Οι πρόγονοι των Τούρκων, δεν ζούσαν από πάντα στα σημερινά εδάφη της Τουρκίας. Σιγά το νέο θα πείτε! Τα σημερινά εδάφη των χωρών δεν ζούσαν εξαρχής οι φυλετικοί μας πρόγονοι. Αλλοι εγκαταστάθηκαν γρηγορότερα και άλλοι αργότερα. Στον κόσμο μας, τα σύνορα δεν αλλάζουν, εκτός κι αν κάνεις (δυστυχώς) πόλεμο, πλην οι πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν προγενέστερα άφησαν τα δικά τους, σημαντικά, κατάλοιπα.
Στον ελλαδικό χώρο η εγκατάσταση ελληνικών φύλων ξεκίνησε περί το 2200 π.Χ. και ολοκληρώθηκε περί το 1150 (π.Χ. πάντοτε). Οι φυλές που ήταν πριν από εμάς, οι προ-έλληνες όπως τους ονομάζουμε, παρήγαγαν κι εκείνες θαυμαστό πολιτισμό, όπως ο κυκλαδικός. Ενδεχομένως και ο μινωικός. Δεν έχουμε καταφέρει να αποκρυπτογραφήσουμε τις πινακίδες με τη Γραμμική Α’ ώστε να ξέρουμε πού ανήκαν οι μινωίτες. Ούτε για τους Πελασγούς είμαστε βέβαιοι. Όπως λένε οι ειδικοί, μάλλον δεν ανήκαν σε κάποια ελληνική φυλή.
Εμείς, επομένως, είμαστε εδώ από την τρίτη προχριστιανική χιλιετία και επεκταθήκαμε με ταξίδια και αποικίες προς τη σημερινή Ιταλία και τη Μικρά Ασία, κάποιους αιώνες αργότερα. Ο μεγάλος ελληνικός αποικισμό διέδωσε την ελληνική κουλτούρα και θρησκεία σε πολλά, κυρίως παραθαλάσσια, σημεία της Μεσογείου.
Η Μικρά Ασία, που μας ενδιαφέρει εν προκειμένω, αποτελεί το δυτικό τμήμα της Ασίας, το οποίο στα βόρεια βρέχεται από τον Εύξεινο Πόντο, τον Βόσπορο, τη Θάλασσα του Μαρμαρά και τον Ελλήσποντο, στα δυτικά από το Αιγαίο Πέλαγος και στα νότια από τη Μεσόγειο. Ο όρος «Μικρά Ασία» αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον εκκλησιαστικό συγγραφέα Παύλο Ορόσιο (4ος-5ος αι.) στο έργο του Historiae adversus Paganos. Από τους προσδιορισμούς «Ανατολή» και «Ανατολία», οι οποίοι εν τέλει δεν επικράτησαν, ο δεύτερος χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο (945-959) και αργότερα από τους Τούρκους προκειμένου να ορίσουν τις περιοχές που είχαν κατακτήσει.
Μέσα σε αυτόν τον γεωγραφικό χώρο περιλαμβάνονται επιμέρους περιοχές, των οποίων τα ονόματα είναι γνωστά από την αρχαιότητα. Έτσι, στο βόρειο τμήμα ανήκουν ο Πόντος, η Παφλαγονία και η Βιθυνία, στο δυτικό η Μυσία, η Λυδία και η Καρία, στο νότιο η Λυκία, η Πισιδία, η Παμφυλία και η Κιλικία και στο κεντρικό η Φρυγία, η Ισαυρία, η Λυκαονία, η Γαλάτια και η Καππαδοκία. Όπως βλέπουμε πολλοί ήταν οι λαοί που την κατοίκησαν και έμειναν στην Ιστορία.
