Έχουν περάσει μόνο λίγοι μήνες όπου ο υποψήφιος, τότε, για την Προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζό Μπάϊντεν, είχε κάνει την ακόλουθη δήλωση.
“Η Αμερική χρειάζεται έναν ηγέτη που ο κόσμος θα σέβεται”,
Συμπληρώνοντας όταν πλέον κάθισε ως Πρόεδρος στο Οβάλ Γραφείο, ότι “η Αμερική επέστρεψε.” Μάλιστα για αυτό το τελευταίο πραγματοποίησε και ολόκληρη περιοδεία στην Ευρώπη, με αφορμή την συμμετοχή του στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, περνώντας από τη Μεγάλη Βρετανία, και συναντώντας στο κλείσιμο τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Δυστυχώς, μόλις λίγες εβδομάδες μετά η εξευτελιστική αποχώρηση των Αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, καθιστά αυτές τις βαρύγδουπες δηλώσεις αστείες και έχει δημιουργήσει ένα κλίμα ευτελισμού της Δύσης, και ένα αίσθημα απαξίωσης και προσβολής των Συμμάχων από την Ουάσιγκτον. Όσο για το γόητρο και την αξιοπιστία του ήδη ταλαιπωρημένου και χωρίς μπούσουλα ΝΑΤΟ, καλύτερα να αποφύγουμε οποιαδήποτε συζήτηση, γιατί πραγματικά πονάει.
Στους κόλπους των Δυτικών συμμάχων επικρατεί, όχι απλά ένα κλίμα απογοήτευσης αλλά οργή για τις εξευτελιστικές εικόνες που παρακολουθεί όλος ο πλανήτης τις τελευταίες ημέρες στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, και με το γεγονός ότι η ηγέτιδα δύναμη του ελεύθερου κόσμου, η υπερδύναμη, συνδιαλέγεται και εκλιπαρεί τους ακραίους τζιχαντιστές ισλαμιστές – τρομοκράτες Ταλιμπάν, έτσι ώστε να εξασφαλίσει την εκκένωση των Αμερικανών διπλωματών, πολιτών, και των Αφγανών συνεργατών τους.
Αποτελεί λάθος για οποιαδήποτε σοβαρή ανάλυση, να συγχέεται η στρατηγική απόφαση για αποχώρηση των ΗΠΑ, από το Αφγανιστάν και την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, με το απίστευτο Μπάχαλο που δημιούργησε η άτακτη και χωρίς κανένα σχεδιασμό επιχείρηση της αποχώρησης από το Αφγανιστάν. Και αυτό το εξευτελιστικό μπάχαλο βαρύνει εξ’ ολοκλήρου τον Πρόεδρο Μπάϊντεν και την ομάδα του στον τομέα της εθνικής ασφάλειας. Όσο και να προσπαθούν κάποιοι, να αποδώσουν ευθύνες σε πρώην Προέδρους των ΗΠΑ, το απίστευτο vertigo που βιώνουμε όλοι μέσα από τις οθόνες των τηλεοράσεων στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, φέρει αποκλειστικά τη σφραγίδα του Προέδρου, Τζό Μπάϊντεν και της κυβέρνησής του.
Και όσοι νομίζουν ότι οι τραγικές – επικίνδυνες συνέπειες από το φιάσκο του Αμερικανού Προέδρου και της κυβέρνησής του, περιορίζονται στον εξευτελισμό της Δύσης, και στην οργή των Συμμάχων, είναι βαθιά νυχτωμένοι. Αυτό το απίστευτο φιάσκο αποτελεί αιτία για τραγικές συνέπειες, που αυτή τη στιγμή οι δραματικές εικόνες στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, μας εμποδίζουν να τις διακρίνουμε.
Οι στρατηγικές συνέπειες και οι συνέπειες στον τομέα ασφάλειας της Δύσης, είναι πολύ πιο σημαντικές, πολύ πιο τραγικές και πολύ πιο επικίνδυνες, από αυτά που, δυστυχώς, παρακολουθούμε τα τελευταία εικοσιτετράωρα.
