Eνα από τα εμβληματικότερα ιδρύματα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα ίδρυμα με πολλές δραστηριότητες και ισορροπημένη πορεία, κινδυνεύει από τον Ντόναλντ Τραμπ και την κυβέρνησή του. Ο Αμερικανός πρόεδρος, στην οδό της καταστροφής την οποία έχει επιλέξει, αποφάσισε πως δεν είναι του γούστου του η ιδεολογία, η άποψη του Σμιθσόνιαν. Εξέδωσε λοιπόν μια εκτελεστική εντολή (κάτι σαν το δικό μας Προεδρικό Διάταγμα) σύμφωνα με το οποίο «θα εξαλείψει την ακατάλληλη, διχαστική ή αντιαμερικανική ιδεολογία» από το μεγαλύτερο μουσείο, εκπαιδευτικό και ερευνητικό κέντρο του κόσμου.
Και ποιον έβαλε να παρακολουθεί την εφαρμογή του διατάγματός του; Τον αντιπρόεδρο Τζ. Ντ. Βανς. Σαν να λέγαμε, έβαλε τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα (ο αντιπρόεδρος είναι γνωστός για τις ακραίες συντηρητικές θέσεις του).
Στο εκτελεστικό διάταγμα ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι υπήρξε «μια συντονισμένη και διαδεδομένη» προσπάθεια κατά την τελευταία δεκαετία για να ξαναγραφεί η ιστορία των ΗΠΑ αντικαθιστώντας τα «αντικειμενικά γεγονότα» με μια «διαστρεβλωμένη αφήγηση που οδηγείται από την ιδεολογία και όχι από την αλήθεια». Ως πρώτο ζητούμενο είναι να διασφαλιστεί πως το μελλοντικό μουσείο της Ιστορίας Γυναικών δεν «αναγνωρίζει τους άνδρες ως γυναίκες από καμία άποψη». (ένα μουσείο που, ωστόσο, θα χρειαστεί τουλάχιστον δέκα χρόνια για να ανοίξει).
«Κάποτε ευρέως σεβαστό ως σύμβολο της αμερικανικής αριστείας και παγκόσμιο σύμβολο πολιτιστικών επιτευγμάτων, το Ίδρυμα Smithsonian έχει, τα τελευταία χρόνια, τεθεί υπό την επιρροή μιας διχαστικής ιδεολογίας με επίκεντρο τη φυλή», αναφέρει η εντολή.
«Υπό μια ιστορική αναθεώρηση που λαμβάνει χώρα την τελευταία δεκαετία, η απαράμιλλη κληρονομιά του Έθνους μας για την προώθηση της ελευθερίας, των ατομικών δικαιωμάτων και της ανθρώπινης ευτυχίας ανακατασκευάζεται ως εγγενώς ρατσιστική, σεξιστική, καταπιεστική ή άλλως ανεπανόρθωτα ελαττωματική», είπε ο πρόεδρος.
Στόχος του μια έκθεση με τίτλο «Το σχήμα της εξουσίας: Φυλετικές ιστορίες και Αμερικάνικη γλυπτική». Ο Τραμπ είπε ότι η έκθεση «ισχυρίζεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν «χρησιμοποιήσει τον όρο φυλή για να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν συστήματα εξουσίας, προνομίων και στέρησης δικαιωμάτων».
Η έκθεση συγκεντρώνει 82 γλυπτά που δημιουργήθηκαν μεταξύ 1792 και 2023, από έργα σε μέγεθος παλάμης έως μνημειώδη αγάλματα που δημιουργήθηκαν από διάφορα μέσα όπως μπρούτζος, μάρμαρο, χαρτί και μαλλί. Φτιαγμένα από 70 διαφορετικούς καλλιτέχνες, αυτά τα γλυπτά εκτίθενται για να επιτρέψουν αντιπαραθέσεις ιστορικών και σύγχρονων έργων που προκαλούν διάλογο και προβληματισμό σχετικά με τις έννοιες της δύναμης και της ταυτότητας. Η αμερικανική γλυπτική στις πολλές της μορφές έχει επίσης χρησιμεύσει ως έκφραση αντίστασης, απελευθέρωσης και ζωτικό μέσο για την ανάκτηση της ταυτότητας. Η έκθεση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε έργα από τη συλλογή της SAAM, η οποία είναι η μεγαλύτερη συλλογή αμερικανικής γλυπτικής στον κόσμο.
