Εύλογα ερωτήματα για τα πραγματικά αίτια δημιουργεί η αναβολή της προγραμματισμένης για χθες το βράδυ συνάντησης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, κατόπιν αιτήματος της τουρκικής πλευράς.
Του Κώστα Πασίση
Επισήμως, η Άγκυρα επικαλέστηκε τη συμμετοχή του Τούρκου προέδρου σε συνάντηση ηγετών αραβικών και μουσουλμανικών χωρών που συγκαλεί ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο, πίσω από την επίσημη αιτιολόγηση, κάποιοι αναλυτές βλέπουν μια πιο σύνθετη εικόνα που σχετίζεται με τη στρατηγική της Άγκυρας, την παρουσία της Ελλάδας στον ΟΗΕ αλλά και τις αμερικανοτουρκικές ισορροπίες.
Πρώτη ανάγνωση αυτής της εξέλιξης είναι ότι πρόκειται – πράγματι – για μια αλλαγή λόγω προγράμματος. Ο Τούρκος πρόεδρος προφανώς έδωσε βάρος στη σύνοδο που οργάνωσε ο Ντόναντ Τραμπ με επίκεντρο τον μουσουλμανικό κόσμο, καθώς θέλει να διατηρήσει την εικόνα του ως «εκπροσώπου» των μουσουλμάνων ηγετών σε διεθνές επίπεδο.
Η παρουσία του σε αυτή τη συνάντηση, ιδίως υπό την ομπρέλα της Ουάσιγκτον, ενισχύει το αφήγημα της Άγκυρας ότι παραμένει «κεντρικός παίκτης» στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, κάτι που διακαώς θέλει να πετύχει ο σουλτάνος.
Εξού και κάποιες διπλωματικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει όποτε του δίδεται ευκαιρία…
Ωστόσο, η δεύτερη ανάγνωση είναι ότι η αναβολή στέλνει ένα διπλωματικό – πολιτικό μήνυμα. Το γεγονός ότι η Άγκυρα έθεσε σε δεύτερη μοίρα την ελληνοτουρκική συνάντηση, ενώ το κλίμα παραμένει βαρύ με τις διαρκείς αμφισβητήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, φανερώνει ή αφήνει να εννοηθεί ότι ο Ταγίπ Ερντογάν δεν βιάζεται να δώσει την εικόνα ενός απευθείας διαλόγου με την Αθήνα.
Αντίθετα, θέλει πρώτα να «ζυγίσει» τις ισορροπίες στις συναντήσεις του με μεγάλους παίκτες – και πρωτίστως με τον πλανητάρχη που δίνει τον …τόνο στην Ευρώπη.
Η ανάρτηση του Αμερικανού προέδρου ότι θα συναντηθεί με τον Ερντογάν στις 25 Σεπτεμβρίου δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Εάν πράγματι η τουρκική προεδρία προγραμματίζει τη συνάντηση με τον έλληνα Πρωθυπουργό μετά την κατ’ ιδίαν επαφή με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, τότε ενδεχομένως να επιδιώκει να εμφανιστεί ενισχυμένη, έχοντας λάβει τη «σφραγίδα» του Αμερικανού προέδρου.
Σε αυτή την περίπτωση, η Άγκυρα θα επιχειρήσει να προσέλθει στο τραπέζι των συνομιλιών με την Αθήνα από διαφορετική θέση ισχύος, επιδιώκοντας να πιέσει περισσότερο για τα δικά της προκλητικά αιτήματα.
Ψυχραιμία από Μαξίμου
Από ελληνικής πλευράς, το Μαξίμου εμφανίζεται ψύχραιμο. Το μήνυμα της Αθήνας είναι πως η συνάντηση, έστω και με καθυστέρηση, θα πραγματοποιηθεί, αφού αποτελεί εργαλείο για τη διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας.
Παράλληλα, η καθυστέρηση αναδεικνύει και τη δυσκολία να οικοδομήσει κλίμα εμπιστοσύνης με την Άγκυρα, τη στιγμή που η τουρκική πλευρά συνεχίζει να επαναφέρει το σύνολο των διεκδικήσεων της.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης πάντως δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν απολογείται για την αναβολή και ότι η χώρα συνομιλεί όχι για να υποχωρήσει, αλλά για να κερδίσει.
Η αναβολή δεν αποκλείεται να είναι και μια κίνηση τακτικισμού. Ο Τούρκος πρόεδρος φημίζεται άλλωστε για την ικανότητά του να χρησιμοποιεί τις διεθνείς επαφές ως διαπραγματευτικά όπλα.
Η προτεραιότητα στον Τραμπ και των επαφών με τον αραβικό κόσμο ίσως έχει στόχο να δείξει ότι η Τουρκία δεν θεωρεί τις συνομιλίες με την Ελλάδα εξίσου επείγουσες, αλλά τις αντιμετωπίζει ως παράπλευρη διαδικασία μέσα σε ένα ευρύτερο γεωπολιτικό παζλ…
Η απάντηση σε όλα αυτά θα δοθεί σήμερα, εφόσον καταστεί εφικτό να βρεθεί ώρα για τη συνάντηση των δύο ηγετών».
Ανεξάρτητα από τη συνάντηση (;) του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο, το κλίμα στην Αθήνα παραμένει βαρύ έναντι της Τουρκίας.
Η ομιλία του Ταγίπ Ερντογάν στον ΟΗΕ, στην οποία δήλωσε ότι οποιοδήποτε σχέδιο στην Ανατολική Μεσόγειο που αποκλείει την Τουρκία είναι καταδικασμένο σε αποτυχία, επιβάρυνε περαιτέρω τις σχέσεις.