Η ανθρώπινη παρουσία στη Μικρά Ασία μαρτυρείται ήδη από την παλαιολιθική εποχή (2.600.00-10.000 έτη πριν). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το σπήλαιο Karain κοντά στην Αττάλεια, το μοναδικό στη Μικρά Ασία όπου εκπροσωπείται αδιάλειπτα ολόκληρη η παλαιολιθική περίοδος. Από τη νεολιθική εποχή προέρχεται ο περίφημος οικισμός του Çatalhöyük (6700-5700 π.Χ.) στα νοτιοανατολικά του Ικονίου, που υπολογίζεται μάλιστα ότι είχε 5.000 κατοίκους.
Κατά τη 2η χιλιετία π.Χ., το πρώτο βασίλειο που θα σχηματιστεί στον μικρασιατικό χώρο, εκείνο των Χετταίων με πρωτεύουσα τη Χαττούσα, θα αντικατασταθεί στη συνέχεια από χιττιτικά κρατίδια. ΟΙ Χετταίοι θα εξαφανιστούν τόσο ξαφνικά όσο εμφανίστηκαν. Σύγχρονό τους ήταν το βασίλειο των Φρυγών με πρωτεύουσα το Γόρδιο, το οποίο καταστράφηκε στα τέλη του 8ου αι. π.Χ. από τις επιδρομές των Κιμμερίων και το βασίλειο των Λυδών με πρωτεύουσα τις Σάρδεις, το οποίο κυριάρχησε ως τα μέσα του 6ου αι. π.Χ., οπότε ο μικρασιατικός χώρος υποτάχθηκε στους Πέρσες.
Η δημιουργία των πρώτων ελληνικών πόλεων στη Μικρά Ασία οφείλεται σε Αιολείς, Ίωνες και Δωριείς που στα 1100 π.Χ. περίπου ξεκίνησαν από την ηπειρωτική Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στα δυτικά παράλια. Από τον 7ο αι. π.Χ. οι πρώτες αυτές αποικίες προχώρησαν στην ίδρυση δικών τους αποικιών σε διάφορες περιοχές (Εύξεινος Πόντος, Αίγυπτος, Γαλλία, Ισπανία). Ειδικά για τη Μίλητο, υπολογίζεται ότι ίδρυσε 80 αποικίες.
Η περσική κυριαρχία τερματίστηκε με την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου ο οποίος μετά τη μάχη στον Γρανικό ποταμό (Ιούνιος 334 π.Χ.) προήλασε στη Μικρά Ασία και εισήλθε νικηφόρα στη σημερινή Συρία έπειτα από τη μάχη της Ισσού (Νοέμβριος 333 π.Χ.). Μετά τον θάνατό του, κάποια τμήματα της Μικράς Ασίας διατήρησαν την αυτονομία τους, ενώ άλλα περιήλθαν στους Λυσίμαχο και Σέλευκο. Τον 3ο αι. π.Χ. ιδρύθηκαν τα βασίλεια του Πόντου και της Περγάμου, τα οποία υποτάχθηκαν κατά τους δύο τελευταίους προχριστιανικούς αιώνες στους Ρωμαίους, οι οποίοι εξασφάλισαν την κυριαρχία τους στη Μικρά Ασία.
Με την εμφάνιση του χριστιανισμού, η περιοχή αποτέλεσε πρόσφορο έδαφος στην εξάπλωση και εδραίωσή του με τη σύσταση τοπικών εκκλησιών και την ανάδειξη μαρτύρων και εκκλησιαστικών Πατέρων.
Η Μικρά Ασία υπήρξε ο ζωτικός χώρος του βυζαντινού κράτους, ο οποίος απειλήθηκε πολλάκις. Οι περσικές επιδρομές αποκρούστηκαν από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο (610-641), ενώ οι αραβικές διήρκεσαν από τον 7ο ως τον 10ο αι. Η προέλαση των Σελτζούκων Τούρκων που εμφανίστηκαν τον 11ο αι. στο προσκήνιο επισφραγίστηκε από την ήττα του βυζαντινού στρατού στο Ματζικέρτ (1071) και τη δημιουργία του σουλτανάτου του Ρουμ με πρωτεύουσα αρχικά τη Νίκαια και από το 1084 (ανακατάληψή της από τους Βυζαντινούς) το Ικόνιο. Οι αγώνες του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού (1081-1118) κατά των Τούρκων συνεχίστηκαν από τον γιο του Ιωάννη Β΄ (1118-1143), ο οποίος περιόρισε τις κτήσεις τους στη Λυκαονία, τη νοτιοανατολική Γαλατία και την Καππαδοκία. Ωστόσο, ο Μανουήλ Α΄ Κομνηνός (1143-1180) ηττήθηκε από τον Κιλίτς Αρσλάν Β΄ στη μάχη στο Μυριοκέφαλο (1176).
Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204, στον μικρασιατικό χώρο δημιουργήθηκαν οι αυτοκρατορίες της Νίκαιας και της Τραπεζούντας, καθώς και μικρές βραχύβιες ηγεμονίες από τοπικούς άρχοντες. Στα μέσα περίπου του 13ου αι. το σελτζουκικό σουλτανάτο δέχθηκε τη μογγολική επικυριαρχία, όπως και το κράτος της Τραπεζούντας, ενώ το 1261 πραγματοποιήθηκε η ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο (1259-1282) της Νίκαιας.
(Στοιχεία από το Ψηφιακό Αρχείο Ελληνικού Πολιτισμού, του ΑΠΘ).
Δεν είχαμε πρόθεση να κάνουμε μάθημα Ιστορίας μέσα στο κατακαλόκαιρο. Θα το είχαμε γλιτώσει όλοι αν δεν εμφανιζόταν κάποιος πολύ αντιστόρητος να μας πει πως η Τουρκία θα εξερευνήσει «κάθε μέρος που έχει πατήσει ποτέ το πόδι του Τούρκος».
Συγκεκριμένα, σε δηλώσεις του στο Διεθνές Συμπόσιο Αρχαιολογίας, ο Τούρκος πρόεδρος επεσήμανε ότι η Τουρκία πρωτοπορεί παγκοσμίως σε αρχαιολογικές ανακαλύψεις, τόσο στην ξηρά όσο και στο βυθό, δηλώνοντας ότι έχει «μια πολύ πλούσια κληρονομιά στην αρχαιολογία» και ότι από το 2002, η χώρα «έχει εξασφαλίσει την επιστροφή 13.291 ιστορικών αντικειμένων στην πατρίδα τους». (ασχολίαστο. Πρωτοπορεί; Σκάβοντας και ονοματίζοντας επίτηδες λάθος;)
Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο Anadolu, (η Ανατολή που λέγαμε πριν) ο Ερντογάν ανέφερε χαρακτηριστικά:
«Οι ειδικοί μας θα εξερευνήσουν πρώτα κάθε σπιθαμή της χώρας μας και στη συνέχεια κάθε μέρος που έχει πατήσει ποτέ το πόδι του Τούρκος, καταγράφοντας σχολαστικά την πολιτιστική μας κληρονομιά».
«Ενώ προστατεύουμε και αποκαθιστούμε την πολιτιστική μας κληρονομιά τόσο στη γεωγραφία της καρδιάς μας όσο και σε άλλες περιοχές του κόσμου, αγωνιζόμαστε επίσης εντατικά για την επιστροφή στην Τουρκία των ιστορικών έργων που έχουν αφαιρεθεί από τη χώρα μας», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Τούρκος πρόεδρος.
«Αν δεν κατανοήσουμε σωστά την ιστορία και τον πολιτισμό που κληρονομήσαμε, καθώς και τη γεωγραφική περιοχή στην οποία ζούμε, δεν θα μπορέσουμε να χαράξουμε σωστά το μέλλον μας. Πάντα λέω ότι ως έθνος υπάρχουμε εδώ και χίλια χρόνια και, αν ο Θεός θέλει, θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε εδώ μέχρι την Ημέρα της Κρίσης», τόνισε επίσης.
