Φέτος το Νόμπελ χημείας το κέρδισαν επιστήμονες που ανέπτυξαν μέθοδο επεξεργασίας του γονιδιώματος, και την αξία αυτής της εξέλιξης ίσως μπορούν να καταλάβουν αρκετοί πολίτες. Το Νόμπελ φυσικής πήγε σε επιστήμονες που έκαναν μελέτες και ανακαλύψεις σχετικές με τις μαύρες τρύπες και το τι βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία μας. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να αναρωτηθεί ένας πολίτης που δεν έχει μεγάλη σχέση με τις επιστήμες, ”αυτό τώρα γιατί είναι σημαντικό;”. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές περνούν δεκαετίες μέχρι να δούμε τις δραματικές συνέπειες μιας ανακάλυψης που φαίνεται ξεκομμένη από την καθημερινή ζωή μας.
Γράφει ο Σπύρος Κιτσινέλης*
Για παράδειγμα, από αστρονομικές παρατηρήσεις φτάσαμε σε σημαντικές θεωρίες που περιγράφουν τη βαρύτητα των σωμάτων και αιώνες αργότερα στη σχετικότητα και πάνω σε αυτές τις γνώσεις χτίστηκαν πολλές δεκαετίες αργότερα οι τεχνολογίες που μας έδωσαν δορυφόρους, το GPS και το να μπορούμε να στέλνουμε επιστημονικά όργανα σε άλλους κόσμους. Φαντάζομαι και τότε κάποιους να αναρωτιούνται γιατί τόσος ντόρος για τους νόμους του Νεύτωνα και αργότερα για τις δημοσιεύσεις του Αϊνστάιν. Επίσης από ατομικές παρατηρήσεις φτάσαμε στην κβαντική θεωρία του Πλανκ και πολλές δεκαετίες αργότερα είχαμε λέιζερ και υπολογιστές.
Πώς να ξέρει όμως ο μη ειδικός πολίτης πόσο σημαντικά είναι όλα αυτά και που θα οδηγήσουν…ούτε οι ειδικοί δεν μπορούν να προβλέψουν το μέγεθος των όσων ανακαλύπτουν συνήθως. Όμως όπως μας δείχνει η ιστορία δεν είναι ανάγκη το πρακτικό αποτέλεσμα να είναι άμεσο για να είναι σημαντική η ανακάλυψη. Οτιδήποτε μας αποκαλύπτει το πώς λειτουργεί ο κόσμος είναι σημαντικό τόσο σε φιλοσοφικό όσο και σε τεχνολογικό επίπεδο.
Θυμάμαι πριν λίγα χρόνια, όταν η ανακάλυψη του μποζονίου Χιγκς ήταν στο επίκεντρο των Νόμπελ, έγιναν τέτοιες συζητήσεις για το πώς μια εξέλιξη στη βασική έρευνα και στην υποατομική φυσική μας αφορά. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση ας μην ξεχνάμε ότι αν δεν ψάχναμε το μποζόνιο Χιγκς ίσως να μην είχαμε τη δυνατότητα να σερφάρουμε και να κάνουμε τόσα πολλά στον κυβερνοχώρο. Διότι για να βρούμε αν το μποζόνιο αυτό υπάρχει χτίσαμε τον μεγαλύτερο επιταχυντή σωματιδίων στο CERN… και εκεί αναπτύχθηκε το ίντερνετ.
*Ο Σπύρος Κιτσινέλης είναι Διδάκτορας φυσικοχημείας και Υπεύθυνος επικοινωνίας της Ένωσης Ελλήνων Χημικών.
