Η Αννα-Βασιλική Καραπαναγιώτου δεν είναι πλέον στη θέση της γενικής διευθύντριας του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Σύμφωνα με απόλυτα διασταυρωμένες πληροφορίες, η αρχαιολόγος μετακινήθηκε τις προηγούμενες ημέρες. Ο αντικαταστάτης της θα οριστεί σύντομα, καθώς το Προεδρικό Διάταγμα για τα Μουσεία – Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου έχει πρόβλεψη στο άρθρο 13, παράγραφος 2: Αν, για οποιονδήποτε λόγο, ο Γενικός Διευθυντής εκλείψει προ της λήξης της θητείας του, χρέη Γενικού Διευθυντή εκτελεί προσωρινά ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Συλλογών και Εκθέσεων του άρθρου 19 έως τον διορισμό του νέου Γενικού Διευθυντή, ο οποίος διορίζεται για το υπόλοιπο της θητείας του Γενικού Διευθυντή που εξέλιπε. Εν προκειμένω, ο υπάλληλος που εκτελεί αυτό το καθήκον είναι ο Κωνσταντίνος Νικολέντζος. Θα πρέπει όμως να αναμείνουμε έως τον επίσημο ορισμό του.
Η θητεία των Γενικών Διευθυντών στα μουσεία – ΝΠΔΔ λήγει τον Απρίλιο του 2026 και εν τω μεταξύ τα μουσεία έχουν λάβει εγκυκλίους για προκήρυξη της εν λόγω θέσης. Σύμφωνα πάντοτε με το σχετικό ΠΔ του 2024, Γενικός Διευθυντής του ΕΑΜ πρέπει να είναι διακεκριμένος επιστήμονας και να κατέχει:
α. πτυχίο ΑΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, στην προϊστορική ή κλασική αρχαιολογία,
β. διδακτορικό τίτλο ΑΕΙ της ημεδαπής, ή αναγνωρισμένο ως ισότιμο της αλλοδαπής, στην αρχαιολογία, στη μουσειολογία, στην ιστορία της τέχνης ή άλλη επιστήμη συναφή προς τους σκοπούς, τον χαρακτήρα και τη λειτουργία του ΕΑΜ,
γ. τεκμηριωμένα άριστη γνώση της ελληνικής, της αγγλικής και μιας ακόμη γλώσσας κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
δ. δημοσιεύσεις αναγνωρισμένων και έγκριτων επιστημονικών εργασιών στην Ελλάδα ή διεθνώς, και
ε. τουλάχιστον οκταετή ευδόκιμη οργανωτική και διοικητική εμπειρία σε θέση ευθύνης.
Στο άρθρο 14 περιγράφεται η διαδικασία επιλογής Γενικού Διευθυντή σύμφωνα με το άρθρο 16 του ν. 5021/2023:
- Για την επιλογή του Γενικού Διευθυντή εκδίδεται δημόσια ή δημόσια διεθνής πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, στην οποία προβαίνει το ΔΣ του ΕΑΜ, μετά από έγκρισή της από τον Υπουργό Πολιτισμού.
- Για την αξιολόγηση των υποψηφίων, συγκροτείται, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, επταμελής Ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης και Επιλογής, με πρόεδρο τον Πρόεδρο του ΔΣ του ΕΑΜ και μέλη προσωπικότητες διεθνούς κύρους ή αναγνώρισης ή συμβολής στην επιστήμη της αρχαιολογίας, της ιστορίας της τέχνης, της μουσειολογίας ή άλλης επιστήμης συναφούς προς τον πολιτισμό. Στην πρόσκληση της παρ. 1 ορίζεται η διαδικασία αξιολόγησης εκ μέρους της Ειδικής Επιτροπής.
Η κα Καραπαναγιώτου είχε οριστεί γενική διευθύντρια τον Απρίλιο του 2023, όπως και οι γενικοί διευθυντές των άλλων μουσείων. Ο νέος διευθυντής θα αναλάβει την μεγάλη ανακαίνιση – και τελικά αναζωογόνηση – του ΕΑΜ. Όταν ολοκληρωθεί η επέκτασή του, το μουσείο θα είναι τοπόσημο ως κατασκευή και σε συνδυασμό με το υπάρχον, υπέροχο κτήριο του Ερνστ Τσίλερ, ανοιχτό προς την πόλη και διασυνδεμένο με την κοινωνία. Τα σχέδια που απέσπασαν το πρώτο βραβείο, ανήκουν, ως γνωστόν, στα γραφεία των Ντ.Τσίπερφελντ και Αλέξανδρου Τομπάζη.
