Αγώνα δρόμου κάνει ο Νικόλαος Σταμπολίδης προκειμένου να στήσει το μικρό αφιέρωμα στον Λόρδο Μπάιρον. Ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης θέλει το αφιέρωμα να έχει δοθεί στο κοινό πριν από το Πάσχα. Είναι αυτός ένας τρόπος ώστε να μνημονευθούν τα 200 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή. Ο ποιητής και μαχητής, πολεμούσε τότε στο Μεσολόγγι, στο πλευρό των «Ελεύθερων Πολιορκημένων». Ήταν μόλις 36 ετών.
Η μικρή εγκατάσταση για τον φιλέλληνα λόρδο, θα είναι επισκέψιμη στο φουαγιέ του ισογείου. Το μικρό αφιέρωμα γίνεται με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των διακοσίων χρόνων από τον θάνατό του στο Μεσολόγγι, στις 19 Απριλίου του 1824. Ο ποιητής στιγμάτιζε στα ποιήματά του «Η Κατάρα της Αθηνάς» και «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ» την ιεροσυλία που διέπραξε ο Ελγιν αρπάζοντας τα γλυπτά του Παρθενώνα, όπως λέει ο Ν. Σταμπολίδης.
Ένα βίντεο με την ιστορία της Ακρόπολης και του Παρθενώνα ως το 1834 θα υποδέχεται το κοινό στο ισόγειο του μουσείου στο πλαίσιο του homage στον ποιητή του Ρομαντισμού και ένθερμο φιλέλληνα λόρδο Μπάιρον. Μαζί, λίγα αντικείμενα, όπως το φιρμάνι που του είχε επιτρέψει το ταξίδι στην Ελλάδα, όπως και ένας πίνακας με την Έξοδο του Μεσολογγίου, συμπληρώνουν τη μικρή παρουσίαση. Το φιρμάνι έχει τη δική του ιστορία. Η μορφή του, όπως και η μορφή του φιρμανιού- διαβατηρίου για τον λόρδο Ελγιν, επιβεβαιώνουν πως ο δεύτερος δεν είχε φιρμάνι για να κλέψει τα γλυπτά του Παρθενώνα.
«Ο Μπάιρον είναι ένας από τους αθάνατους ήρωες της Ελληνικής ιστορίας, κι από όποια γωνία κι αν σταθούμε για να θεωρήσουμε την επιβλητικήν εικόνα του, θα την αγναντεύουμε πάντα στην προοπτική της πρωτοκάθεδρο· και η έδρα του θα υψώνεται σα θρόνος βασιλικός. Και ή λύρα ή σπαθί κρατά στο χέρι του, πάντα απολλώνεια θα λάμπει η όψη του, όμως με γοητεία διονυσιακή», έγραφε στα 1924 ο Κωστής Παλαμάς. Ηταν τα εκατό χρόνια μετά το θάνατό του τον γοητευτικού και τολμηρού φιλέλληνα, που για εμάς τους Ελληνες φαντάζει ακόμα και σήμερα μυθικός.
Ηταν μία από τις πιο σημαντικές ποιητικές φωνές της εποχής του. Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ρομαντικός ποιητής αλλά και άνθρωπος που αλήτευε, ταξιδεύοντας, πίνοντας και μεθώντας με τα κορμιά πολλών ανθρώπων. «Ζούσε ανάμεσα σε ίντριγκες μοιχείας, λογοτεχνικές διαμάχες και πολιτικές συνωμοσίες», γράφει ο Άντριου Στάουφερ.
Ο πιο φλογερός και διάσημους από τους σημαντικότερους Άγγλους ρομαντικούς ποιητές, ο Τζορτζ Γκόρντον, ο Λόρδος Μπάιρον, ήταν επίσης ο πιο μοντέρνος ποιητής των αρχών του 1800. Δημιούργησε έναν εξαιρετικά δημοφιλή ρομαντικό ήρωα — προκλητικό, μελαγχολικό, στοιχειωμένο από κρυφές ενοχές — για τον οποίο, σε πολλούς, φαινόταν ως πρότυπο.
