θεούς και τους ήρωες της ελληνικής αρχαιότητας. Το εργαστήριο αυτό είναι ιδανικό για οικογένειες: τα παιδιά θα ανακαλύψουν πώς η τροφή συνδέεται με τους μύθους, ενώ οι ενήλικες θα γνωρίσουν τα πρώτα βήματα της αρχαιολογίας της διατροφής.
Mysteries of Greek Theater
Το αρχαίο θέατρο δεν είναι μόνο ανάγνωση τραγωδιών· είναι εμπειρία. Στο συγκεκριμένο εργαστήριο, οι συμμετέχοντες ανεβαίνουν στη «σκηνή» και πειραματίζονται με τις μάσκες, τις κινήσεις και τις φωνές των αρχαίων ηθοποιών. Μέσα από θεατρικά παιχνίδια, αναπαραστάσεις και αυτοσχεδιασμούς, μικροί και μεγάλοι μπορούν να κατανοήσουν πώς ο μύθος μεταμορφωνόταν σε δράση.
The Christian Parthenon
Μια δραστηριότητα αφιερωμένη στη μακραίωνη ιστορία του Παρθενώνα. Οι επισκέπτες μαθαίνουν πώς το μνημείο μεταμορφώθηκε από αρχαίο ναό σε βυζαντινή εκκλησία και στη συνέχεια σε οθωμανικό τέμενος, παρακολουθώντας μέσα από χάρτες, μακέτες και αρχειακό υλικό τη μετάβαση της λατρείας και της αρχιτεκτονικής. Ένα σπάνιο μάθημα συνέχειας και μετασχηματισμού μέσα στους αιώνες.
Cultivating the Land
Η αρχαιολογία της γης και της καλλιέργειας ζωντανεύει μέσα από πρακτικά εργαστήρια που συνδέουν τον άνθρωπο, το έδαφος και τη διατροφή. Οι συμμετέχοντες φυτεύουν σπόρους, αγγίζουν εργαλεία, παρατηρούν δείγματα εδάφους και μαθαίνουν πώς οι αρχαίοι Έλληνες διαμόρφωσαν το τοπίο τους. Η ενότητα υπογραμμίζει τη σχέση περιβάλλοντος και πολιτισμού — ένα θέμα εξαιρετικά επίκαιρο στη σύγχρονη εποχή της κλιματικής κρίσης.
Theseus in Euboea
Μέσα από διαδραστικές προβολές, χαρτογραφικά παιχνίδια και αφηγήσεις, το κοινό ακολουθεί τον Θησέα σε ένα μυθικό ταξίδι προς την Εύβοια. Το εργαστήριο διερευνά πώς οι μύθοι συνδέονται με πραγματικά γεωγραφικά τοπία και πώς οι αρχαιολόγοι αναζητούν τα ίχνη τους μέσα στις πηγές και τις τοποθεσίες. Είναι μια δράση που συνδυάζει γεωγραφία, αφήγηση και φαντασία, δείχνοντας πώς ο ήρωας γίνεται «οδηγός» σε ένα πραγματικό αρχαιολογικό ταξίδι.
A Mysterious Journey
Ένα παιχνίδι εξερεύνησης και μυστήριου για όλη την οικογένεια. Οι συμμετέχοντες καλούνται να λύσουν γρίφους, να ανακαλύψουν σημάδια, να ενώσουν νήματα και να φτάσουν στο τέλος μιας αφηγηματικής διαδρομής που διατρέχει τον κήπο και τα κτίρια της Σχολής. Μια εμπειρία που συνδυάζει το «κυνήγι θησαυρού» με τη δραματοποίηση αρχαιολογικών ιστοριών.
Bookable Workshops: Journey into the Past & Olympic Games
Για όσους θέλουν μια πιο ιδιαίτερη εμπειρία, το φεστιβάλ προσφέρει δύο δράσεις με προεγγραφή:
Journey into the Past: ένα διαδραστικό “ταξίδι στον χρόνο”, όπου οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν αντικείμενα, αναπαραστάσεις και δραστηριότητες για να κατανοήσουν πώς εξελίχθηκαν οι πολιτισμοί.
Olympic Games: εργαστήρια που αναπαριστούν αγωνίσματα της αρχαιότητας, εξηγώντας τις τεχνικές, τα ιδανικά και τα σύμβολα των πρώτων Ολυμπιακών.