Προσφυγικό…
Μια πρώτη και αναμενόμενη επίπτωση είναι το κύμα προσφύγων που θα κατευθυνθεί προς την Ευρώπη, έτσι ώστε να αποφύγει το σκληρό καθεστώς του ισλαμικού νόμου των Ταλιμπάν, στο Αφγανιστάν. Πακιστάν και Ιράν ήδη έχουν σφραγίσει τα σύνορα τους και το ίδιο θα κάνουν και οι άλλες χώρες που συνορεύουν με την πολύπαθη χώρα, αφήνοντας έτσι ως μοναδικό διέξοδο διαφυγής την Τουρκία.
Η Ευρώπη, ότι και να προσπαθούν να πουν οι θιασώτες του εγχειρήματος, έχει αποδείξει την ανικανότητα της να αντιμετωπίσει σοβαρές κρίσεις και ιδιαίτερα κρίσεις που προκύπτουν ξαφνικά. Μακάρι αυτή τη φορά να διαψεύσει τα αναμενόμενα, αλλά ο πήχης των προσδοκιών είναι εξαιρετικά χαμηλός.
Τουρκία…
Για μια ακόμη φορά, εάν μιλήσουμε με όρους πόκερ, στην Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν μοιράστηκε ένα χαρτί το οποίο την καθιστά κομβικό και αναγκαίο παίκτη στη σκληρή στρατηγική παρτίδα που πυροδοτεί η κρίση στο Αφγανιστάν.
Ο Ερντογάν εδώ και αρκετό καιρό διατηρεί ανοικτό κανάλι με τους Ταλιμπάν, και για μια ακόμη φορά θα εκμεταλλευτεί το προσφυγικό κύμα από το Αφγανιστάν, για να αποκομίσει όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη, οικονομικά και άλλα, για την Τουρκία. Δεν είναι τυχαίο που ο ένας μετά τον άλλο ηγέτες σπεύδουν να έχουν τηλεφωνικές επαφές με τον τούρκο Πρόεδρο, για το Αφγανιστάν, αρχής γενομένης από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, και την Άγκελα Μέρκελ.
Ειδικά μετά την κατηγορηματική άρνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν, στο αίτημα του κ. Μπάϊντεν στη συνάντηση κορυφής των δυο ηγετών στην Ελβετία, για στάθμευση αμερικανικών δυνάμεων σε χώρες της Κεντρικής Ασίας, έτσι ώστε να επιτηρούν την κατάσταση μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, η Τουρκία γίνεται απαραίτητη για την Ουάσιγκτον και για το ΝΑΤΟ, αφού στην ουσία δεν υπάρχει άλλη “συμμαχική” χώρα, που θα είναι το μάτι και η βάση επιχειρήσεων της Δύσης, στη διαχείριση αυτής της ανυπολόγιστων προεκτάσεων κρίσης.
Ευρώπη, ΕΕ…
Η κρίση του Αφγανιστάν αποδεικνύει για μια ακόμη φορά, την στρατηγική ανυπαρξία της Ευρώπης στο πρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν εξαιρέσει την οργή που βγάζουν προς τα έξω Παρίσι και Βερολίνο, για την στάση και την πολιτική της Ουάσιγκτον, στο δια ταύτα για μια ακόμη φορά η Ενωμένη Ευρώπη, δείχνει αδύναμη να διαμορφώσει οποιαδήποτε στρατηγική και να αντιδράσει συντονισμένα σε μια κρίση της οποίας είναι δεδομένο ότι θα είναι το πρώτο θύμα.
Για να δούμε τώρα τι μπορούν να πουν αυτοί που πανηγύριζαν για την αποχώρηση του κακού Ντόναλντ Τράμπ και την έλευση του σωτήρα της Δύσης, Τζό Μπάϊντεν.