Λάτρης του ιδανικού, δεν έχασε ποτέ την επαφή με την πραγματικότητα. Ελεύθερος στοχαστής, διατήρησε από τη νεότητά του μια καλβινιστική αίσθηση του προπατορικού αμαρτήματος. Υπερασπίστηκε την ελευθερία στα έργα και τις πράξεις του, δίνοντας χρήματα, χρόνο, ενέργεια και τέλος τη ζωή του στον ελληνικό πόλεμο της ανεξαρτησίας. Η πολύπλευρη προσωπικότητά του εκφράστηκε σε σάτιρα, στιχουργική αφήγηση, ωδή, λυρική, δραματουργία, ιστορική τραγωδία, εξομολογητική ποίηση, δραματικό μονόλογο, κωμικό έπος και ογκώδη αλληλογραφία.
Όπως σημειώνουν Βρετανοί μελετητές του, «με τον δυναμισμό, τη σεξουαλικότητα, την αυτο-αποκάλυψη και τις απαιτήσεις για ελευθερία για τους καταπιεσμένους ανθρώπους παντού, ο Μπάιρον αιχμαλώτισε το δυτικό μυαλό και την καρδιά όσο λίγοι συγγραφείς, σφραγίζοντας τα γράμματα, τις τέχνες, την πολιτική, ακόμη και τα ρούχα του 19ου αιώνα, την εικόνα και το όνομά του. ως ενσάρκωση του ρομαντισμού.
Ο Τζορτζ Γκόρντον Νόελ Μπάιρον γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 22 Ιανουαρίου 1788, χωλός στο δεξί πόδι. Ήταν γιος της Κάθριν Γκόρντον του Γκάιτ, μιας φτωχής κληρονόμου της Σκωτίας, και του Λοχαγού Τζον («Τρελός Τζακ») Μπάιρον. Ο άτυχος καπετάνιος σπατάλησε την κληρονομιά της συζύγου του, απουσίασε στη γέννηση του μοναχογιού του και τελικά αποστρατεύτηκε για τη Γαλλία ως εξόριστος από τους Άγγλους πιστωτές, όπου πέθανε το 1791 στα 36 του.
Συναισθηματικά ασταθής, η Κάθριν Μπάιρον μεγάλωσε τον γιο της σε μια ατμόσφαιρα που χρωματιζόταν διαφορετικά από την υπερβολική τρυφερότητα, την άγρια ιδιοσυγκρασία, την αναισθησία και την περηφάνια της. Ήταν τόσο πιθανό να κοροϊδέψει τη χωλότητα του όσο και να συμβουλευτεί γιατρούς για τη διόρθωσή της. Από την Πρεσβυτεριανή νοσοκόμα του ο Βύρων ανέπτυξε μια δια βίου αγάπη για τη Βίβλο και μια διαρκή γοητεία με τα καλβινιστικά δόγματα του έμφυτου κακού και της προκαθορισμένης σωτηρίας. Η πρώιμη σχολική εκπαίδευση ενστάλαξε μια αφοσίωση στο διάβασμα και ιδιαίτερα ένα «μεγάλο πάθος» για την ιστορία που ενημέρωσε μεγάλο μέρος της μεταγενέστερης γραφής του.
Με τον θάνατο το 1798 του θείου του, του «Κακού» πέμπτου Λόρδου Βύρωνα, ο Τζορτζ έγινε ο έκτος Βαρώνος Βύρων του Ρότσντεϊλ, κληρονόμος του Αβαείου Newstead, της έδρας της οικογένειας στο Nottinghamshire. Απολάμβανε τον ρόλο του γαιοκτήμονα ευγενή, περήφανος για το εθνόσημό του.
