Θα συναντηθούν, ξανά, εκεί; Θα παραμείνει στη μνήμη τους ως τοπόσημο ενός μεγάλου, αγιάτρευτου έρωτα; Ο θεατής αποφασίζει τι θέλει να πει με τη φράση «Πάντα θα έχουμε το Παρίσι. We’ll always have Paris.» Την λέει ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ στην Ινγκριντ Μπέργκμαν καθώς την αποχαιρετά στο αεροδρόμιο της Καζαμπλάνκα. Και, παρότι στην ομότιτλη ταινία η σκηνή έχει κυρίως ερωτικό χαρακτήρα, το We’ll always have Paris χρησιμοποιείται συχνά ως υπόμνηση αισιοδοξίας για το μέλλον.
Σήμερα θα δούμε αν το Παρίσι θα μείνει στον Ελεύθερο Κόσμο ή αν η Γαλλία θα κυβερνηθεί από την άκρα δεξιά. Να μην το αξιώνονται αυτό οι λαοί- να όμως που φτάνουμε τουλάχιστον μέχρι το χείλος. Είναι αργά για δάκρυα, έπρεπε να είχαμε όλοι κάνει πάρα πολλά προτού καταλήξουμε εδώ. Το κακό είναι πως ούτε και τώρα θα γίνουν πολλά, αν υποτεθεί πως γλυτώνουμε από την απειλή τους.
Η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως μια τεράστια, ειλικρινή και βαθιά συζήτηση για θέματα θεσμών και δημοκρατίας. Για θέματα ιδεολογίας προόδου, μέτρων κατά του λαϊκισμού. Επίσης σημαντικό: χρειάζεται μια αναλυτική, νέα προσέγγιση του φαινομένου της μετανάστευσης. Άλλο οι παλιές αποικίες των Γάλλων, Αγγλων, Πορτογάλων και άλλο τα σημερινά κύματα. Εφόσον δεν λύσουμε στοιχειώδη θέματα και δεν αναγνωρίσουμε στοιχειώδη δικαιώματα, στον βόρβορο κατευθυνόμαστε ολοταχώς.
Μην παρεξηγηθώ, δεν μιλώ μονάχα για τα δικαιώματα των μεταναστών. Αναφέρομαι και στα δικαιώματα των κοινωνιών. Επί παραδείγματι στη Γαλλία, όπου όλο το μεταναστευτικό- από τις πρώην αποικίες μέχρι τις σημερινές εστίες φτώχειας και πολέμου- είναι σαν σκουπίδι και το κλωτσάνε όλοι κάτω από το χαλί, έχουμε και προβλήματα από την αντίθετη πλευρά. Μέχρι προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, και σε κάθε γαλλική δικαστική έδρα, με αίτημα να φοράνε τα κορίτσια μαντήλες στην τάξη. Τις οποίες μέχρι στιγμής, ευτυχώς, χάνουν.
Και μην πει κανείς πως δεν το βρίσκει σοβαρό. Πρώτον, είναι θρησκευτικοί οι λόγοι και στη Γαλλία απαγορεύεται κάθε θρησκευτικό σημάδι στα σχολεία. Δεύτερον, βεβαίως και είναι ο πολιτισμός τους, πλην δεν είναι ο πολιτισμός της Ευρώπης. Οσο η γηραιά ήπειρος υποχωρεί τόσο το κακό εδραιώνεται. Σε γαλλικές, βελγικές και άλλες γειτονιές οι ισλαμιστές (δεν είναι απλοί μουσουλμάνοι) απειλούν, χτυπούν, μηνύουν μέχρι και σφάζουν δασκάλους. Δεν γίνεται να κλείσουμε τα μάτια μας σε όλο αυτό, όπως δεν γίνεται να τα κλείσουμε και στη δημιουργία πολιτών δεύτερης και τρίτης τάξης λόγω έλλειψης ισότητας. Δεν γίνεται να μην βλέπουμε πως υπάρχουν δύο, πάντοτε δύο, πλευρές, με δικαιώματα αμφότερες.
Θα ξαναγυρίσω στην «Καζαμπλάνκα», μια υπέροχη ταινία, από τις καλύτερες που έχουν γυριστεί στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Υπάρχει μια σκηνή, στην οποία κλαίω πάντοτε. Στην Καζαμπλάνκα, λοιπόν, μέσα στο μπαρ όπου ξετυλίγεται η πλοκή, και ενώ γύρω υπάρχουν απόκληροι, περιθωριακοί, αντιστασιακοί κατά των Γερμανών, μάγκες και παλικάρια, κάποιοι Γερμανοί αξιωματικοί τραγουδούν ένα εμβατήριο. Βρισκόμαστε στην καρδιά του πολέμου, το έργο γυρίζεται το 1942. Και τότε ο Πολ Χένριντ πετάγεται, πηγαίνει στην ορχήστρα και τη διατάζει: La Marseillaise! Τη Μασσαλιώτιδα.
Η ορχήστρα αρχίζει να παίζει τον γαλλικό εθνικό ύμνο, τραγούδι αντίστασης και πατριωτισμού και κάθε μη Γερμανός την αίθουσα σηκώνεται όρθιος και ενώνει τη φωνή του. Μέχρι ο φακός να δείξει βουρκωμένη την Ινγκριντ Μπέργκμαν όσες φορές και να δω τη σκηνή, τα μάτια μου τρέχουν δάκρυα.
