Ο Καρδινάλιος Ροβέρτος Φραγκίσκος Πρεβόστ, νέος Πάπας με το όνομα Λέων 14ος, προέρχεται από το Σικάγο, είναι ο πρώτος Αμερικανός Ποντίφικας και έχει εκτεταμένη ιεραποστολική εμπειρία στο Περού. Χαρακτηρίζεται κεντρώος με προοδευτικές τάσεις σε κοινωνικά ζητήματα.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Ο Πάπας, Λέων 14ος, αποτελεί μια επιλογή γέφυρα ανάμεσα στη σκληρή συντηρητική πτέρυγα και τους προοδευτικούς της καθολικής εκκλησίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η εκλογή του χαιρετίστηκε με πανηγυρισμούς και καλωσορίστηκε από τον Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ. Αναμένεται να έχει μια εποικοδομητική σχέση μαζί του, αν και στο θέμα της μετανάστευσης οι απόψεις τους διαφέρουν αρκετά.
Θεολογικές και Ποιμαντικές Απόψεις
- Συνέχεια με το Όραμα του Πάπα Φραγκίσκου: Ο Πρεβόστ θεωρείται θεολογική και ποιμαντική συνέχεια του Πάπα Φραγκίσκου, δίνοντας έμφαση στο έλεος, την ένταξη και τη συνοδικότητα—μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή για τη διακυβέρνηση της Εκκλησίας. Έχει εκφράσει την υποστήριξή του για μια Εκκλησία που δίνει προτεραιότητα στη μετάδοση της «ομορφιάς και της χαράς της γνώσης του Ιησού» έναντι της αυστηρής δογματικής επιβολής, υποδηλώνοντας μια ποιμαντική αντί για δογματική εστίαση.
- Ταπεινότητα και Εγγύτητα στους Ανθρώπους: Ο Πρεβόστ έχει δηλώσει ότι οι ηγέτες της Εκκλησίας πρέπει να είναι ταπεινοί, να πορεύονται μαζί με τον λαό τους και να μοιράζονται τα βάσανά του. Έχει πει: «Ο επίσκοπος δεν πρέπει να είναι ένας μικρός πρίγκιπας που κάθεται στο βασίλειό του», αντικατοπτρίζοντας τη δέσμευσή του για υπηρεσιακή ηγεσία.
- Συνοδικότητα: Είναι ένθερμος υποστηρικτής της συνοδικότητας, προωθώντας πιο συμμετοχικές εκκλησιαστικές δομές για την αντιμετώπιση της πόλωσης εντός της Καθολικής Εκκλησίας. Αυτό ευθυγραμμίζεται με τις προσπάθειες του Φραγκίσκου να καταστήσει την Εκκλησία πιο περιεκτική και ανταποκρίσιμη στους πιστούς.
Κοινωνικά Ζητήματα
- Προοδευτικός στην Κοινωνική Δικαιοσύνη: Ο Πρεβόστ θεωρείται προοδευτικός σε βασικά κοινωνικά ζητήματα, ιδιαίτερα στην αποδοχή περιθωριοποιημένων ομάδων. Όπως ο Φραγκίσκος, υποστηρίζει την προσέγγιση των φτωχών, των μεταναστών και άλλων ευάλωτων πληθυσμών, δίνοντας έμφαση στην ένταξη και την κοινωνική δικαιοσύνη.
- Περιβαλλοντικές Ανησυχίες: Συμπορεύεται στενά με την περιβαλλοντική υπεράσπιση του Φραγκίσκου, όπως φαίνεται σε έγγραφα όπως το Laudato Si’, το οποίο καλεί σε δράση κατά της κλιματικής αλλαγής. Η εστίασή του στη διαχείριση του περιβάλλοντος αντικατοπτρίζει τη δέσμευσή του σε παγκόσμια ζητήματα.
