Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα εξαιρετικά δύσκολο παγκόσμιο περιβάλλον, απόρροια του πολέμου στην Ουκρανία και των δασμών Τραμπ καθώς και λόγω της άνοδος των ακροδεξιών λαϊκιστών σε ολόκληρη την περιοχή. Σε αυτές τις προκλήσεις προστέθηκε και η πολική κρίση στη Γαλλία.
Όπως αναφέρει το Politico η παραίτηση του Σεμπαστιάν Λεκορνί τρόμαξε τις αγορές με την προοπτική νέων εκλογών που θα μπορούσαν να φέρουν την ακροδεξιά πιο κοντά στην εξουσία από ποτέ.
Στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αξιωματούχοι και διπλωμάτες εξέφρασαν ανησυχίες για την ηγετική θέση του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν σε διεθνή ζητήματα, όπως η Ουκρανία και η Γάζα, φοβούμενοι πως θα αποδυναμωθεί μοιραία. Ορισμένοι εξέφρασαν την ανησυχία ότι και για την οικονομία της Ευρωζώνης.
«Η Γαλλία είναι πολύ μεγάλη για να χρεοκοπήσει, οπότε αυτή η ατελείωτη πολιτική αστάθεια θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την ευρωζώνη», δήλωσε Ευρωπαϊος διπλωμάτης που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος.
Η ανησυχία στην Ευρώπη είναι δικαιολογημένη. Η Γαλλία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ηγετικός παράγοντας στο G7, η μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι, υπό την ηγεσία του Μακρόν, αποτελεί μια πολιτική δύναμη που καθοδηγεί τις υποθέσεις της ΕΕ, με μοναδικό ανταγωνιστή τη δύναμη της Γερμανίας.
Ταυτόχρονα, ο Μακρόν προσπαθεί να αποκρούσει την απειλή της ακροδεξιάς Εθνικής Συγκέντρωσης, η οποία διατηρεί σταθερά το προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας.
Ωστόσο, οι κυβερνήσεις του δεν έχουν καταφέρει να περάσουν από το κοινοβούλιο μέτρα για τον περιορισμό των δημόσιων δαπανών. Η παρατεταμένη πολιτική αδιέξοδος αυξάνει όλο και περισσότερο την πιθανότητα νέων κοινοβουλευτικών εκλογών πριν από το τέλος του έτους, φέρνοντας επιπλέον μήνες αβεβαιότητας.
Ορισμένοι παρατηρητές εξετάζουν πλέον ακόμη και την πρόωρη παραίτηση του Μακρόν από την προεδρία. Η θητεία του λήγει το 2027.
Κάθε ένα από αυτά τα αποτελέσματα θα άνοιγε τον δρόμο για σημαντικά κέρδη του ακροδεξιού κόμματος Εθνική Συμμαχία της Μαρίν Λεπέν, το οποίο θα μπορούσε να ανατρέψει την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και να προκαλέσει κύμα αστάθειας. Το κύριο μέλημα των διπλωματών και των αξιωματούχων της ΕΕ στις εθνικές πρωτεύουσες ήταν ο κίνδυνος για την ευρωζώνη.
Τη Δευτέρα, οι επενδυτές στις αγορές της Γαλλίας και άλλων χωρών αντέδρασαν με ανησυχία στην δραματική κατάρρευση της 14ωρης κυβέρνησης Λεκορνί. Οι γαλλικές μετοχές και τα κρατικά ομόλογα σημείωσαν πτώση, ενώ το ευρώ αποδυναμώθηκε έναντι του δολαρίου. Ο γαλλικός δείκτης αναφοράς CAC 40 σημείωσε πτώση 1,4%.
«Οι προσπάθειες του Προέδρου Μακρόν τα τελευταία οκτώ χρόνια [ήταν να δείξει] ότι η Γαλλία είναι το πιο ελκυστικό μέρος στην Ευρώπη για επενδύσεις», δήλωσε ο διευθυντής προγραμμάτων για την Ευρώπη και τη Ρωσία στο Chatham House στο Λονδίνο.
«Δεν βλέπω κανέναν σημαντικό διεθνή επενδυτή να επιλέγει τη Γαλλία αυτή τη στιγμή, δεδομένης της απόλυτης έλλειψης πολιτικής σαφήνειας, αλλά και δημοσιονομικής σαφήνειας», τόνισε.
Στις Βρυξέλλες, ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ ήδη γράφουν ιδιωτικά το «πολιτικό νεκρολόγιο» του Μακρόν λέγοντας πως φαίνεται να είναι ένας ηγέτης χωρίς πραγματική επιρροή.
