Για το δημογραφικό πρόβλημα αρθρογραφεί στην «Εφημερίδα των Συντακτών» ο υπουργός Επικρατείας κ’Ακης Σκέρτσος (σε συνέχεια πρόσφατης, σχετικής παρέμβασής του στο συνέδριο «Ελλάδα 2025-2030») και, όπως αναφέρει, «βρισκόμαστε ενώπιον ενός παράδοξου που επαναλαμβάνεται σε κάθε αναπτυγμένη χώρα» και το οποίο ονομάζεται «το δημογραφικό παράδοξο της ευημερίας». Αυτό πρακτικά σημαίνει «πως όσο αυξάνονται το εισόδημα, η οικονομική σταθερότητα και το προσδόκιμο ζωής, τόσο μειώνεται η επιθυμία – ή η δυνατότητα – των ανθρώπων να φέρουν παιδιά στον κόσμο.
Κι αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Είναι παγκόσμιο με ιδιαίτερη ένταση στον επονομαζόμενο αναπτυγμένο κόσμο. Τα τελευταία δέκα χρόνια, οι πέντε πλουσιότερες χώρες στον κόσμο με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα – το Λουξεμβούργο, η Ελβετία, η Ιρλανδία, η Νορβηγία και η Σιγκαπούρη – έχουν όλες καταγράψει συνεχή πτώση στις γεννήσεις. Τι κοινό έχουν αυτές οι χώρες; Υψηλό βιοτικό επίπεδο, τεχνολογική πρόοδο, σταθερή οικονομία, εύρωστο κράτος πρόνοιας με γενναίες πολιτικές στήριξης της οικογένειας, αλλά και εξισορρόπησης της οικογένειας με την εργασία. Κι όμως, η ζωή στις πέντε πλουσιότερες χώρες του κόσμου αδειάζει από το μέλλον – από τα παιδιά», παρατηρεί ο υπουργός Επικρατείας.
«Η απουσία νοήματος, η αποσύνδεση από την κοινότητα, ο πανταχού παρών φόβος της κλιματικής αλλαγής που μετατρέπεται σε κλιματική κρίση απειλώντας τις επόμενες γενιές, ο ναρκισσιστικός ατομισμός, όλα αυτά συνθέτουν ένα τοπίο στο οποίο η τεκνοποίηση αντιμετωπίζεται ως ένα πρόσθετο άγχος, όχι ως ελπίδα. Η Ελλάδα, λοιπόν, δεν είναι εξαίρεση, αλλά μέρος ενός μεγαλύτερου φαινομένου. Και πρέπει να αντιδράσουμε όχι μόνο με οικονομικά μέτρα, αλλά με μια νέα πολιτισμική αφήγηση που να ξαναδίνει αξία στη ζωή, στη φροντίδα, στη δημιουργία δεσμών», προτείνει.
Στο ερώτημα δε, «τι μπορούμε να κάνουμε περισσότερο και τι κάνουμε ήδη ως πολιτεία;», ο κ. Σκέρτσος απαντά:
«1) Για πρώτη φορά στην ιστορία της η χώρα μας διαθέτει αρμόδια υπουργική δομή για τη στήριξη της οικογένειας αλλά και μακροπρόθεσμο εθνικό σχέδιο που εκπονήθηκε και εγκρίθηκε το 2024 για την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος. 20 δισ. ευρώ, περίπου δύο δισ. ετησίως, έχουν δεσμευθεί για τη στήριξη των οικογενειών για την επόμενη δεκαετία.
2) Εθνική στρατηγική για το μείζον στεγαστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Περισσότερα από 40 μέτρα που αγγίζουν τα 7 δισ. ευρώ και στοχεύουν τόσο στην τόνωση της προσφοράς ακινήτων όσο και στη στήριξη των εισοδημάτων τόσο των ενοικιαστών όσο και των ιδιοκτητών παλιών ακινήτων.
3) Ειδικά φορολογικά κίνητρα για τον επαναπατρισμό των χιλιάδων Ελλήνων και Ελληνίδων που άφησαν τη χώρα στα χρόνια της κρίσης.
4) Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης για την εξισορρόπηση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή και τη δικαιότερη κατανομή των βαρών μεταξύ πατέρα και μητέρας. Με ειδικές άδειες, επιδόματα στήριξης της μητρότητας που υπερβαίνουν τα 10 χιλιάδες ευρώ για τους πρώτους 9 μήνες.