- Θέματα LGBTQ+: Αν και ο Πρεβόστ δεν έχει κάνει ρητές δημόσιες δηλώσεις για την ευλογία ομόφυλων ενώσεων, η γενική του έμφαση στην ένταξη και στη συνάντηση με τους ανθρώπους εκεί που βρίσκονται υποδηλώνει μια πιο ανοιχτή ποιμαντική προσέγγιση, αν και πιθανότατα εντός των ορίων της τρέχουσας εκκλησιαστικής διδασκαλίας. Η διακριτικότητά του σε αμφιλεγόμενα ζητήματα όπως αυτό υποδηλώνει μια προσεκτική στάση.
- Αμβλώσεις και Ομόφυλος Γάμος: Ο Πρεβόστ περιγράφεται ως πιο αυστηρός σε ζητήματα όπως οι αμβλώσεις και ο ομόφυλος γάμος, ευθυγραμμιζόμενος με την παραδοσιακή καθολική διδασκαλία που θεωρεί την άμβλωση ως σοβαρό ηθικό κακό και τον ομόφυλο γάμο ως αντίθετο με το εκκλησιαστικό δόγμα.
Εκκλησιαστικό Δόγμα και Διακυβέρνηση
- Συντηρητικός στη Χειροτονία Γυναικών: Ο Πρεβόστ αντιτίθεται στη χειροτονία γυναικών ως διακόνων, αντικατοπτρίζοντας μια συντηρητική στάση στο εκκλησιαστικό δόγμα σχετικά με την ιεροσύνη και τους μυστηριακούς ρόλους. Αυτή η θέση τον τοποθετεί στην ίδια γραμμή με τους παραδοσιακούς σε θέματα εκκλησιαστικής δομής.
- Εμπειρογνωμοσύνη στον Κανονικό Νόμο: Ως ειδικός στον κανονικό νόμο με διδακτορικό από το Ποντιφικό Πανεπιστήμιο του Αγίου Θωμά Ακινάτη, ο Πρεβόστ θεωρείται συμβιβαστικός υποψήφιος για όσους επιζητούν ισορροπία μεταξύ των μεταρρυθμίσεων του Φραγκίσκου και της επιστροφής στην παραδοσιακή θεσμική τάξη. Το νομικό του υπόβαθρο υποδηλώνει εστίαση στην αποκατάσταση της διαδικαστικής σαφήνειας.
- Επιλογή Επισκόπων: Ως προϊστάμενος του Δικαστηρίου για τους Επισκόπους (2023–2025), ο Πρεβόστ επέβλεψε την επιλογή επισκόπων παγκοσμίως, δίνοντας προτεραιότητα σε ποιμαντικούς υποψηφίους έναντι αυτών που επικεντρώνονταν αποκλειστικά στη δογματική καθαρότητα. Εφάρμοσε τη μεταρρύθμιση του Φραγκίσκου για τη συμπερίληψη τριών γυναικών στην ομάδα ψηφοφορίας για τις υποψηφιότητες επισκόπων, ένα σημαντικό βήμα προς την ένταξη στη διακυβέρνηση της Εκκλησίας.
Αντιμετώπιση της Κακοποίησης από τον Κλήρο
- Ανάμεικτο Ιστορικό: Η διαχείριση των κατηγοριών για κακοποίηση από τον κλήρο από τον Πρεβόστ υπήρξε αμφιλεγόμενη. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως γενικός προϊστάμενος των Αυγουστινιανών και ως επίσκοπος στο Περού, δέχτηκε κριτική για την υποτιθέμενη αποτυχία του να δράσει αποφασιστικά σε καταγγελίες κακοποίησης. Για παράδειγμα, το 2000, επέτρεψε σε έναν Αυγουστινιανό ιερέα με αξιόπιστες κατηγορίες κακοποίησης να διαμένει κοντά σε καθολικό σχολείο χωρίς να ενημερώσει τη διοίκηση του σχολείου. Στο Περού, το 2025, προέκυψαν κατηγορίες ότι η επισκοπή του κατέβαλε 150.000 δολάρια για να σιωπήσουν τρία θύματα κακοποίησης, τα οποία ισχυρίστηκαν ότι ο Πρεβόστ συγκάλυψε την υπόθεσή τους. Η Επισκοπή του Τσικλάγιο υποστήριξε ότι ο Πρεβόστ ακολούθησε τους κανονικούς κανόνες και ενθάρρυνε τα θύματα να προσφύγουν στη δικαιοσύνη, αλλά τα θύματα αμφισβήτησαν την ύπαρξη ουσιαστικής έρευνας.