Οι συζητήσεις μεταξύ των υπουργών Οικονομικών για τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα ήταν πολύ πιο εύκολο να διαμορφωθούν από τη Γαλλία, για παράδειγμα, εάν μπορούσε να στέλνει σταθερά τον ίδιο υπουργό στις συναντήσεις με τους ομολόγους του στις Βρυξέλλες, είπε ο διπλωμάτης. Ωστόσο, οι επαναλαμβανόμενες ανακατατάξεις προσωπικού στο Παρίσι καθιστούν πολύ πιο δύσκολο για τη γαλλική θέση να διατηρήσει την επιρροή της.
Από την άλλη πλευρά, πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι εθνικές κυβερνήσεις που συζητούν τον προϋπολογισμό είχαν θέσει μια άτυπη προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας πριν από τις γαλλικές εκλογές του 2027, δεδομένου του κινδύνου η Λεπέν να πολιτικοποιήσει και τελικά να εκτροχιάσει τη συζήτηση, σύμφωνα με τον ανώτερο αξιωματούχο της ευρωζώνης που αναφέρθηκε παραπάνω.
Απουσία από τη δράση
Ο Μακρόν έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για τη στήριξη της Ουκρανίας και της ίδιας της ηπείρου έναντι της Ρωσίας, τόσο προτρέποντας τους ομολόγους του ηγέτες να κάνουν περισσότερα για να εξοπλίσουν την Ευρώπη με δικές της στρατιωτικές δυνατότητες, όσο και συντονίζοντας τις ενέργειες με τους συμμάxoυς.
Η κοινή του πρωτοβουλία με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ για τη συγκρότηση μιας «συμμαχίας των προθύμων» παραμένει η μόνη επιλογή όσον αφορά την υποστήριξη οποιασδήποτε ενδεχόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία. «Δεν είναι καλό για την ΕΕ να βρίσκεται σε αναταραχή ένα από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη, ειδικά στην τρέχουσα κατάσταση ασφάλειας», δήλωσε αξιωματούχος της ευρωζώνης.
Μια ισχυρή «γαλλο-γερμανική μηχανή» — με ισχυρούς ηγέτες που συνεργάζονται στο Παρίσι και το Βερολίνο — θεωρείται παραδοσιακά απαραίτητη για να καταστεί η ΕΕ ισχυρή και αποτελεσματική. Οι δυσκολίες του Μακρόν καθιστούν αυτό το στόχο πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθεί, ακόμη και με έναν νέο ηγέτη στη Γερμανία, τον Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος θεωρείται στις Βρυξέλλες πολύ πιο δυναμικός από τον προκάτοχό του.
Ένας Γάλλος αξιωματούχος από το υπουργικό συμβούλιο ενός απερχόμενου υπουργού αναγνώρισε το πρόβλημα. «Αυτό αφήνει τη Γαλλία απούσα σε μια εποχή που η Ρωσία εισβάλλει σε ευρωπαϊκά εδάφη, [όταν] η Κίνα έχει απίστευτη βιομηχανική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και [όταν] οι Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ συνεχίζουν να κάνουν ανόητα πράγματα», δήλωσε το άτομο αυτό. «Νομίζω ότι η ηγεσία της Γαλλίας θα λείπει. Είναι αδύνατο για τη Γαλλία να δώσει αυτό που έχει να δώσει υπό αυτές τις συνθήκες».
Στη συνέχεια, υπάρχει το ερώτημα του τι ή ποιος θα ακολουθήσει. Εάν ο Μακρόν προκηρύξει νέες εκλογές, η γαλλική ακροδεξιά αναμένεται να κερδίσει, αν και το ποσοστό του RN στις δημοσκοπήσεις παρέμεινε σε γενικές γραμμές σταθερό, μεταξύ 30% και 32%, από τις βουλευτικές εκλογές του 2024.
Η ακροδεξιά της Ευρώπης έχει ενθαρρυνθεί από τις δυσκολίες του Μακρόν, ακόμη και πριν από την κατάρρευση της κυβέρνησης τη Δευτέρα. Η Λεπέν, η «νονά» του Εθνικού Ράλι, γιόρτασε τη νίκη του δεξιού λαϊκιστή Αντρέι Μπάμπις στις εκλογές του περασμένου Σαββατοκύριακου στην Τσεχική Δημοκρατία και χρησιμοποίησε την κρίση της Δευτέρας για να επαναλάβει τις εκκλήσεις της για νέες εκλογές.
