Η ομιλία του Αντιπροέδρου Τζ. Ντ. Βανς στην τελετή αποφοίτησης της τάξης του 2025 της Αμερικανικής Ναυτικής Ακαδημίας, αποτελεί σημαντικό δείκτη της νέας κατεύθυνσης της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών υπό την κυβέρνηση Τραμπ. Ως πρώην πεζοναύτης και νυν Αντιπρόεδρος, ο Βανς χρησιμοποίησε την ομιλία του για να περιγράψει μια στρατηγική που απομακρύνεται από τις παραδοσιακές προσεγγίσεις, εστιάζοντας σε έναν ρεαλισμό που δίνει προτεραιότητα στα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ και αποφεύγει τις αόριστες αποστολές και τις ανοιχτές συγκρούσεις.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Απομάκρυνση από την Οικοδόμηση Εθνών και τις Ανοιχτές Συγκρούσεις
Ο Βανς τόνισε ότι η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει μια «γενεαλογική αλλαγή» στην εξωτερική πολιτική, απορρίπτοντας την προσέγγιση των προηγούμενων δεκαετιών που επικεντρωνόταν στην εθνική οικοδόμηση (nation-building) και την ανάμειξη σε ξένες υποθέσεις χωρίς σαφή σύνδεση με τα αμερικανικά συμφέροντα. Αναφέρθηκε ειδικά στον πόλεμο του Ιράκ, στον οποίο συμμετείχε ως πεζοναύτης, χαρακτηρίζοντάς τον «σχεδόν αδύνατο» και «απίστευτα δαπανηρό». Αυτή η κριτική υποδηλώνει μια στροφή προς μια πιο περιορισμένη χρήση της στρατιωτικής ισχύος, με έμφαση σε «σαφείς στόχους» και «πειθαρχημένη» προσέγγιση.
Η αναφορά του στην πρόσφατη επίσκεψη του Προέδρου Τραμπ στη Μέση Ανατολή, όπου ανακοινώθηκαν επενδυτικές συμφωνίες με το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, υπογραμμίζει μια πολιτική που προτιμά τις οικονομικές συνεργασίες έναντι των στρατιωτικών επεμβάσεων. Ωστόσο, αυτές οι συμφωνίες έχουν προκαλέσει ερωτήματα σχετικά με την προθυμία της κυβέρνησης να παραβλέψει τις ανησυχίες για τα καθεστώτα αυτών των χωρών, γεγονός που υποδηλώνει μια πιο πραγματιστική και λιγότερο ιδεολογική προσέγγιση.
Αντιμετώπιση Νέων Απειλών σε Ένα «Επικίνδυνο» Περιβάλλον
Ο Βανς προειδοποίησε τους αποφοίτους ότι εισέρχονται σε μια «νέα και πολύ επικίνδυνη εποχή» για τις ΗΠΑ, με αντιπάλους όπως η Κίνα και η Ρωσία να είναι «αποφασισμένοι να μας ξεπεράσουν σε κάθε τομέα». Αυτή η δήλωση αντικατοπτρίζει μια αντίληψη ότι η εποχή της αδιαμφισβήτητης αμερικανικής κυριαρχίας έχει τελειώσει, απαιτώντας μια πιο ανταγωνιστική και τεχνολογικά προηγμένη στρατηγική.
Η έμφαση στην καινοτομία και την εκσυγχρονισμό του στρατού, όπως η επένδυση σε νέα οπλικά συστήματα και η απλοποίηση των διαδικασιών απόκτησης όπλων, υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση Τραμπ προετοιμάζεται για έναν πολυδιάστατο ανταγωνισμό, ιδιαίτερα στον κυβερνοχώρο, το διάστημα και τη θάλασσα. Η αναφορά του Βανς στο σχέδιο του Τραμπ για το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας Golden Dome, κόστους 175 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενισχύει αυτή την κατεύθυνση.
America First και Επιλεκτική Χρήση της Στρατιωτικής Ισχύος
Η ρητορική του Βανς αντηχεί τη λογική America First της κυβέρνησης Τραμπ, που πιέζει τα μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες για να μειώσουν το βάρος των ΗΠΑ. Η δήλωση ότι η χρήση στρατιωτικής ισχύος θα είναι «προσεκτική» και «αποφασιστική» υποδηλώνει μια πολιτική που αποφεύγει τις παρατεταμένες συγκρούσεις, όπως αυτές στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, και προτιμά στοχευμένες επεμβάσεις με συγκεκριμένους στόχους, όπως η αντιμετώπιση των επιθέσεων των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα.
Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση μπορεί να δημιουργήσει εντάσεις με παραδοσιακούς συμμάχους, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, όπου ο Βανς έχει προτείνει ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερες ευθύνες ασφάλειας, επιτρέποντας στις ΗΠΑ να επικεντρωθούν στην Ανατολική Ασία. Αυτή η στροφή αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη ανησυχία για την επιρροή της Κίνας, αλλά μπορεί να αποδυναμώσει τις διατλαντικές σχέσεις.
Εσωτερικές Αλλαγές και Αντιδράσεις
Η ομιλία του Βανς έγινε στο πλαίσιο εσωτερικών αλλαγών στη Ναυτική Ακαδημία, όπως η αφαίρεση 400 βιβλίων από τη βιβλιοθήκη της, υπό τις οδηγίες του Υπουργού Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, με στόχο την εξάλειψη περιεχομένου που προωθεί τη διαφορετικότητα, την ισότητα και την ένταξη (DEI). Αυτές οι αλλαγές, μαζί με την κατάργηση ομάδων συγγένειας και την απαγόρευση της φυλής και του φύλου ως κριτηρίων εισαγωγής, υποδηλώνουν μια ευρύτερη ιδεολογική στροφή.
Συμπέρασμα
Η ομιλία του Τζ. Ντ. Βανς στην Αμερικανική Ναυτική Ακαδημία αποκαλύπτει μια εξωτερική και αμυντική πολιτική που χαρακτηρίζεται από ρεαλισμό, America First και έμφαση στην τεχνολογική υπεροχή. Η απόρριψη της εθνικής οικοδόμησης, η προσεκτική χρήση της στρατιωτικής ισχύος και η προτεραιότητα στα εθνικά συμφέροντα σηματοδοτούν μια απόσταση από τις επεμβατικές πολιτικές του παρελθόντος. Ταυτόχρονα, καταδεικνύει εστίαση σε ανταγωνιστές όπως η Κίνα και η Ρωσία. Η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της κυβέρνησης να εξισορροπήσει τις διεθνείς δεσμεύσεις με τις εσωτερικές προτεραιότητες, διατηρώντας παράλληλα την εμπιστοσύνη των συμμάχων και του στρατιωτικού προσωπικού.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
** Η ανάλυση και τα σχόλια εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις του συγγραφέα
