Κίνηση με έντονο περιβαλλοντικό και διπλωματικό χαρακτήρα αποτελεί η ανακοίνωση του Κυριάκου Μητσοτάκη για τη δημιουργία δύο νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων στο Ιόνιο Πέλαγος και τις Νότιες Κυκλάδες. Πάρκα που ενισχύουν τη θέση της Ελλάδας σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, προβάλλοντας τη χώρα ως ηγέτιδα δύναμη στη Μεσόγειο για τη διαχείριση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Του Κώστα Πασίση
Όπως επισημαίνει συνεργάτης του Πρωθυπουργού η διπλωματική στόχευση της πρωτοβουλίας αυτής κινείται σε τρεις βασικούς άξονες: το περιβαλλοντικό αποτύπωμα τη γεωπολιτική ενίσχυση και την απόρριψη αμφισβητήσεων επί των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, κάτι που επιχειρεί να πράξει η Τουρκία, «γκριζάροντας» το Αιγαίο κατά το δοκούν.
Η δέσμευση του Πρωθυπουργού για προστασία του 30% των χωρικών υδάτων έως το 2030, νωρίτερα από το διεθνές χρονοδιάγραμμα, αντανακλά τη φιλοδοξία της χώρας να ηγηθεί στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Η αναφορά του Πρωθυπουργού στο ντοκιμαντέρ «Ocean» του Σερ Ντέιβιντ Ατένμπορο υπογραμμίζει τη σύνδεση της πρωτοβουλίας με παγκόσμιες περιβαλλοντικές αξίες, προσελκύοντας την υποστήριξη διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΗΕ, και ενισχύοντας το κύρος της Ελλάδας σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Δεύτερον, η κίνηση έχει γεωπολιτικές προεκτάσεις, ιδιαίτερα σε σχέση με τις ελληνοτουρκικές και ελληνολιβυκές διαφορές.
Η καθιέρωση των πάρκων, ειδικά στο Νότιο Αιγαίο, αποτελεί έμμεση αλλά σαφή απόρριψη του τουρκολιβυκού μνημονίου, το οποίο η Ελλάδα θεωρεί ανυπόστατο.
Με την ανακήρυξη των περιοχών αυτών ως προστατευόμενων, η Ελλάδα ασκεί de facto τα κυριαρχικά της δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες ενισχύοντας τη θέση της στο διεθνές δίκαιο.
Η θεσμοθέτηση των Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων στο Ιόνιο και τμήμα του Νότιου Αιγαίου επιφέρει σημαντικές πρακτικές αλλαγές.
Απαγορεύεται η μηχανότρατα, ενώ περιορίζονται επιβλαβείς αλιευτικές πρακτικές για την προστασία της βιοποικιλότητας.
Επίσης ενισχύεται η εποπτεία με νομικό πλαίσιο, περιβαλλοντικές μελέτες και έλεγχο από το ΣτΕ.
Η κυβέρνησή μας θα συνεχίσει να θεσμοθετεί και νέα Θαλάσσια Πάρκα σε άλλες περιοχές του Αιγαίου, με περιβαλλοντική συνοχή, καθώς η θάλασσα και τα είδη που φιλοξενεί είναι αναπόσπαστο στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας», τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση έχει αρχίσει να ξετυλίγει ένα εθνικό σχέδιο δράσης…
Τουρκική αντίδραση και Ελληνική απάντηση
Διπλωματικά αιχμηρή ήταν και η απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη στις τουρκικές αντιδράσεις για τη θεσμοθέτηση των Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων.
Ο κ. Μαρινάκης απέρριψε το τουρκικό αφήγημα περί «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, τονίζοντας ότι η Ελλάδα δεν θα συζητήσει «ανύπαρκτες» αξιώσεις και ότι η απόφαση για τα πάρκα βασίζεται αποκλειστικά σε περιβαλλοντικά κριτήρια.
Υπογράμμισε τη συνέπεια της ελληνικής κυβέρνησης στις δεσμεύσεις της, όπως είχε προαναγγείλει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, και δήλωσε ότι η υλοποίηση θα προχωρήσει αταλάντευτα.
Επιπλέον η ελληνική πλευρά αντέκρουσε τις τουρκικές κατηγορίες για «μονομερείς ενέργειες», επισημαίνοντας ότι η Τουρκία πολιτικοποιεί ένα περιβαλλοντικό ζήτημα.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σχολίασε ότι η τουρκική αντίδραση καταδεικνύει την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, αφήνοντας σαφείς αιχμές και σε εσωτερικούς επικριτές (κάποιους τζάμπα πατριώτες εντός συνόρων»), που κατηγορούν την κυβέρνηση για ενδοτικότητα…
Ενώ το Ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ήταν επίσης ξεκάθαρο. «Η άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ελληνική κυριαρχία δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι η Άγκυρα με την αντίδραση της έδειξε πως φοβάται ότι η Ελλάδα χρησιμοποιεί περιβαλλοντικά προγράμματα για να κατοχυρώσει δικαιώματα στην ΑΟΖ, κάτι που θα περιορίσει τις τουρκικές φιλοδοξίες στην περιοχή.
