Δύο τάσεις απειλούν τη βιομηχανία των ειδήσεων τα τελευταία χρόνια. Το ένα είναι η αποφυγή των ειδήσεων και το δεύτερο η απομάκρυνση των νέων από την παραδοσιακή δημοσιογραφία. Οι δύο αυτές τάσεις είναι αλληλένδετες με τη λεγόμενη αποδιαμεσολάβηση από τα συστημικά ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους που αναδείχθηκε σε πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις ανά τον κόσμο, στο φαινόμενο δηλαδή να προτιμώνται οι παραγωγοί περιεχομένου (youtubers, podcasters) για την παρουσίαση θέσεων και συνεντεύξεις πολιτικών από τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους.
Του Σωτήρη Τριανταφύλλου *
Η αύξηση των ποσοστών αποφυγής ειδήσεων σύμφωνα με τις έρευνες είναι ανησυχητική και οφείλεται σε μια σειρά από λόγους. Στο ότι οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τα ΜΜΕ, στο ότι οι πολίτες δεν έχουν χρόνο για να παρακολουθήσουν/ακούσουν/διαβάσουν ειδήσεις, στο ότι έχει αλλάξει ο τρόπος ενημέρωσης και προτιμώνται άλλες πηγές ενημέρωσης από τις παραδοσιακές, ειδικά στις νέες ηλικίες, στην απαισιοδοξία των νέων λόγω των οικονομικών προβλημάτων και των ολοένα και μεγαλύτερων ανισοτήτων, την οποία εντείνουν οι αρνητικές ειδήσεις. Ως συνέχεια αυτών έρχεται η στροφή των νέων από την παραδοσιακή δημοσιογραφία. Οι νέοι δεν ενδιαφέρονται για τις ειδήσεις και κάποια Μέσα Ενημέρωσης προσπαθούν να τους προσεγγίσουν μέσω των αγαπημένων τους πλατφορμών, για παράδειγμα του TikTok, αλλά και προσαρμόζοντας ανάλογα το περιεχόμενο που παράγουν.
Όλα αυτά τα γνωρίζουν πολύ καλά οι εκδότες σε όλο τον κόσμο και προσπαθούν να τα αντιμετωπίσουν με διάφορούς τρόπους. Το πρόβλημα, όμως, είναι βαθύτερο και μεγαλύτερο και έχει να κάνει με την ταυτόχρονη αποπολιτικοποίηση και τη μη αναγνώριση παραδοσιακών θεσμών της Δημοκρατίας όπως είναι τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι. Όλα τα παραπάνω αποτελούν μέρος ενός νέου επικοινωνιακού τοπίου που έχει αναδειχθεί στα χρόνια της ψηφιοποίησης και έχει επηρεαστεί από την οικονομική κρίση, αλλά που δεν είναι ανεξάρτητο από τις γενικότερες πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις. Ενός τοπίου που έχει επηρεαστεί βαθιά από την κρίση θεσμών και την υστέρηση της Δημοκρατίας που παρατηρείται σε όλο τον κόσμο και απόδειξη αυτού είναι η ανάδειξη στην εξουσία ακραίων ηγετών που δεν αγαπούν την πολυφωνία και βρίσκονται σε αντιπαράθεση με ΜΜΕ και δημοσιογράφους, κάτι που εντείνει τις τάσεις της αποφυγής και αποστροφής ειδήσεων και βεβαίως της αποδιαμεσολάβησης. Πρόκειται για συγκοινωνούντα δοχεία που είναι μέρος ή και αποτέλεσμα του γενικότερου περιβάλλοντος κρίσης που διέρχεται η Δημοκρατία σε ένα περιβάλλον αποπαγκοσμιοποίησης.
* Ο Δρ. Σωτήριος Τριανταφύλλου είναι Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών – Διδακτικό προσωπικό Πανεπιστημίου Πελοποννήσου – Μέλος ΣΕΠ Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου
