Σε ιστορική καμπή βρίσκεται η ελεύθερη και ανεξάρτητη ενημέρωση παγκοσμίως. Είναι προφανές πως όταν η ελεύθερη και ανεξάρτητη ενημέρωση απειλείται, η απειλή στρέφεται και κατά της δημοκρατίας που επίσης φαίνεται να βρίσκεται σε ιστορική καμπή παγκοσμίως.
Του Σωτήρη Τριανταφύλλου*
Το νέο αυτό σκηνικό έχει τις εξηγήσεις του, τα αίτια και τις προεκτάσεις του. Καταρχάς δεν είναι ανεξάρτητο από την άνοδο στην εξουσία ηγετών με ακραίες απόψεις, όπως για παράδειγμα στις ΗΠΑ όπου ο Ντόναλντ Τραμπ έχει κηρύξει τον πόλεμο σε ΜΜΕ και δημοσιογράφους σε αυτή τη δεύτερη θητεία του. Το ίδιο είχε κάνει και στην πρώτη του θητεία, όταν είχε ξεκινήσει έρευνα για να διωχθούν δημοσιογράφοι τους οποίους κατηγορούσε για μεροληψία, έκοψε και χρηματοδοτήσεις σε ΜΜΕ, ενώ συνεχείς ήταν και οι φραστικές του επιθέσεις στα Μέσα και τους δημοσιογράφους που δεν ήταν της αρεσκείας του. Τώρα, στη δεύτερη θητεία του, έχει προαναγγείλει ότι θα ακολουθήσει την ίδια τακτική απέναντι σε ΜΜΕ και δημοσιογράφους, έχοντας συμμάχους τον Ελον Μασκ και τους ιδιοκτήτες των μεγάλων πλατφορμών (X, Facebook, Google, Amazon κλπ) που ελέγχουν τώρα πια την ενημέρωση και τη χειραγωγούν.
Αυτή είναι η μεγάλη ιστορική καμπή της ενημέρωσης που ελλοχεύει ένα μεγάλο κίνδυνο για το δημοκρατικό πολίτευμα. Η ανάπτυξη της δημοσιογραφίας και η εμφάνιση των πρώτων εντύπων στις αρχές του 17ου αιώνα, βοήθησε σημαντικά στον εκδημοκρατισμό των δυτικών κοινωνιών. Η εφεύρεση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης έδωσε ώθηση στις δημοκρατίες, αλλά σήμερα το νέο επικοινωνιακό τοπίο που δημιουργεί η κατά πολλούς εφάμιλλη της τυπογραφίας ανακάλυψη του διαδικτύου, δημιουργεί μια άλλη κατάσταση. Μια κατάσταση που χρειάζεται επειγόντως ρύθμιση, την οποία ρύθμιση, όμως, οι ιδιοκτήτες των πλατφορμών με πρώτο τον Ελον Μασκ θεωρούν λογοκρισία. Μια από τις πρώτες ενέργειες, μάλιστα, του Ντόναλντ Τραμπ σε αυτή τη δεύτερη θητεία του ήταν η άρση του διατάγματος για την επιβολή κανόνων στην παραπληροφόρηση των social media προκειμένου, όπως είπε, να διασφαλίσει την ελευθερία του λόγου.
Ετσι λοιπόν, από την περίοδο του ελέγχου της ενημέρωσης από τους μεγιστάνες των Μέσων περνάμε στην περίοδο του ελέγχου της ενημέρωσης από τους μεγιστάνες των πλατφορμών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Πρόκειται για έναν έλεγχο που ελλοχεύει πολύ μεγαλύτερους κινδύνους για την ανεξάρτητη ενημέρωση των πολιτών και τη δημοκρατία. Ένα νέο τοπίο που ευνοεί την παραπληροφόρηση και χειραγωγεί ακόμη και εκλογικές αναμετρήσεις και το οποίο συμπληρώνει και συμπληρώνεται από την ιστορική καμπή στην οποία βρίσκεται και η δημοκρατία παγκοσμίως, αλλά και από αναθεωρητισμό που επικρατεί διεθνώς, μια ακόμη ιστορική καμπή σε σχέση με τις σφαίρες επιρροής και τις διεθνείς συμμαχίες και συνεργασίες.
* Ο Δρ. Σωτήριος Τριανταφύλλου είναι Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών – Διδακτικό προσωπικό Πανεπιστημίου Πελοποννήσου – Μέλος ΣΕΠ Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου
