Η δημοκρατία χρειάζεται φωνές, χρειάζεται πλουραλισμό, χρειάζεται εκπροσώπηση. Όμως άλλο πλουραλισμός κι άλλο κατακερματισμός. Όταν το Κοινοβούλιο γεμίζει με μικρούς, συχνά προσωποπαγείς σχηματισμούς, τότε δεν υπηρετείται η ουσία της δημοκρατίας· αντιθέτως, υπονομεύεται η σταθερότητα και θολώνει η λογοδοσία.
του Βασίλη Α. Υψηλάντη
Δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε μόνο σε παραδείγματα του εξωτερικού. Η σημερινή ελληνική Βουλή προσφέρει μια εικόνα πολυδιάσπασης που σε αρκετές στιγμές μοιάζει να λειτουργεί εις βάρος της σοβαρότητας του πολιτικού διαλόγου. Νέα κόμματα γεννιούνται από την προσωπική φιλοδοξία ενός προσώπου, από τη συγκυρία μιας διάσπασης ή ακόμη και από τη διαχείριση της οργής και της αγανάκτησης. Τα κόμματα αυτά συνήθως διαλύονται και απομένουν βουλευτές ανεξάρτητοι, αναζητούντες πολιτική θαλπωρή από τους πιο δυνατούς… Το αποτέλεσμα; Συνήθως, στην έλλειψη αυτοδυναμίας, μωσαϊκό παρατάξεων χωρίς ξεκάθαρη πολιτική ταυτότητα και χωρίς προοπτική κυβερνησιμότητας.
Η ιστορία μας έχει διδάξει το τίμημα. Στην Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία και στην Ιταλία του μεταπολέμου, οι συνεχείς κυβερνητικές αλλαγές ήταν συνώνυμες με την πολιτική αστάθεια. Στην Ελλάδα, η περίοδος 1989–1990 με τις τρεις αλλεπάλληλες εκλογές και τις βραχύβιες κυβερνήσεις συνεργασίας απέδειξε πως η υπερβολική διάσπαση οδηγεί σε παράλυση. Οι αποφάσεις στην Κυβέρνηση Σαμάρα, μια κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ εύκολα υπόκειντο σε συστηματικά προσκόμματα, ενώ δεν έχει υπάρξει πιο εξαμβλωματική πολιτικά κυβέρνηση από αυτή Τσίπρα – Καμμένου. Και σήμερα, με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο καραδοκούν ξανά στο πολιτικό μας σύστημα, ανάλογοι κίνδυνοι.
Επιπλέον, η πολυδιάσπαση ανοίγει τον δρόμο στην ενίσχυση ακραίων δυνάμεων. Όταν η Βουλή γίνεται χώρος για πολιτικούς σχηματισμούς που τρέφονται από τον λαϊκισμό ή από τον τυχοδιωκτισμό, τότε δεν έχουμε πλουραλισμό αλλά κατακερματισμό. Και σε αυτήν την κατάσταση, μικρά κόμματα με περιορισμένη λαϊκή βάση αποκτούν δυσανάλογο ρόλο ως «ρυθμιστές», εκβιάζοντας συμμαχίες και αποσταθεροποιώντας την πολιτική ζωή. Δεν είναι τυχαίο ότι σε ορισμένες στιγμές, φωνές που στηρίζονται περισσότερο στην επικοινωνία, παρά στην ουσία, μονοπωλούν την προσοχή, αφήνοντας στο περιθώριο τον σοβαρό πολιτικό διάλογο.
Η δημοκρατία δεν εξαντλείται στο να υπάρχουν πολλά κόμματα. Η δημοκρατία απαιτεί λογοδοσία και καθαρότητα. Ο πολίτης πρέπει να γνωρίζει ποιος κυβερνά, ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη των αποφάσεων και ποιος αντιπολιτεύεται. Σήμερα, αυτό το τοπίο συχνά θολώνει: μικρές δυνάμεις που προέκυψαν από συγκυριακές συνθήκες δίνουν την εντύπωση ότι μπορούν να καθορίζουν την πολιτική ατζέντα. Είναι και οι δυνάμεις αυτές που καθορίζουν και την πολιτική ατζέντα του πεζοδρομίου και του λαϊκισμού. Κάτι που παραμορφώνει τους δημοκρατικούς και κοινοβουλευτικούς κανόνες και την πολιτική ομαλότητα και σταθερότητα.
Με τη μακρόχρονη κοινοβουλευτική μου εμπειρία, έχω δει στην πράξη πως η σταθερότητα λειτουργεί ως προϋπόθεση της δημοκρατίας και όχι ως αντίπαλός της. Η αληθινή δημοκρατία δεν μετριέται με τον αριθμό των κομμάτων στη Βουλή· μετριέται με την ικανότητα της χώρας να κυβερνάται αποτελεσματικά, με συνέπεια και με προοπτική. Σημαίνει ότι οι πολίτες ξέρουν ποιος αποφασίζει και ποιος λογοδοτεί, χωρίς ασάφειες και θολά σχήματα.
Αλλά και η ίδια η Βουλή αγκομαχά αντί να γίνεται ο τόπος του υγιούς δημοκρατικού διαλόγου με την αληθινή συμμετοχή των βουλευτών στις κοινοβουλευτικές διεργασίες.
Η Ελλάδα χρειάζεται πολιτική σταθερότητα. Δεν μπορεί να πορεύεται με την αβεβαιότητα του κατακερματισμού, με προσωποπαγείς σχηματισμούς που παίζουν περισσότερο ρόλο σχολιαστή παρά δύναμης ευθύνης. Χρειάζεται κόμματα με ρίζες, με πρόγραμμα, με όραμα, με σοβαρότητα. Κόμματα που μπορούν να σηκώσουν το βάρος της διακυβέρνησης και να εγγυηθούν τη συνέχεια του κράτους.
Η ΝΔ σήμερα είναι το μόνο κόμμα που και πλειοψηφική δυναμική διαθέτει, αποτελεσματικότητα στη διακυβέρνηση αλλά και πρόταση με όραμα. Μια μοναδικότητα και μοναχικότητα που καταδεικνύει συνάμα και τη φτώχεια, δυστυχώς, της κατά τ’άλλα σημερινής πολυκομματικής βουλής …
Η πολυκομματικότητα είναι πλούτος όταν εκφράζει πραγματικά κοινωνικά ρεύματα. Είναι όμως κίνδυνος όταν μετατρέπεται σε πολιτική διάσπαση χωρίς περιεχόμενο.
Η επιλογή, στο τι θέλουμε για τη χώρα μας, πέφτει σε όλους μας. Και είναι επιλογή ευθύνης.
*Ο Βασίλης Α. Υψηλάντης είναι Κοσμήτορας της Βουλής και Βουλευτής Δωδεκανήσου