Από τη θεωρία στην πράξη
Σε όλες τις δραστηριότητες, ο άξονας είναι κοινός: ο επισκέπτης μαθαίνει κάνοντας.
Η αρχαιολογία παρουσιάζεται όχι ως κάτι «αφηρημένο», αλλά ως μια διαδικασία ανακάλυψης:
Οι συμμετέχοντες μελετούν αντικείμενα, διαβάζουν επιγραφές, παρατηρούν χρώματα και υλικά.
Χρησιμοποιούν εργαλεία, φτιάχνουν αντίγραφα, ζωγραφίζουν, ανασυνθέτουν.
Εμπλέκονται σε αφήγηση, θεατρικό παιχνίδι, κινούμενη εικόνα (stop-motion animation).
Και, το κυριότερο, καταλαβαίνουν πώς οι επιστήμονες συνθέτουν το παρελθόν από τα ίχνη του παρόντος.
Η εμπειρία αυτή, αν και παιχνιδιάρικη, κρύβει πίσω της έναν ουσιαστικό παιδαγωγικό στόχο: να δείξει πώς η αρχαιολογία είναι ένα εργαλείο κατανόησης, όχι μόνο του χθες αλλά και του σήμερα.
Ένα φεστιβάλ για όλους
Το Athens Archaeology Festival 2025 δεν απευθύνεται μόνο σε ειδικούς ή φοιτητές αρχαιολογίας. Είναι σχεδιασμένο ως οικογενειακή γιορτή, με δράσεις που μιλούν τόσο στο παιδί που ονειρεύεται να γίνει «εξερευνητής», όσο και στον ενήλικα που θέλει να κατανοήσει καλύτερα τον πολιτισμό που τον περιβάλλει.
Η δίγλωσση λειτουργία του (ελληνικά και αγγλικά) το καθιστά προσιτό και στο διεθνές κοινό της Αθήνας. Παράλληλα, η BSA επιδιώκει να θεσμοθετήσει το φεστιβάλ ως ετήσιο θεσμό: μια πλατφόρμα διαλόγου ανάμεσα στην επιστήμη, την παιδεία και την πολιτιστική εμπειρία.
Ένα νέο πρόσωπο της πολιτιστικής Αθήνας
Η διοργάνωση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο κύμα πολιτιστικής ανανέωσης της πρωτεύουσας. Μετά την επιτυχία θεσμών όπως το Athens Science Festival και το Open House Athens, η δημιουργία ενός Αρχαιολογικού Φεστιβάλ προσθέτει έναν κρίκο που έλειπε: τη σύνδεση της αρχαιολογικής έρευνας με τη συμμετοχική εμπειρία.
Σε μια εποχή που η δημόσια συζήτηση για την πολιτιστική κληρονομιά εστιάζει σε ζητήματα επανένωσης, διαχείρισης και προσβασιμότητας, το φεστιβάλ δείχνει έναν διαφορετικό δρόμο: την εξωστρέφεια μέσω της συμμετοχής.
Πρακτικές πληροφορίες
📍 Πού: Βρετανική Σχολή Αθηνών, Σουηδίας 52, Κολωνάκι
🕚 Πότε: Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2025, 11:00 – 16:00
💬 Γλώσσες: Ελληνικά και Αγγλικά
🎟️ Είσοδος: Ελεύθερη – χωρίς κράτηση
🌐 Πληροφορίες: https://archaeologyfestival.bsa.ac.uk
Το μήνυμα πίσω από το φεστιβάλ
Η αρχαιολογία δεν είναι απλώς ανασκαφές και ευρήματα· είναι αφήγηση, ταυτότητα, ερμηνεία. Το Athens Archaeology Festival 2025 υπενθυμίζει ότι ο πολιτισμός δεν βρίσκεται μόνο στα μουσεία, αλλά και στη δυνατότητά μας να ρωτάμε, να φανταζόμαστε, να δημιουργούμε.
«Η αρχαιολογία», καταλήγει η Gardner, «είναι μια πράξη συλλογικής μνήμης. Δεν ανήκει στους λίγους που σκάβουν, αλλά σε όλους όσοι θέλουν να μάθουν γιατί είμαστε όπως είμαστε. Αν αυτό καταφέρουμε να το μεταδώσουμε έστω και σε ένα παιδί, τότε το φεστιβάλ θα έχει πετύχει τον σκοπό του
