Η οικονομική πολιτική «Πρώτα η Αμερική» που προωθεί ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί μια τολμηρή και συνεκτική στρατηγική που στοχεύει στην επαναφορά της ευημερίας για την αμερικανική εργατική τάξη, την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας και την αναζωογόνηση της βιομηχανικής βάσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Ενώ η Wall Street απολαμβάνει ιστορική επιτυχία τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, η Main Street – μεσαία και χαμηλά εισοδήματα– έχει μείνει πίσω. Η πολιτική του Τραμπ, μέσω δασμών, φορολογικών περικοπών και απορρύθμισης, υπόσχεται να εξισορροπήσει αυτή την ανισότητα, δημιουργώντας μια οικονομία που ευνοεί όλους τους Αμερικανούς.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Η Ανάγκη για Οικονομική Εξισορρόπηση
Η παγκοσμιοποίηση, ιδιαίτερα μετά την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001, είχε καταστροφικές συνέπειες για την αμερικανική εργατική τάξη. Το «σοκ της Κίνας», οδήγησε στην απώλεια εκατομμυρίων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ.
Ενώ οι υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς υποσχέθηκαν ότι η αναδιανομή του πλούτου θα αποζημιώσει τους «ηττημένους», η πραγματικότητα ήταν διαφορετική: το κόστος ζωής εκτοξεύτηκε, με τις τιμές της στέγασης, της εκπαίδευσης και της υγειονομικής περίθαλψης να αυξήθηκαν δραματικά, ενώ τα πραγματικά εισοδήματα πολλών Αμερικανών συρρικνώθηκαν.
Ο Τραμπ αναγνώρισε αυτή την εθνική ρήξη και δεσμεύτηκε να την αντιμετωπίσει. Η πολιτική του δεν αποσκοπεί μόνο στην ενίσχυση της Wall Street, αλλά και στην αποκατάσταση της Main Street, εξασφαλίζοντας ότι οι εργαζόμενοι και οι μικρές επιχειρήσεις θα συμμετάσχουν στην επόμενη φάση της οικονομικής ανάπτυξης.
Η στρατηγική του, όπως περιέγραψε με άρθρο του την εφημερίδα Wall Street Journal, ο Αμερικανός Υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, βασίζεται σε τρία πυλώνες: την επαναδιαπραγμάτευση του παγκόσμιου εμπορίου, τη μονιμοποίηση και επέκταση των φορολογικών περικοπών, και την απορρύθμιση της οικονομίας.
Επαναδιαπραγμάτευση του Παγκόσμιου Εμπορίου
Οι δασμοί αποτελούν βασικό εργαλείο της πολιτικής «Πρώτα η Αμερική». Δεν είναι απλώς τιμωρητικά μέτρα, αλλά στρατηγικές κινήσεις για την εξισορρόπηση του διεθνούς εμπορίου. Με την επιβολή δασμών, οι ΗΠΑ μπορούν να μειώσουν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι Αμερικανοί παραγωγοί σε ξένες αγορές, ενώ παράλληλα επαναφέρουν θέσεις εργασίας στη μεταποίηση. Επιπλέον, οι δασμοί ενισχύουν την εθνική ασφάλεια, μειώνοντας την εξάρτηση από ξένες χώρες για κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού, όπως αποκάλυψε η πανδημία του Covid-19. Παράλληλα, οι δασμοί αποφέρουν σημαντικά έσοδα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση εσωτερικών επενδύσεων.