Ιράν…
Δυστυχώς, για το κ. Μπάϊντεν και την κυβέρνησή του, αν και κατά κάποιο τρόπο δεν το χαλάει και πολύ, η κρίση αυτή το φέρνει στην ανάγκη να βάλει νερό στο κρασί του όσο αφορά τη διαχείριση του Ιράν. Ψάχνει βέβαια, αφορμή για να επανέλθει στην τραγική διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα με την Τεχεράνη, αλλά τώρα ίσως να αναγκαστεί να επανέλθει με εξευτελιστικό τρόπο.
Πακιστάν…
Το υφιστάμενο χάος στο Αφγανιστάν και τα χειρότερα που έπονται, μαζί με το βαρύτατο πλήγμα που έχουν επιφέρει στη παγκόσμια εικόνα των ΗΠΑ, την ενίσχυση των Ταλιμπάν, την προσβολή για αίμα και το βαρύτατο οικονομικό κόστος των συμμάχων στα είκοσι χρόνια της επιχείρησης του ΝΑΤΟ, την άφεση στην τύχη τους των Αφγανών που στήριξαν και συνεργάστηκαν με τους Αμερικανούς και τις συμμαχικές δυνάμεις, μια πολύ πιο σοβαρή επίπτωση του φιάσκου της Ουάσιγκτον είναι ο αέρας που δίνει στο Πακιστάν, του οποίου οι φιλικοί προς τους Ταλιμπάν στρατηγοί του, και οι πολλές ομάδες ακραίων τζιχαντιστών που δρουν στο έδαφός του τρίβουν πλέον τα χέρια τους.
Επίσημα το Πακιστάν δηλώνει ότι επιθυμεί και προωθεί μια ειρηνική λύση στο Αφγανιστάν. Αλλά, την ίδια στιγμή, εάν υπάρχει μια πρωτεύουσα στον κόσμο που καλωσόρισε την επάνοδο και επικράτηση των Ταλιμπάν, αυτή είναι το Ισλαμαμπάντ. Το “αγαπημένο” παιδί της Δύσης, Πακιστανός Πρωθυπουργός, Ιμράν Κάν, σε δήλωσή του την περασμένη Δευτέρα, έδωσε συγχαρητήρια στους Αφγανούς, για το γεγονός ότι “έσπασαν τα δεσμά της σκλαβιάς”. Στα κοινωνικά δίκτυα του Πακιστάν, απόστρατοι στρατηγοί και υποστηρικτές των Ταλιμπάν, χαιρέτισαν το θρίαμβο του Ισλάμ.
Στο διάστημα 2002 -2018 οι ΗΠΑ χρηματοδότησε το Πακιστάν, με 33 δις δολάρια, βοήθεια, εκ των οποίων τα πάνω από 14 δις ήταν στρατιωτική βοήθεια. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ντόναλντ Τράμπ είχε σταματήσει εντελώς τη βοήθεια προς το Πακιστάν, και οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ, μαζί με τα συστημικά μέσα ενημέρωσης εντός της Αμερικής και διεθνώς των είχαν κατεδαφίσει για την απόφαση αυτή.
Όλη αυτή την περίοδο που το Πακιστάν λάμβανε αυτή την βοήθεια, εξασφάλιζε με κάθε τρόπο την αποτυχία της επιχείρησης των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, φιλοξενώντας, εξοπλίζοντας και εκπαιδεύοντας τους Ταλιμπάν.
Δηλαδή πλήρωνε αδρά μια χώρα για να φιλοξενεί, εξοπλίζει και εκπαιδεύει τον εχθρό, και καλά για να την βοηθήσει να πολεμήσει αυτό τον εχθρό.