Αν και χρεωμένος, συγκέντρωσε αρκετούς πόρους για να του επιτρέψει να ξεκινήσει μια περιοδεία στην ανατολική Μεσόγειο. Ανυπομονώντας να καταγράψει τις μυριάδες εμπειρίες που του πρόσφερε το ταξίδι, ο Μπάιρον ξεκίνησε ένα αυτοβιογραφικό ποίημα στα Ιωάννινα, στην Ελλάδα, στις 31 Οκτωβρίου 1809, όπου κατέγραψε τις περιπέτειες και τους στοχασμούς του Τσάιλντ Μπουρούν που στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Χάρολντ. Ο Βύρων ολοκλήρωσε το πρώτο κάντο στην Αθήνα στο τέλος του χρόνου.
Γυρίζοντας προς τα νότια, αυτός και ο Χομπχάουζ ταξίδεψαν μέσω του Μεσολογγίου και έφτασαν στην Αθήνα τη νύχτα των Χριστουγέννων του 1809. Έμειναν στους πρόποδες της Ακρόπολης με την κυρία Μακρή, χήρα ενός Έλληνα που ήταν Βρετανός αντιπρόξενος. Ο Μπάιρον σύντομα ερωτεύτηκε τις τρεις κόρες της, όλες κάτω των 15 ετών, αλλά κυρίως την Τερέζα, μόλις 12 ετών, την «Υπηρέτρια της Αθήνας» του.
Οι εκδρομές τον Ιανουάριο του 1810 στο ακρωτήριο Σούνιο, με θέα τα νησιά των Κυκλάδων, και στον Μαραθώνα, όπου οι Αθηναίοι νίκησαν τους Πέρσες εισβολής το 490 π.Χ., ενίσχυσαν γι’ αυτόν την τρομερή αντίθεση μεταξύ της δόξας και της δύναμης της αρχαίας Ελλάδας και της σύγχρονης ντροπής της. Παρουσίασε συγκινητικά αυτές τις σκηνές και τα συναισθήματα μια δεκαετία αργότερα στο «The Isles of Greece» και στον Μαραθώνα στο Δον Ζουάν.
Τον Μάρτιο του 1810 ο Byron και ο Hobhouse συνέχισαν την περιοδεία τους στην Τουρκία. Στις 28 Μαρτίου, στη Σμύρνη, ολοκλήρωσε το δεύτερο κάντο του Τσάιλντ Χάρολντ, ενσωματώνοντας τις περιπέτειές του στην Αλβανία και τις σκέψεις του για την Ελλάδα.
Τον Ιούλιο επέστρεψε στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε στο μοναστήρι των Καπουτσίνων κάτω από την Ακρόπολη. Εδώ, σπούδασε ιταλικά και νέα ελληνικά, όπως θα μάθαινε αρμενικά από μοναχούς στη Βενετία έξι χρόνια αργότερα.
Ανακατεύοντας τη λογοτεχνική σύνθεση, δημιούργησε αρχικά επεξηγηματικές σημειώσεις για τον Τσάιλντ Χάρολντ . στη συνέχεια, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1811, έγραψε δύο ποιήματα σε ηρωικά δίστιχα. Το Hints from Horace , μια συνέχεια των English Bards και Scotch Reviewers , σατιρίζει τη σύγχρονη ποίηση και το δράμα, ενώ υμνεί τους Dryden, Pope, Swift και Butler.
Μετά την επιστροφή του στην Αγγλία τον Ιούλιο του 1811, ο Μπάιρον δίνει το χειρόγραφο του Τσάιλντ Χάρολντ στον RC Dallas, τον σύμβουλό του στην έκδοση των English Bards και τους Scotch Reviewers . Ο Ντάλας έδειξε με ενθουσιασμό το ποίημα στον John Murray II, τον σεβαστό εκδότη του Scott and Southey, ο οποίος συμφώνησε να το εκδώσει. Οι εκδόσεις έργων του συνεχίστηκαν, ενώ εκείνος ταξίδευε συχνά σε πάρα πολλά σημεία, γράφοντας έργα και μετέχοντας σε επαναστατικές κινήσεις.