Φορολογικές Περικοπές για την Εργατική Τάξη
Η δεύτερη πτυχή της πολιτικής του Τραμπ είναι η μονιμοποίηση του νόμου περί φορολογικών περικοπών και θέσεων εργασίας του 2017, μαζί με νέες φορολογικές πρωτοβουλίες, όπως η κατάργηση φόρων στα φιλοδωρήματα, τις υπερωρίες και την κοινωνική ασφάλιση. Αυτά τα μέτρα στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Αμερικανών που επλήγησαν από τις προηγούμενες εμπορικές πολιτικές. Σύμφωνα με το Συμβούλιο Οικονομικών Συμβούλων, η μη παράταση των φορολογικών περικοπών του 2017 θα κοστίσει σε μια οικογένεια μέσου εισοδήματος με δύο παιδιά πάνω από 4.000 δολάρια ετησίως. Επιπλέον, η προτεινόμενη έκπτωση για δάνεια αυτοκινήτων σε οχήματα που κατασκευάζονται στις ΗΠΑ θα τονώσει την εγχώρια παραγωγή και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
Απορρύθμιση για Ανάπτυξη
Η απορρύθμιση αποτελεί τον τρίτο πυλώνα της στρατηγικής. Η Αμερική πρέπει να χτίσει ξανά – από σπίτια και εργοστάσια μέχρι ημιαγωγούς και κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης. Η άρση περιττών κανονισμών μειώνει το κόστος για τις επιχειρήσεις και τις οικογένειες, ενώ ενισχύει την πρόσβαση σε κεφάλαια μέσω της χαλάρωσης των επιβαρύνσεων για τις μικρές τράπεζες. Ήδη, σύμφωνα με τον Αμερικανό Υπουργό Οικονομικών, η κατάργηση κανονισμών της εποχής Μπάιντεν έχει εξοικονομήσει στη μέση τετραμελή οικογένεια 2.100 δολάρια. Παράλληλα, η ενεργειακή πολιτική του Τραμπ, με την άρση περιορισμών και την επέκταση της ενεργειακής ανάπτυξης, έχει ήδη μειώσει τις αισθητά τιμές της βενζίνης, ενισχύοντας την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Ένα Συνεκτικό Όραμα
Οι επικριτές της πολιτικής του Τραμπ συχνά απομονώνουν μεμονωμένα μέτρα, αγνοώντας τη συνεκτικότητα του σχεδίου. Οι δασμοί, οι φορολογικές περικοπές και η απορρύθμιση δεν λειτουργούν ανεξάρτητα, αλλά ως αλληλοϋποστηριζόμενα στοιχεία ενός ολοκληρωμένου μηχανισμού. Οι φορολογικές περικοπές αυξάνουν το διαθέσιμο εισόδημα, οι δασμοί ενισχύουν την εγχώρια παραγωγή, και η απορρύθμιση διευκολύνει τις επενδύσεις. Το αποτέλεσμα, όπως επεσήμανε ο Σκοτ Μπέσεντ, είναι ήδη ορατό: τον Απρίλιο του 2025, η αμερικανική οικονομία πρόσθεσε 177.000 θέσεις εργασίας, ενώ ο πληθωρισμός μειώνεται και οι τιμές καταναλωτή πέφτουν για πρώτη φορά από την πανδημία.
Η Υπόσχεση για το Μέλλον
Η πολιτική «Πρώτα η Αμερική» δεν είναι απλώς μια αντίδραση στα λάθη του παρελθόντος, αλλά ένα φιλόδοξο σχέδιο για το μέλλον. Με την πλήρη εφαρμογή της, οι ΗΠΑ μπορούν να περιμένουν περισσότερες θέσεις εργασίας, υψηλότερους μισθούς, φθηνότερη ενέργεια και μειωμένη εξάρτηση από την Κίνα. Η αναβίωση της βιομηχανικής ισχύος θα ενισχύσει την εθνική ασφάλεια και θα διασφαλίσει ότι η πορεία της Wall Street θα συνοδεύεται από την ευημερία της Main Street.
Η οικονομική πολιτική του Τραμπ είναι μια δέσμευση για την αποκατάσταση του αμερικανικού ονείρου για όλους. Είναι ο δρόμος για να γίνει η Αμερική και πάλι μεγάλη – όχι μόνο για λίγους, αλλά για όλους τους Αμερικανούς.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