5) Έμφαση για πρώτη φορά στη δημόσια υγεία, την πρωτοβάθμια φροντίδα, την πρόληψη και την αντιμετώπιση μακροχρόνιων παθήσεων. Η ποιότητα ζωής κάθε ηλικίας μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά με τα προγράμματα δωρεάν διαγνωστικών εξετάσεων που υλοποιεί η κυβέρνηση για πρώτη φορά.
6) Νέες πολιτικές φροντίδας και στήριξης των ευάλωτων από νέες προκλήσεις και απειλές. Όπως η στρατηγική για τη βία ανηλίκων ή τον ψηφιακό εθισμό αλλά και το εθνικό δίκτυο δομών για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας.
7) Προτεραιότητα στην αύξηση της απασχόλησης των νέων, των γυναικών, των ΑμεΑ και των συνταξιούχων για την κάλυψη των κενών στην αγορά εργασίας, αλλά και τη χρηματοδότηση των αυξανόμενων αναγκών στο σύστημα υγείας από έναν πληθυσμό που γερνάει.
8) Εστίαση στην ελεγχόμενη μετανάστευση ώστε η Ελλάδα να γίνει επιτέλους χώρα που επιλέγουμε εμείς ποιους και πόσους μετανάστες χρειαζόμαστε, με δεξιότητες και σε ποιες δραστηριότητες και περιοχές της χώρας.
9) Πολιτικές για το κοινό μας σπίτι, το περιβάλλον, αλλά και για την περιφερειακή συνοχή. Η οικονομική μας πολιτική στηρίζεται στις αρχές της βιωσιμότητας, της κυκλικής οικονομίας, του σεβασμού στο πολύτιμο και μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της χώρας μας. Στηρίζουμε την ανάπτυξη με έργα άνω των 60 δισ. ευρώ σε όλη τη χώρα ώστε Ελλάδα να μην είναι μόνο η Αθήνα και να ξεφύγουμε από το αθηνοκεντρικό μοντέλο ανάπτυξης.
10) Σύγκρουση με το βαθύ κράτος της αναξιοκρατίας και της απουσίας της αξιολόγησης δομών, υπηρεσιών και υπαλλήλων. Το κράτος πρέπει επιτέλους να υπηρετεί τους πολίτες αντί για τους υπαλλήλους του. Και αυτό κάνουμε με σταθερά και τολμηρά βήματα μπροστά.
11) Και τέλος, συνέχιση της οικονομικής πολιτικής που πατάει γερά επάνω στη δημοσιονομική υπευθυνότητα, παράγει ασφαλή πλεονάσματα, δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης και προσέλκυση περισσότερων και καλύτερων επενδύσεων. Η χώρα μας δεν πρέπει να ζήσει ποτέ ξανά μια οδυνηρή και εξευτελιστική χρεοκοπία σαν αυτή της περασμένης δεκαετίας που στέρησε το όνειρο από τις νεότερες γενιές Ελλήνων», διαμηνύει εν κατακλείδι.
Σύμφωνα, πάντως, με την προσέγγιση του υπουργού Επικρατείας, «χρειαζόμαστε μια νέα νοοτροπία: όπου η δημιουργία οικογένειας δεν θεωρείται “καθυστέρηση στα σχέδια ζωής”, αλλά εκπλήρωση του νοήματος της ζωής. Όπου η γονιμότητα δεν είναι μόνο δημογραφικός δείκτης, αλλά κοινωνική ελπίδα. Χρειαζόμαστε πολιτικές που στηρίζουν τις οικογένειες, ναι – αλλά και ένα νέο πολιτισμικό αφήγημα, όπου η μητρότητα και η πατρότητα, η θετική γονεϊκότητα, η δημιουργικότητα, η φροντίδα και η οικολογική ισορροπία να είναι πράξεις ηθικού πλούτου και νοήματος για τη ζωή».
Και, κλείνοντας, «ίσως, πρωτίστως στο δημογραφικό ζήτημα, η μεγαλύτερη ευθύνη μας είναι να χτίσουμε έναν κόσμο όπου η ελπίδα επιστρέφει – όπου οι νέοι δεν θα νιώθουν ότι μεγαλώνουν για να επιβιώσουν, αλλά για να δημιουργήσουν. Ο Καρλ Πόπερ είχε πει πως “η αισιοδοξία είναι ηθικό καθήκον”. Η ελπίδα δεν είναι συναίσθημα – είναι στάση. Όχι γιατί είμαστε σίγουροι ότι θα τα καταφέρουμε, αλλά γιατί μόνο αν πιστέψουμε ότι μπορούμε, θα έχουμε την παραμικρή πιθανότητα να το πετύχουμε», καταλήγει ο κ. Σκέρτσος.
