Πέντε από τα καλύτερα διατηρημένα δείγματα απανθρακωμένου ψωμιού που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ στην Ανατολία βρέθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην αρχαία πόλη Τοπρακτεπέ στο Ερμενέκ της Κιλικίας (Τουρκία). Κατά τις ανασκαφές στο Τοπρακτεπέ (Ειρηνόπολη) στο Καραμάν/Ερμενέκ, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πέντε απανθρακωμένα καρβέλια ψωμιού που χρονολογούνται από τον 7ο-8ο αιώνα μ.Χ. Ένα φέρει έκτυπη την μορφή του Ιησού Χριστού και τα άλλα το σημείο του (μαλτέζικου) σταυρού. Ηταν καμωμένα από αλεύρι κριθαριού και ρίχνουν φως σε πρακτικές που σχετίζονταν με τη χριστιανική λειτουργία, καθώς και στην καθημερινή διατροφή στις αρχές των βυζαντινών χρόνων.
Ένα από τα ψωμιά ξεχωρίζει για τη μοναδική εικονογραφία του: μια απεικόνιση του «Χριστού του Σπορέα/Γεωργού», διαφορετική από τα στερεότυπα του «Χριστού του Λυτρωτή (Παντοκράτορα)», που παραπέμπει σε ένα γεωργικό πλαίσιο. Η συνοδευτική ελληνική επιγραφή, σύμφωνα με την επιγραφική ανάλυση, περιλαμβάνει τη φράση «Με ευχαριστίες στον ευλογημένο Χριστό». Οι ειδικοί τονίζουν ότι αυτό το μοτίβο μπορεί να υποδηλώνει τις εξέχουσες συμβολικές αξίες της γονιμότητας, της εργασίας και της διατροφής στις θρησκευτικές πεποιθήσεις της περιόδου.
Η επιγραφή, χαραγμένη ή σφραγισμένη στη ζύμη πριν από το ψήσιμο -και φυσικά την ανθρακοποίηση που ακολούθησε – συνδέει το φυσικό φαγητό με μία έκφραση πίστης και αφοσίωσης προσφέροντας μια απτή εικόνα των πεποιθήσεων των χριστιανικών κοινοτήτων, που κατοικούσαν στην περιοχή αυτή κατά την Μεσοβυζαντινή εποχή, όπως αναφέρεται στο αρχαιολογικό περιοδικό LBV Magazine.
Τέσσερα άλλα ψωμιά βρέθηκαν να έχουν επιφανειακές διακοσμήσεις σε σχήμα Μαλτέζικου σταυρού. Πιστεύεται ότι αυτοί οι τύποι σφραγισμένων ψωμιών μπορεί να σχετίζονται με το πρόσφορο που χρησιμοποιούνταν για τη θεία κοινωνία στις πρώιμες χριστιανικές λειτουργίες. Αυτή η ερμηνεία υποστηρίζεται από τη συνδυασμένη παρουσία των σταυροσφραγίδων και της επιγραφής αφιερωμένης στον Ιησού. Αναμένεται να συνεχιστούν οι διεπιστημονικές αναλύσεις.
Τους κάηκαν κατά λάθος; Τα έκαψαν οι φωτιές που έβαλαν εχθροί σε κάποια επιδρομή; Άγνωστο. Πάντως, η επιβίωση των ψωμιών μέχρι σήμερα οφείλεται στην ενανθράκωση που προκύπτει από τη φωτιά ή τις υψηλές θερμοκρασίες. Ενώ η οργανική ύλη συνήθως αποσυντίθεται γρήγορα, υπό αναερόβιες συνθήκες μπορεί να ενανθρακωθεί και να διατηρήσει το σχήμα και τις λεπτομέρειες της επιφάνειάς της. Τόσο η μορφή της ζύμης όσο και οι σφραγισμένες διακοσμήσεις είναι σαφώς ορατά στα παραδείγματα του Topraktepe. Το Γραφείο του Κυβερνήτη δηλώνει ότι αυτό καθιστά τα ευρήματα ένα σπάνιο παράδειγμα στο πλαίσιο της Ανατολίας.
Οι εργασίες στην περιοχή διεξάγονται υπό τη διεύθυνση της Διεύθυνσης του Μουσείου Καραμάν και του Διευθυντή του Μουσείου Ερτζάν Ερ, με άδεια από τη Γενική Διεύθυνση Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Το Τοπρακτέπε/Ειρηνόπολη, με τα στρώματά του που εκτείνονται από την Ύστερη Αρχαιότητα έως τον Μεσαίωνα, είναι ένας σημαντικός οικισμός που προσφέρει την ευκαιρία να εξεταστεί ταυτόχρονα η περιφερειακή οργάνωση εκκλησίας-πόλης και οι αγροτικές πρακτικές παραγωγής-κατανάλωσης.
Τα τελευταία χρόνια, παρόμοια ευρήματα σιτηρών και αρτοποιίας έχουν αναδυθεί από διάφορους αρχαιολογικούς χώρους στην Ανατολία: υπολείμματα ψωμιού ηλικίας ~8.600 ετών από το Konya Çatalhöyük, υπολείμματα ψωμιού ηλικίας ~5.000 ετών από το Eskişehir Küllüoba και ρεβίθια ηλικίας ~4.000 ετών από τον τύμβο Kütahya Tavşanlı, τα οποία σταδιακά εμπλουτίζουν την εικόνα του ρεπερτορίου επεξεργασίας και κατανάλωσης γεωργικών προϊόντων.