- Προσπάθειες Υπεράσπισης: Ο Πρεβόστ υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος της Επισκοπικής Επιτροπής για την Προστασία Ανηλίκων και Ευάλωτων Ενηλίκων στο Περού και συναντήθηκε με θύματα κακοποίησης, υποδεικνύοντας κάποια δέσμευση για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Ωστόσο, οι υπερασπιστές υποστηρίζουν ότι το ιστορικό του εγείρει ανησυχίες για την ακεραιότητά του στη διαχείριση υποθέσεων κακοποίησης, ένα κρίσιμο ζήτημα για την Εκκλησία.
Πολιτική και Παγκόσμια Προοπτική
- Παγκόσμια Προοπτική: Η διπλή υπηκοότητα του Πρεβόστ (ΗΠΑ-Περού) και οι δεκαετίες υπηρεσίας του στη Λατινική Αμερική του προσδίδουν μια μοναδική παγκόσμια προοπτική. Η εμπειρία του μετριάζει τις ανησυχίες για έναν Αμερικανό Πάπα που συνδέεται με τη γεωπολιτική επιρροή των ΗΠΑ, καθιστώντας τον έναν «οικουμενικό» υποψήφιο.
- Πραγματιστικό και Διακριτικό Στυλ: Σε αντίθεση με το περιστασιακά τολμηρό και ειλικρινές στυλ του Φραγκίσκου, ο Πρεβόστ περιγράφεται ως πραγματιστικός, προσεκτικός και διακριτικός, ιδιότητες που προσελκύουν καρδινάλιους που επιζητούν σταθερότητα και λιγότερη πόλωση. Η ικανότητά του να διαπραγματεύεται με προοδευτικές ομάδες, όπως οι καρδινάλιοι της Γερμανίας, υπογραμμίζει τις διπλωματικές του δεξιότητες.
Ανάμεικτες Αντιδράσεις: Οι απόψεις για την εκλογή του Πάπα Λέων 14ου, ποικίλουν. Κάποιοι τον θεωρούν συνέχεια της προοδευτικής ατζέντας του Φραγκίσκου, επαινώντας την εστίασή του στους φτωχούς και τους μετανάστες. Άλλοι, ιδιαίτερα συντηρητικοί χρήστες, εκφράζουν απογοήτευση, χαρακτηρίζοντάς τον ως «φιλελεύθερο» ή «woke» και επικρίνοντας το ιστορικό του σε υποθέσεις κακοποίησης.
Αρκετοί είναι αυτοί που περιγράφουν τον Πάπα Λέων 14ο, ως κεντρώο που ισορροπεί την προοδευτική κοινωνική προσέγγιση με συντηρητικές δογματικές στάσεις.
Οι απόψεις του Πάπα Λέων 14ου, τον τοποθετούν ως γέφυρα μεταξύ των προοδευτικών μεταρρυθμίσεων του Πάπα Φραγκίσκου και των παραδοσιακών που επιζητούν δογματική σαφήνεια. Η ποιμαντική του έμφαση, η παγκόσμια εμπειρία και η εμπειρογνωμοσύνη του στον κανονικό νόμο τον καθιστούν σταθεροποιητική φιγούρα, αν και η διακριτικότητά του σε καυτά ζητήματα όπως τα δικαιώματα των LGBTQ+ και η Λατινική Λειτουργία αφήνει περιθώρια για εικασίες σχετικά με τη μελλοντική του κατεύθυνση. Η διαμάχη γύρω από τη διαχείριση υποθέσεων κακοποίησης παραμένει σημαντική πρόκληση, καθώς οι υπερασπιστές απαιτούν μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία από τον νέο Ποντίφικα.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
