Με σύνεση και «ξεκάθαρη» γραμμή αντιμετωπίζει η κυβέρνηση την υπόθεση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης επιχειρώντας παράλληλα να ισορροπήσει μεταξύ της γεωστρατηγικής σημασίας του έργου, της οικονομικής βιωσιμότητας και των διμερών σχέσεων με την Μεγαλόνησο.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Κύπρου, αποτελεί ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την ενεργειακή ένωση της Κύπρου με το ευρωπαϊκό δίκτυο και τον τερματισμό της ενεργειακής απομόνωσής της.
Του Κώστα Πασίση
Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις, με τις δηλώσεις του Κύπριου Υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού περί μη βιωσιμότητας του έργου και την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για πιθανά ποινικά αδικήματα, έχουν προκαλέσει έντονο προβληματισμό και αντιδράσεις στην Αθήνα.
Η κυβέρνηση, με τις δηλώσεις του Κυβερνητικού Εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη και του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου, επιχειρεί να διαχειριστεί το ζήτημα με διπλωματική προσοχή, υπερασπιζόμενη το έργο, ενώ παράλληλα αναδεικνύει την ανάγκη διαφάνειας και δίκαιου επιμερισμού του κόστους.
Ο Παύλος Μαρινάκης, κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, τόνισε ότι οι δηλώσεις Κεραυνού, οι οποίες αμφισβητούν την οικονομική βιωσιμότητα του GSI επικαλούμενες δύο ανεξάρτητες μελέτες, δημιουργούν «εύλογα ερωτηματικά» για τη χρηματοδότηση και το κόστος της διασύνδεσης.
Επεσήμανε ότι ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει από καιρό υπογραμμίσει τη σημασία του επιμερισμού του κόστους, καθώς «κανείς δεν προτείνει το έργο να πληρωθεί μόνο από τον Έλληνα φορολογούμενο».
Η θέση αυτή αντικατοπτρίζει την προσήλωση της κυβέρνησης στην προστασία των συμφερόντων των Ελλήνων πολιτών, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την υλοποίηση του ως κρίσιμου για την ενεργειακή και γεωστρατηγική συνεργασία με την Κύπρο.
Η κυβέρνηση φαίνεται να αντιμετωπίζει το ζήτημα με διττή προσέγγιση. Από τη μία, επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της για την προώθηση του GSI, το οποίο χαρακτηρίζεται ως «Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος» της Ε.Ε., με χρηματοδότηση 650 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Από την άλλη, εκφράζει επιφυλάξεις για την έλλειψη διαφάνειας από την κυπριακή πλευρά, καθώς οι μελέτες που επικαλείται ο Κεραυνός δεν έχουν τεθεί υπόψη της Αθήνας.
Η θέση της Κύπρου
Η ανακοίνωση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διερευνά πιθανά ποινικά αδικήματα σχετικά με το έργο προσθέτει περαιτέρω ερωτηματικά.
Ο κ. Χριστοδουλίδης τόνισε ότι η θέση της Λευκωσίας είναι ενιαία και ότι η διασύνδεση είναι κομβικής αξίας, αλλά η βιωσιμότητά του εξαρτάται από την εκπλήρωση των δεσμεύσεων του ΑΔΜΗΕ, του ελληνικού φορέα υλοποίησης.
Ο κ. Μαρινάκης, από την πλευρά του, δήλωσε ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει λάβει καμία όχληση από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, υπονοώντας ότι η έρευνα δεν αφορά, προς το παρόν, την ελληνική πλευρά.
Το γεωπολιτικό αποτύπωμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης
Όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές το εν λόγω έργο έχει έντονο γεωπολιτικό αποτύπωμα, καθώς αγγίζει κρίσιμα ζητήματα ασφάλειας, συμμαχιών και ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παράλληλα αποκτά βαρύνουσα σημασία στην προσπάθεια της Ευρώπης να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία, ειδικά μετά την κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η διαφοροποίηση των πηγών και των διαδρομών ενέργειας αποτελεί κεντρικό στόχο των Βρυξελλών, και το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ εντάσσεται απολύτως σε αυτή τη λογική.
Η διασύνδεση συνιστά ένα ακόμα βήμα εμβάθυνσης του άξονα Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, που ήδη συνεργάζονται στενά στον τομέα της ενέργειας.
Η Αθήνα και η Λευκωσία αποκτούν πρόσθετα εργαλεία διπλωματικής επιρροής, προβάλλοντας ως βασικοί πυλώνες σταθερότητας σε μια περιοχή όπου οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις είναι συνεχείς.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι η Άγκυρα και αυτό δίνει προστιθέμενη αξία, έχει διαχρονικά εκφράσει την αντίθεσή της σε έργα που παρακάμπτουν την τουρκική επικράτεια και ενισχύουν τον ελληνοκυπριακό άξονα.
Το καλώδιο Κρήτης – Κύπρου εντάσσεται ακριβώς σε αυτή την κατηγορία.