Ωραία λόγια. Από έργα πάντως, μηδέν. Μέγιστο μηδέν. Mάλιστα κύριε πρόεδρε, να ανασκαφεί κάθε περιοχή όπου πάτησε πόδι Τούρκου. Καλά αφήστε ότι αυτό είναι ανέφικτο και αντιεπιστημονικό, να αρχίσουν οι αρχαιολόγοι να ανοίγουν τρύπες ολούθε. Σκεφτείτε: μόνο οι Τούρκοι έζησαν στα τουρκικά εδάφη; Εμφανιστήκατε περί τα χίλια χρόνια πριν. Ωραία. Και προτύτερα ήταν έρημοι εκεί; Και δεν ζούσαν ούτε βεδουίνοι;
Αν θέλουμε να δούμε το αληθινό νόημα των λόγων του κ. Ερντογάν, πρέπει να σταθούμε στη φράση «προστατεύουμε και αποκαθιστούμε την πολιτιστική μας κληρονομιά τόσο στη γεωγραφία της καρδιάς μας όσο και σε άλλες περιοχές του κόσμου». Η γεωγραφία της καρδιάς τους είναι, βέβαια, η «γαλάζια πατρίδα». Αυτό το ιδεολόγημα, που περιλαμβάνει και εδάφη άλλων χωρών, ιδίως ελληνικά.
Η «γαλάζια αρχαιολογία» υπάρχει εδώ και πολλές δεκαετίες στην Τουρκία. Κατά τους ξεναγούς και κατά τις ετικέτες στα μουσεία, τα πάντα όλα είναι «ρωμαϊκά» ή προϊστορικά. Οι Ιωνες, οι Αιολείς, οι Αχαιοί και οι Δωριείς δεν πέρασαν ποτέ από εκεί και δεν ίδρυσαν πόλεις πανίσχυρες και φημισμένες με τεράστιο πολιτισμό. Από την προϊστορία φτάνουμε «μαγικά» στη ρωμαϊκή εποχή, επειδή έτσι βολεύει. Αντιεπιστημονικό και εκνευριστικό. Ψεύτικο πάνω απ’ όλα.
Πρόκειται για ένα τέχνασμα, με το οποίο κρύβεται τεχνηέντως η ελληνική παρουσία στη Μικρά Ασία. Γιατί; Επειδή έτσι αποκρύπτεται η πανάρχαιη κατοίκηση από Ελληνες. Πριν από το Βυζάντιο και επί βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Και τι θέλετε; Θα ρωτήσει κάποιος. Να επιστρέψουμε στο «στάτους» εκείνων των αιώνων; Αυτό δεν γίνεται, φυσικά. Ωστόσο, οι Ελληνες είχαν παρουσία επί αιώνες σε αυτά τα εδάφη, δεν έφτασαν ουρανοκατέβατοι. Ζούσαν εκεί, σε καλή γειτονία με τους Τούρκους και με άλλους λαούς. Μέχρι που κάποιοι αποφάσισαν πως δεν θα έπρεπε να συνεχιστεί αυτό και, σε ιδιαίτερη ιστορική συγκυρία, κατάφεραν να κάνουν εθνοκάθαρση και να μας διώξουν. Από τα εκατομμύρια των Χριστιανών ελληνικής καταγωγής δεν έμειναν πάνω από 100- 200 άτομα. Οι άλλοι, με φωτιά και με μαχαίρι, κυνηγήθηκαν, δολοφονήθηκαν, σπρώχθηκαν στην προσφυγιά.
Αυτό φοβάται ο Τούρκος πρόεδρος και η άρχουσα τάξη της Τουρκίας. Να μη φανεί το έγκλημά τους και να εμφανιστούμε σαν εισβολείς και κατακτητές της Σμύρνης το 1919. Αυτό προσπαθούν. Να παρασιωπήσουν το έγκλημά τους κατά του μικρασιατικού Ελληνισμού. Εξ ου και οι προεδρικές κορώνες.
Αλλά το χώμα «μιλάει» και αποκαλύπτει όχι μόνο τις αρχαίες ελληνικές αποικίες, παρά και τους καιρούς κατά τους οποίους όλοι ζούσαν ειρηνικά και κατάφερναν πολλά μαζί.
Οσο πλησιάζει η επέτειος του 1922, ας τα θυμόμαστε όλα αυτά.