Η Μασσαλιώτιδα, σε (εφηβική) μετάφραση του Κώστα Καρυωτάκη, για όποιον δεν θυμάται τους στίχους ή δεν ξέρει γαλλικά:
«Εμπρός! παιδιά της Πατρίδας,
έφτασε της δόξας η μέρα.
Η ματωμένη σημαία της τυραννίας
υψώθηκε εχθρικά για μας.
Ακούτε μες στους αγρούς
να μουγκρίζουν οι άγριοι αυτοί στρατιώτες;
Έρχονται, μες στα χέρια μας
να πνίξουν τους γιους σας, τους συντρόφους σας!
Στα όπλα, πολίτες! Σχηματίστε τους λόχους σας!
Ας βαδίσουμε για να ποτιστούν τα χωράφια μας μ’ ένα μολυσμένο αίμα.
Τί γυρεύει αυτό το πλήθος από σκλάβους,
από προδότες, από συνωμότες βασιλιάδες;
Για ποιόν αυτά τα πρόστυχα πέδικλα,
αυτά τα σίδερα που ετοιμάστηκαν από καιρό;
Γάλλοι! για μας, α! τί ντροπή!
τί ορμές πρέπει να σηκώνει (αυτή η ντροπή)!
Εμάς τολμάνε και σκέφτουνται
Να ξανασκλαβώσουνε!…»
Ο Θεός να βάλει το χέρι του όπως λέμε συχνά… Κυριακή, κοντή γιορτή. Το βράδυ θα ξέρουμε.
Αποχαιρετισμοί τις τελευταίες ημέρες στις τηλεοράσεις, τελειώνει η μια εκπομπή μετά την άλλη. Φιλιά, δάκρυα, αληθινά, κροκοδείλια ή του Ιούδα, κουρνιαχτός και λόγια, λόγια, λόγια. Ανάμεσά τους και τα αγαπημένα μας μαργαριτάρια.
Μαργαριτάρι μεγέθους αυγού περιστεριού εκείνο το «τον γάζωσε κυριολεκτικά με σφαίρες». Μάλιστα, έχει ξανακουστεί πλειστάκις. Εδώ πάντως το ακούσαμε σε κεντρικό δελτίο ειδήσεων μεγάλου σταθμού από την παρουσιάστρια. Δεν έχει παραπάνω- ή παρακάτω;
Πώς να την πω, μετά, στη ρεπόρτερ που είδε τους αστυνομικούς «Να ξεσκονίζουν κυριολεκτικά τις κάμερες»;
«Περιεχομενικά, τα νέα σήριαλ έχουν διάφορα». Ο Αδιάφορος για τη γλώσσα τα ξεστομίζει. Ο Ελύτης, ο γλωσσοπλάστης, δεν ζει και πάλι καλά. Θα τον σκάγατε τον άνθρωπο
Η καθαρεύουσα απασχόλησε όλες αυτές τις μέρες πολλούς ρεπόρτερ:
-Να θέσουν σε περιορισμό τη φωτιά
-Πορτοκαλί συναγερμός είναι μια κατάσταση στην οποία δεν έχουν περιέλθει εδώ και δέκα χρόνια
-Εχει καταγγελίες στην κατοχή του
Και πολλά ακόμη, μη σας τρώω τον χρόνο.
Πήγαινε στη Νορβηγία, είναι ταξίδι ζωής λέει η ξανθιά βεβαίως τηλεπαρουσιάστρια στον παίκτη που είπε ή Κωνσταντινούπολη ή Νορβηγία. Η Πόλη των πόλεων δεν είναι ταξίδι ζωής καλή μου; Ε, καλά, δεν είναι και Ντουμπάι όπου συχνάζετε, αλλά…
«Με βρίζει συνέχεια, καταπατά την αξιοπρέπειά μου», δήλωσε η 32 χρονη σύντροφος του καταδικαστέου και επισήμανε ότι ο 45χρονος καταναλώνει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ». Ο καταδικαστέος είναι αυτός που πρέπει να καταδικαστεί. Αμα έχει καταδικαστεί, όπως ο εν λόγω, δεν είναι πλέον καταδικαστέος, είναι καταδικασμένος. Μην πως τίποτα για την καταδίκη μας να διαβάζουμε τέτοια…
«Είμαι εγκρατής και συγκρατής
-Όταν λες συγκρατής ;
Συγκρατώ πράγματα, επίσης είμαι πολύ ενδοτικός». (Οπου ενδοτικός, εννοούσε δοτικός, όπου συγκρατής, εννοούμε εμείς αγράμματος).
“Τώρα ακούω και το κλασικό πια, “το παιχνίδι στο πρώτο ημίχρονο είχε μια άγρια ομορφιά”…Υπάρχει δηλαδή και ” ήμερη ομορφιά”…Τι είναι αυτά, ποδοσφαιρικοί όροι πάντως δεν είναι». Σχόλιο συναδέλφου, που έχει χίλια δίκια αλλά δεν θα τα βρει πουθενά.
Λεμονάκι μυρωδάτο της εβδομάδας, το υπό Στέφανου λεχθέν στη συνεδρίαση του κόμματος: «Πέρα όμως από ανήθικη, θα ήταν και ατελέσφορη μια τέτοια συμφωνία, γιατί το να ζευγαρώσεις αυθαιρέτως τον τράγο με την έλαφο, το μόνο που θα καταφέρεις, θα είναι ο τραγέλαφος».
Παγώσαμεεεεεε.