Το καλοκαίρι του 1823 είπε στην καλεσμένη του «την πανέμορφη» Μαργαρίτα, Κοντέσα του Μπλάσινγκτον, ότι αυτός που είναι μόνο ποιητής «έχει κάνει λίγα για την ανθρωπότητα»· επομένως θα «προσπαθούσε να αποδείξει ότι ένας ποιητής μπορεί να γίνε στρατιώτης». Για το σκοπό αυτό αφοσιώθηκε στον Ελληνικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας από τους Τούρκους, που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1821. Τον Μάιο εξελέγη στην Ελληνική Επιτροπή του Λονδίνου, που δημιουργήθηκε πρόσφατα για να βοηθήσει τους αγωνιζόμενους εξεγερμένους με προσωπική βοήθεια προς τους πατριώτες. Στις 16 Ιουλίου έπλεε από την Ιταλία προς την Ελλάδα.
Τον Νοέμβριο ο Βύρων συμφώνησε να δανείσει 4.000 λίρες στον ελληνικό στόλο για ενίσχυσή του. Τον Ιανουάριο του 1824 συναντήθηκε με τον μετριοπαθή ηγέτη πρίγκιπα Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο στο βαλτώδες Μεσολόγγι. Φορώντας την κόκκινη στρατιωτική του στολή, ο Μπάιρον έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από κραυγές, και χαιρετίστηκε ως «Μεσσίας». Την παραμονή των γενεθλίων του, στράφηκε για άλλη μια φορά στην ποίηση για να εκφράσει τα συναισθήματά του για τη ζωή του και τις αρχές της ελευθερίας. οι 10 στροφές του «Αυτή τη μέρα ολοκληρώνω το τριάντα έκτο μου έτος» αποτελούν ένα από τα τελευταία του ποιήματα.
Τους επόμενους τρεισήμισι μήνες, όλα πήγαν στραβά. Στις 9 Απριλίου του 1824 μια δυνατή βροχή τον μούσκεψε με αποτέλεσμα να πέσει στο κρεβάτι με πυρετό και ρευματικούς πόνους. Στις 12 ήταν βαριά άρρωστος και αιμορραγούσε. Στις 18, Κυριακή του Πάσχα, είχε πέσει σε κώμα. Στις έξι το απόγευμα της Δευτέρας του Πάσχα, 19 Απριλίου 1824, κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας με κεραυνούς, ο Βύρων πέθανε.
Σε μνημόσυνα σε όλη τη χώρα ανακηρύχθηκε εθνικός ήρωας της Ελλάδας. Ο θάνατός του αποδείχτηκε αποτελεσματικός στην ένωση της Ελλάδας ενάντια στον εχθρό και στην πρόκληση υποστήριξης στον αγώνα της από όλα τα μέρη του πολιτισμένου κόσμου. Τον Οκτώβριο του 1827 βρετανικές, γαλλικές και ρωσικές δυνάμεις κατέστρεψαν τον τουρκικό και τον αιγυπτιακό στόλο στο Ναβαρίνο, διασφαλίζοντας την ελληνική ανεξαρτησία, η οποία αναγνωρίστηκε από τον σουλτάνο το 1829.
Η σορός του Βύρωνα έφτασε στην Αγγλία στις 29 Ιουνίου και για δύο ημέρες βρισκόταν σε ένα σπίτι στην Great George Street του Λονδίνου. Την Παρασκευή, 16 Ιουλίου 1824, ο Λόρδος Μπάιρον θάφτηκε στον οικογενειακό θόλο κάτω από το ιερό της εκκλησίας Χάκναλ Τόρκαρντ κοντά στο Αβαείο του Νιούστεντ.
Η φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Ευρώπη και τον αγγλόφωνο κόσμο με δεκάδες μεταφράσεις και εκδόσεις. Η επιρροή του ήταν διάχυτη και παρατεταμένη. Εφτασε μέχρι τις μέρες μας με μια θέση στις καρδιές των Ελλήνων και έναν θρόνο στην παγκόσμια λογοτεχνία.
