Οι αλλαγές στο άμεσο εξωτερικό περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζονται. Και είναι έντονες. Προϊδεάζουν για δοκιμασίες, που αν μη τι άλλο υπονομεύουν παραδοχές και θεμελιώδεις αρχές γειτονίας, που φάνηκαν να οικοδομούνται με μεθοδικότητα τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Του Πολύκαρπου Αδαμίδη
Ανεξάρτητα από τη μεθόδευση που ακολουθήθηκε για την κινηματογραφική απαγωγή του Λευκορώσου δημοσιογράφου και της πτήσης ουσιαστικά, στην οποία επέβαινε, δεν μπορούν παρά να γίνουν άμεσα κάποιες συγκρίσεις της Λευκορωσίας, με την εικόνα που παρουσίαζε, μόλις πριν λίγα χρόνια. Δεν είναι κατ΄αρχήν ούτε χρόνος, από τότε που οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις κλυδώνιζαν το μακροβιότερο καθεστώς μέχρι σήμερα της Ευρώπης. Και οι ιθύνοντές του αγωνιούσαν και προσπαθούσαν να περιορίσουν τις όποιες επαπειλούμενες κυρώσεις από τα Ευρωπαϊκά όργανα.
Δεν είναι επίσης πολύ περισσότερο από μια πενταετία από τότε που η Λευκορωσία, διεκδικούσε τη σταδιακή άρση των θεωρήσεων εισόδου (visa) για την είσοδο των πολιτών της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγχρόνως καλοδέχονταν τα Κοινοτικά κεφάλαια στο πλαίσιο υλοποίησης των πολιτικών για την ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας και καλής γειτονίας. Ο Λευκορώσος Πρόεδρος, διαμόρφωνε την αυτόνομη παρουσία του στο διεθνές σκηνικό, φιλοξενούσε στο Μινσκ τις διαβουλεύσεις για την ειρήνευση στην Ανατολική Ουκρανία και ‘κοιτούσε’ στα μάτια τον Ρώσο ομόλογό του, διεκδικώντας πολιτικό ορίζοντα, που υπερέβαινε τα όρια της Λευκορωσίας και εκτείνονταν σε όλη την επικράτεια των Ρωσικών πληθυσμών.
Όλα αυτά αποτελούν ψηφίδες μια άλλης εποχής. Με την ενέργειά τους οι Λευκορωσικές αρχές, στοχοποίησαν μια Ευρωπαϊκή αεροπορική εταιρεία, που εκτελούσε μια πτήση μεταξύ δύο Ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Λογικό είναι πως δεν μπορείς να περιμένεις πολλά πράγματα από την Ευρώπη πλέον. Ούτε και οδικό χάρτη στις σχέσεις σου με αυτή.
Πρόδηλα πρόκειται για μια συνειδητή επιλογή. Γιατί αυτό που χαρακτηρίζει την απαγωγή του Λευκορώσου δημοσιογράφου, είναι το στοιχείο του εντυπωσιασμού. Θα μπορούσε να είναι μια αθόρυβη επιχείρηση. Από τη στιγμή, μάλιστα που από ότι φάνηκε, όσοι την υλοποίησαν, είχαν γνώση και έλεγχο το στόχου τους. Επέλεξαν όμως να δηλώσουν με τρόπο ηχηρό την περιφρόνησή τους σε κάθε ενδεχόμενη αντίδραση του Δυτικού κόσμου. Που ενδεχόμενα και να την εκβιάζουν.
Σε επίπεδο κατ’ αρχήν μέσων και λογιστικής υποστήριξης, είναι ελλειμματικό το σενάριο, πως μια τέτοια επιχείρηση, θα μπορούσε να οργανωθεί από μια χώρα, που δεν έχει καν διπλωματική εκπροσώπηση στην Ελλάδα. Από την άλλη δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τη μόλις προ ημερών δήλωση του Προέδρου Πούτιν, ότι η Ρωσία θα δαγκώσει το χέρι όποιου αγγίξει τμήμα της επικράτειάς της. Στον όρο της Επικράτειας, άνετα θα μπορούσε να συμπεριληφθεί με τη Ρωσική λογική ο λεγόμενος ζωτικός χώρος. Αποδείχθηκε περίτρανα με την περίπτωση της Ανατολικής Ουκρανίας. Φαίνεται ότι η Λευκορωσία, αντιμετωπίζεται πια, ως οργανικό τμήμα των Ρωσικών γεωπολιτικών συμφερόντων.
Αντίστοιχες εξελίξεις δε θα πρέπει να αιφνιδιάσουν κανένα και σε περιπτώσεις αποσχίσεων, που ενεργούν δορυφορικά προς τη Ρωσία. Η Υπερδνειστερία, στη Μολδαβία, αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση. Η κλιμάκωση μπορεί να περιλάβει ακόμα και συμπαγείς Ρωσικούς πληθυσμούς, σε Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Λετονία, αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα. Οι συνέπειες, με όρους διεθνών συσχετισμών, θα είναι εφιαλτικές. Η λογική των ορίων φαίνεται να έχει παρέλθει. Κάπου εκεί εμφανίζονται και οι συμβατικά ‘κρυφοί’ άσοι. Το βέτο του Τούρκου Προέδρου στο ΝΑΤΟ, σε σχέση με την πολιτική κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών. Δεν είναι ζήτημα διαπροσωπικών σχέσεων. Συνιστά επιλογή στρατοπέδων. Πέρα από τους κινδύνους που συνεπάγεται, διαμορφώνει πλαίσιο ευκαιριών. Που μεθοδικά πρέπει να αξιοποιήσουμε.