«Η πρόταση των γραφείων David Chipperfield και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη εικονοποιεί το όραμα»έχει πει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. «Δημιουργεί ένα μοναδικό τοπόσημο στον αστικό ιστό. Είναι βαθιά ανθρωποκεντρική. Η επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου συμβάλλει ουσιαστικά στην αναγέννηση της ευρύτερης περιοχής του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Προβάλλει την εθνική διάσταση του Μουσείου, το οποίο συνδέει με το παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Δημιουργούμε ένα Μουσείο εξωστρεφές, ανοιχτό στην πόλη, σε διαρκή διάλογο με την κοινωνία, με δυναμική ματιά προς το μέλλον.»
Κιβωτός της εθνικής παιδείας, παντεχνείον, εξωστρεφές, προαγωγός της επιστημονικής έρευνας, με το βλέμμα στραμμένο δυναμικά προς το μέλλον, θα είναι το προφίλ του. Το ΕΑΜ είναι μείζονος σημασίας, με τεράστια παρακαταθήκη θησαυρών και με θετική παρουσία στον τομέα των παγκόσμιων μουσείων.
Το όραμα των ανθρώπων της ομάδας εργασίας για το μουσείο συνοψίζεται στα ακόλουθα:
Κιβωτός της εθνικής παιδείας. Το κτίριο, τα εκθέματα και οι ανθρώπινες ιστορίες εντός αυτού προβάλλουν με τον καλύτερο τρόπο και ενσαρκώνουν την ελληνική ταυτότητα στη διαχρονία της.
Παντεχνείον. Το Μουσείο δεν είναι μόνο μία κιβωτός γνώσης και επαφής με τα αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης αλλά καθίσταται πρωτοπόρος καθοδηγητής και στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία.
Εξωστρέφεια. Επαφή, επικοινωνία, διάλογος με την κοινωνία της περιοχής, της Αθήνας, της Ελλάδας, του κόσμου με οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο.
Ερευνητικό κέντρο. Ένα επιστημονικό κέντρο που υπηρετεί, προωθεί και προβάλλει με καινοτόμους τρόπους την αρχαιογνωστική και τις θετικές επιστήμες (αρχαιομετρία και συντήρηση).
Δυναμική ματιά προς το μέλλον. Αφουγκράζεται συνεχώς τις νέες τάσεις της διεθνούς κοινωνίας και αναπροσαρμόζει στρατηγικές.
Στις 17 Απριλίου 2024, υπεγράφη Σύμβαση δωρεάς μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ως δωρεοδόχων και των Δρ Σπύρου Ι. Λάτση και Ντόροθυ συζ. Σ. Λάτση ως δωρητών, με την οποία οι δωρητές ανέλαβαν την χρηματοδότηση αποκλειστικά με δική τους δαπάνη και έως του ποσού των σαράντα εκατομμυρίων (40.000.000,00) ευρώ, την εκπόνηση από τα επιλεγέντα αρχιτεκτονικά γραφεία του συνόλου των αναγκαίων μελετών, που απαιτούνται για την πλήρη ωρίμανση του αναδειχθέντος αρχιτεκτονικού προσχεδίου σε επίπεδο δημοπράτησης του έργου. Η δωρεά από τον Σπύρο και τη Ντόροθυ Λάτση γίνεται εις μνήμη του Ιωάννη και της Εριέττας Λάτση.
Είχε προηγηθεί η δωρεάν της οικογενείας Νικολάου και Ειρήνης Λαιμού. Με αυτήν είχε χρηματοδοτηθεί η μελέτη αρχιτεκτονικού προσχεδίου.
Σε κάθε περίπτωση, η εν υπογείω επέκταση του ΕΑΜ είναι ένα σχέδιο που θα απαιτήσει χρόνο. Και αξίζει να δοθεί, ώστε να γίνει το καλύτερο.
