Κάποτε λέγαμε το κοινό, χωρίς πληθυντικό, συμπεριλαμβάνοντας και «τα κοινά». Γιατί δεν λέγαμε τα κοινά; Επειδή τα κοινά, στην αρχαία ελληνική, σήμαινε ό,τι αφορά και ενδιαφέρει το κοινωνικό σύνολο, ιδίως η πολιτική. Όταν έλεγαν συμμετοχή στα κοινά, δηλαδή, εννοούσαν στις δημόσιες υποθέσεις του κράτους.
Κατόπιν, ήρθαν τα οικονομικά και τα commons, που για όσους δεν γνωρίζουν αγγλικά, σημαίνουν κοινά. Είναι δε «τα κοινά, (commons) ένα οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό σύστημα. Τα κοινά περιλαμβάνουν πόρους τους οποίους οι κοινότητες διαχειρίζονται σύμφωνα με κανόνες και πρότυπα που έχουν οι ίδιες καθορίσει. Συνεπώς, τα κοινά αποτελούνται από τρία αλληλένδετα επίπεδα: τον πόρο, την κοινότητα και το ρυθμιστικό πλαίσιο.»- τι σας μαθαίνω, τι σας μαθαίνω.
Εκτοτε δώσαμε κι εμείς πληθυντικό στη λέξη, πλην, συνήθως τη χρησιμοποιούμε για τα δηλώσουμε πολλά είδη κοινού, ακροατών ή θεατών, συμμετεχόντων τέλος πάντων. «Εχω υποχρέωση να επικοινωνώ με όλα τα κοινά» λέει ο άλλος. Ενώ να χρησιμοποιεί σωστά την ελληνική, δεν έχει…
Άκριτα, χάσαμε (απαλείψαμε) μια λέξη με βαθιά νοήματα για να φέρουμε στα μέτρα μας τα κοινά. Κοινή θλίψη για τους φιλολόγους και τους διανοητές. Αν και όχι για όλους…
Απηύδησε η φίλη μου Χρύσα, που είναι φοβερή φιλόλογος και έγραψε: «Άκουσα προχθές μια δικηγόρο που είπε : “σύμφωνα με την κατάθεση της ΕΝΤΟΛΙΔΟΣ μου”. Κατ’ αναλογία δηλαδή το θηλυκό του συγγραφέα είναι συγγραφίδα ή συγγράφισσα; Ξίνισα το ίδιο και με την “ετεροντροπή”. Χίλιες φορές προτιμότερο το κριντζάρισμα των πιτσιρικάδων. Κατά κανόνα, λέξεις κατασκευασμένες, άτσαλα μεταφρασμένες (πχ συμπερίληψη) ή επιβαλλόμενες άνωθεν συνήθως δεν μακροημερεύουν.
Η γλώσσα είναι σοφή και ξέρει τι να κρατήσει και τι να αφήσει Πόσοι από μας χρησιμοποιούμε το αλεξιβρόχιο αντί της ομπρέλας, τα κρεατοσφαιρίδια αντί για τους κεφτέδες, το πλοηγούμαι αντί του γκουγκλάρω. όπως προτείνει ο Μπαμπινιώτης και όσοι υπερασπίζονται την “εθνοκάθαρση” της γλώσσας;
Ας μάθουμε πρώτα να μιλάμε σωστά τα υπάρχοντα ελληνικά και μετά ας παριστάνουμε τους λόγιους και τους μοδάτους. Προσφάτως αλιευθέντα : “Η Αννα Παναγιωτοπούλου ΣΤΙΓΜΑΤΙΣΕ το ελληνικό θέατρο”.
“Στην ΕΞΩΔΙΚΟ ακολουθία θα παραστεί και ο ηγέτης του Ιράν Χαμενεϊ” “Το χωριό βρίσκεται στους ΠΡΟΠΟΔΕΣ της θάλασσας”.
ΠαρεΜπιπτόντως που λένε και στο χωριό μου- και λόγω επικαιρότητας – άλλο ο αντισημίτης που στρέφεται κατά του Ισραήλ και άλλο ο αντισημιτικός που δεν χωνεύει τον Κώστα Σημίτη.
Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική στις αμμουδιές με τα “μαργαριτάρια”.
Ελύτηηηηη, γύρνα πίσω …»
(ή έστω τηλεφώνα)
Το έκλεψα με την άδειά της από τον τοίχο της στο Facebook, καθώς δεν έχω να προσθέσω ούτε μια κεραία. Clopy paste που λέγαμε και στο χωριό μου, πλην για καλό σκοπό. Δεν θα μπορούσα να τα γράψω καλύτερα.
Αυτά, και… πάρτε τον χρόνο σας. Διότι το ξένο είναι πιο γλυκό. Take your time λέει ο αγγλόγλωσσος, με την ησυχία σου ή μη βιάζεσαι λέμε στα ελληνικά. Όχι κύριε! Ας έχουμε και δυο και τρεις και χίλιες δεκατρείς εκφράσεις. Το ξενέρωτο «πάρε τον χρόνο σου» θα επιλέξουμε.
Αφήστε που έρχεται νέα έκφραση. Όχι, δεν είναι το «στο τέλος της ημέρας» (εν τέλει, ή στο τέλος σκέτο ή τελικά) αυτή δυστυχώς δεν είναι νέα. Είναι το 24/7 που για τους αγγλομαθείς σημαίνει όλο το εικοσιτετράωρο. Ναι. Και πώς το λέμε στο Ελάντα; Ολο το εικοσιτετράωρο. Τι θα πει και το δικό μας μια χαρά είναι; Μήπως είστενες τίποτις χωριάτες και δεν θέτε να γίνουμε Αμέρικα; Ή, έστω, Ιγγλετέρα;
Μια και βρισκόμαστε στη Μεγάλη Βρετανία, πάρτε τίτλο: «Η Κέιτ Μίντλετον δεν επιστρέφει ακόμη στα βασιλικά καθήκοντα -Εκπρόσωπος του Παλατιού δίνει update». Τίτλος. Τι πρέπει να κάνω; Να τραβήξω τις κοτσίδες μου; Δεν έχω!
Κι άλλο, σε μετάφραση: sergeant, inspector or chief inspector, είναι βαθμοί στην αμερικανική αστυνομία. Όμως όχι, αγαπητέ μεταφραστή δεν σημαίνουν λοχία, ταγματάρχη και δεν ξέρω τι άλλο- προφανώς σάς ενέπνευσε το sergeant. Πού υπηρετήσατε την πανεπιστημιακή σας θητεία;
Εκεί που πρέπει να μεταφράσουν σωστά, ωστόσο, α μπα. Μην τους είδατε: «Φερόμενη ασέλγεια» λένε σε δελτίο ειδήσεων. ΑΝ μεταφράζατε όπως πρέπει, αγαπητοί, θα ήταν η φημολογούμενη ασέλγεια. Ασελγείτε εναντίον της γλώσσας και δεν σας ενδιαφέρει.
Δεν είναι μόνο οι αγγλισμοί. Είναι και η μίξη δημοτικής καθαρεύουσας με τρόπο που να γίνεται ένας αχταρμάς. Ας πούμε:
«Πάμε σε ένα άλλο θέμα που έχει τεθεί». Τρέχουσα έκφραση «πάμε τώρα σε ένα άλλο θέμα», καθαρευουσιάνικο και τόσο αταίριαστο το «έχει τεθεί». Διορθώστε ένα από τα δύο παιδιά του δελτίου ειδήσεων. Α, και απαράδεκτο να αφήνετε τον ρεπόρτερ να λέει και μία και δύο και τρεις φορές άνηκε. Ανήκετε στους αγράμματους; Πολύ το φοβάμαι.
«Αφουγκράζοντας τη θάλασσα» είπε ο φέρων το μικρόφωνο παρά θιν’ αλός. Κράζω, κράζω, κράζω. Κράζοντας τον άσχετο, τον αφουγκραζόμενο τη θάλασσα που θέλει να πουλήσει και ρομάντζο και πολυμάθεια. Αμ δε!
«Και να θέσει τον εαυτό του στη δικαιοσύνη» λέει ο επόμενος. «Ενώπιον στη δικαιοσύνη» τον διορθώνει η παρουσιάστρια. Καλή καρδιά. Την επόμενη φορά ίσως το πετύχετε αδέρφια!
«Να αυτοαποκαλεστεί»; Άκουσα σωστά; Άκουσα η δύστυχη. Εδώ είναι το αντίθετο. Η καθαρεύουσα εγκαταλείπεται για χάρη της «μαλλιαρής». Να αυτοαποκληθείς αδιάβαστη αγαπητή.
«Ρουκέτες οι οποίες θα χρησιμοποιόντουσταν». Μπερδευοσουντόσαντε εκεί μέσα.
«Ένα κατάστημα ρούχων που έπεσε στόχος διάρρηξης». Και μια γλώσσα που έπεσε στόχος κατακρεούργησης.
«Ο τρεις φορές συνεχόμενος πρωταθλητής» να υποθέσω πως είναι ο τρεις συνεχόμενες φορές πρωταθλητής. Μια λέξη λάθος χαλάει όλο το ποίημα έλεγε κάποιος ποιητής. Πού να δείτε αείμνηστε πόσα άλλα χαλάει.
Μέγας κακοποιός, μεταξύ άλλων «πραγματοποίησε μια σειρά όπλων». Μήπως να εξηγήσετε και σε μας; Έστω, να το ζωγραφίσετε.
«Έχει πέσει σε αργία» μία από όσες συνελήφθησαν για την υπόθεση με την εφορεία. Κι εγώ σε κώμα, να μην ακούω, να μη συγχίζομαι, αλλά να έχω ελπίδες να αναστηθώ.
Εχουμε το λεμονάκι μυρωδάτο της εβδομάδας, το οποίο προηγείται μακράν: «Φάγαμε τούμπες τρισδιάστατες» σου λένε σε τηλεπαιχνίδι επιβίωσης. Αν ήξερε τις τρισδιάστατες τούμπες η Νάντια Κομανέτσι, ακόμα στα στάδια θα ήτανε, κερδίζοντας ολυμπιακά μετάλλια!