Τώρα πλέον η Αμερική, βρίσκεται ενώπιον δύο ακραία τζιχαντιστικών χωρών σε μια κρίσιμη στρατηγικά για την ασφάλεια της Δύσης περιοχή του πλανήτη.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε άρθρο της έγκυρης αμερικανικής εφημερίδας Wall Street Journal, όταν ο πρώην Πρόεδρος του Αφγανιστάν, Χαμίντ Καρζάϊ, πίεσε το 2009 τον τότε νεοεκλεγμένο, Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζό Μπάϊντεν, να πλήξει η Ουάσιγκτον τις βάσεις των Ταλιμπάν στο εσωτερικό του Πακιστάν, ο κ. Μπάϊντεν τον είχε κατακεραυνώσει λέγοντάς του ότι το Πακιστάν, είναι 50 φορές πιο σημαντικό από το Αφγανιστάν για τις ΗΠΑ. Σήμερα όπως προφητικά επισημαίνεται στο άρθρο της εφημερίδας, ο Πρόεδρος Μπάϊντεν, κατάφερε να εξασφαλίσει ότι το Πακιστάν είναι 50 φορές πιο επικίνδυνο για τις ΗΠΑ και τη Δύση ευρύτερα.
Εσωτερικό ΗΠΑ…
Τεράστιο είναι το πρόβλημα από το φιάσκο του Αφγανιστάν για τον Αμερικανό Πρόεδρο, την κυβέρνησή του, και το Δημοκρατικό Κόμμα, στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Οι τραγικές εικόνες από το αεροδρόμιο της Καμπούλ, οι τραγικές επικοινωνιακά συνεντεύξεις τύπου του Αμερικανού Προέδρου τα τελευταία εικοσιτετράωρα, και το αίσθημα ταπείνωσης που έχουν προκαλέσει στην αμερικανική κοινή γνώμη, έχουν οδηγήσει τον κ. Μπάϊντεν, την κυβέρνηση του και τους Δημοκρατικούς, σε μια δεινή πολιτικά θέση, με σαφή πλέον τον κίνδυνο, στις εκλογές για το Κογκρέσο το Νοέμβριο του 2022, η πλειοψηφία που διαθέτουν σήμερα σε Βουλή και Γερουσία, να κάνει φτερά, και αυτό να βάλει και επίσημα ταφόπετρα στην Προεδρία Μπάϊντεν.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος, δήλωνε ότι η αποχώρηση από το Αφγανιστάν δεν θα οδηγούσε σε μια παρόμοια με την αποχώρηση από τη Σαϊγκόν κατάσταση. Αλλά η Σαϊγκόν, έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα στην Καμπούλ, ίσως να είναι πολύ καλό σενάριο. Με χιλιάδες Αμερικανούς να είναι διασκορπισμένοι και απροστάτευτοι σε όλη την επικράτεια του Αφγανιστάν, είναι πολύ πιθανόν ο κ. Μπάϊντεν να έχει την τύχη του Προέδρου Τζίμυ Κάρτερ, με την τραγωδία της Τεχεράνης το 1979.
Δυστυχώς για τον Πρόεδρο Μπάϊντεν, το φιάσκο του Αφγανιστάν, τον καθιστά όμηρο των Ταλιμπάν. Το χειρότερο είναι ότι το φιάσκο της κυβέρνησης Μπάϊντεν, συμπαρασύρει και τη Δύση.
Μέσα στην κρίση της πανδημίας, η οποία έχει οδηγήσει το διεθνές σύστημα σε παράλυση για περίπου δύο χρόνια, η κρίση και το φιάσκο των ΗΠΑ και κατ’ επέκταση της Δύσης, στο Αφγανιστάν, προμηνύει εκρηκτικές καταστάσεις στο αμέσως επόμενο διάστημα. Καταστάσεις που η μετριότητα των πολιτικών ηγεσιών σε παγκόσμια κλίμακα, είναι βέβαιο πλέον ότι αδυνατούν να διαχειριστούν και να αντιμετωπίζουν.
Οπότε προσδεθείτε και ο Θεός βοηθός.
Ο Δημήτρης Γ. Απόκης είναι Αναλυτής Διεθνών Σχέσεων, Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, Μέλος του The International Institute for Strategic Studies, και επί σειρά ετών Ανταποκριτής στην Washington DC, διαπιστευμένος στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο.