Οι ιστορικοί εξεγέρθηκαν αμέσως και δήλωσαν σε εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας όπως η Washington post την αντίθεσή τους. «Η επίθεση στην ιδέα ότι η αφήγηση ολόκληρης της ιστορίας των Ηνωμένων Πολιτειών είναι μια ιδεολογική συνωμοσία για να ρίξουν τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αρνητικό φως, μαρτυρεί μια εκπληκτικά εύθραυστη ανασφάλεια για το έθνος μας και το παρελθόν του», δήλωσε ο Chandra Manning, καθηγητής αμερικανικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown.
“Φαίνεται να υποδηλώνει ότι αν επιτρέψουμε σε κανέναν να ακούσει ολόκληρη την ιστορία των προκλήσεων που έχουν ξεπεράσει οι Αμερικανοί, το έθνος μας θα καταρρεύσει. Ο αμερικανικός λαός δεν είναι τόσο εύθραυστος απέναντι σε όλα αυτά”, είπε ο Μάνινγκ.
Το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ απαιτεί ένα «τεστ ιδεολογικής καθαρότητας» και «δεν αποκαθιστά ούτε την αλήθεια ούτε τη λογική», δήλωσε ο Άνταμ Ρόθμαν, Αμερικανός καθηγητής ιστορίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο. «Η διακήρυξη του προέδρου δεν σέβεται τους χιλιάδες ειλικρινείς και αφοσιωμένους ερευνητές, επιμελητές, επιστήμονες, οδηγούς, διερμηνείς, καθηγητές και αμέτρητους άλλους ανθρώπους που εργάζονται σκληρά καθημερινά για να διατηρήσουν και να πουν την ιστορία του έθνους με ειλικρίνεια και με τρόπους που εκπαιδεύουν και εμπνέουν το αμερικανικό κοινό».
Το Ίδρυμα Smithsonian ιδρύθηκε με κεφάλαια από τον James Smithson, έναν Βρετανό επιστήμονα που κληροδότησε στην κυβέρνηση το κτήμα του στις ΗΠΑ για να ιδρύσει «στην Ουάσιγκτον, με το όνομα Smithsonian Institution, ένα ίδρυμα για την ανάπτυξη και τη διάδοση της γνώσης». Διοικείται από ένα Συμβούλιο Επιτρόπων, το οποίο αποτελείται από εννέα πολίτες, έξι μέλη του Κογκρέσου, τον ανώτατο δικαστή John G. Roberts Jr. και τον Vance.
Δεν είναι σαφές πόση δύναμη μπορεί να έχει ο Βανς για να εφαρμόσει την εντολή, πέρα από το επιχείρημα για την παρακράτηση χρηματοδότησης.
Τα ομοσπονδιακά χρήματα αποτελούν το 62 τοις εκατό του ετήσιου προϋπολογισμού του ιδρύματος. Η ιδιωτική χρηματοδότηση περίπου 300 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως αποτελεί το υπόλοιπο.
Το θέμα δεν εμφανίστηκε ως κεραυνός εν αιθρία.Το Ίδρυμα Smithsonian ενημέρωσε τον περασμένο Ιανουάριο τους υπαλλήλους του ότι θα κλείσει το γραφείο του για τη διαφορετικότητα, θα παγώσει τις προσλήψεις για όλες τις ομοσπονδιακές θέσεις και θα απαιτήσει από τους εργαζόμενους να επιστρέψουν στην προσωπική τους εργασία προκειμένου να συμμορφωθούν με τις πρόσφατες εντολές του Προέδρου Τραμπ.
