Όταν πριν περίπου ένα χρόνο αναλάμβανε καθήκοντα η νέα ευρωπαϊκή ηγεσία, τα περιθώρια αισιοδοξίας για περαιτέρω εμβάθυνση και ολοκλήρωση της ΕΕ δεν ήταν μεγάλα.
Οι πληγές που είχαν ήδη ανοίξει από τη διαχείριση της οικονομικής και της μεταναστευτικής κρίσης, οι διαφορές Βορρά – Νότου, το Brexit, η εκλογική άνοδος λαϊκιστικών και ακραίων κομμάτων σε πολλά κράτη μέλη, το κίνημα των κίτρινων γιλέκων στη Γαλλία και οι αυταρχικές πρακτικές κυβερνήσεων, όπως της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, συνέθεταν ένα ιδιαίτερα δύσκολο πολιτικό περιβάλλον.
Γράφει η Ελίζα Βόζεμπεργκ*
Όταν μάλιστα σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί το πρωτόγνωρο χτύπημα της πανδημίας, πολλοί αμφέβαλλαν ακόμη και για τη συνοχή της Ενωμένης Ευρώπης.
Όμως την κρίσιμη στιγμή η Ευρώπη έδειξε σωστά αντανακλαστικά, αντιλαμβανόμενη ότι βρίσκεται μπροστά σε ένα δύσκολο σταυροδρόμι ενός κόσμου που αλλάζει και ότι οφείλει να διαμορφώσει το δικό της πεπρωμένο, ειδάλλως άλλες δυνάμεις θα το διαμορφώσουν γι’ αυτήν.
Οι δραματικές συνέπειες της πανδημίας και η αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο σε συνδυασμό με τα ήδη γνωστά προβλήματα της οικονομίας, του μεταναστευτικού, της κλιματικής αλλαγής και του ανταγωνισμού με τη Ρωσία και την Κίνα συνθέτουν ένα ευρύ φάσμα προκλήσεων, που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν σε διακρατικό επίπεδο, αλλά μόνο σε συλλογικό.
Μάλιστα δεν είναι μόνο οι χώρες του Νότου, που εκ πρώτης όψεως έχουν μεγαλύτερη ανάγκη την ευρωπαϊκή στήριξη και συνοχή. Η Γερμανία και οι «δορυφόροι» της επιθυμούν εξίσου τη διατήρηση της Ενωμένης Ευρώπης, γιατί η ευημερία τους όχι μόνο κτίστηκε, αλλά και στηρίζεται στην Ε.Ε.
Όλοι γνωρίζουν ότι κανείς δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνος του απέναντι στα μεγαθήρια του διεθνούς περιβάλλοντος στο μέτωπο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, όπου πρωταγωνιστούν οι ΗΠΑ και η Κίνα. Το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή ούτε μία από τις 15 μεγαλύτερες ψηφιακές επιχειρήσεις στον κόσμο δεν είναι ευρωπαϊκή, τα λέει όλα.
Το πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ήταν η ιστορική απόφαση των 27 για το Ταμείο Ανάκαμψης με κοινό δανεισμό από την Κομισιόν. Για πρώτη φορά η Ευρώπη θα δανειστεί στο όνομα της Ένωσης χρησιμοποιώντας την ισχυρή πιστοληπτική της ικανότητα για να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές, κάτι που μέχρι πρότινος φαινόταν ουτοπικό.
Ένα ακόμη θετικό βήμα έγινε με την άτυπη συνεδρίαση του Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, που με ομόφωνη απόφαση για πρώτη φορά εξέφρασε πλήρη αλληλεγγύη σε Ελλάδα και Κύπρο, κάλεσε την Τουρκία να μείνει μακριά από μονομερείς ενέργειες και της έδωσε προθεσμία μέχρι την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της 24ης και 25ης Σεπτεμβρίου, όπου θα ληφθούν οι τελικές αποφάσεις για επιβολή κυρώσεων.
Όμως παρά τα ανωτέρω θετικά βήματα, δεν μπορούμε να μιλάμε για «μία άλλη Ευρώπη», εάν δεν γίνουν θεσμικές και αποφασιστικές παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση της κοινής αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής, που αποτελούν επιτακτική ανάγκη σε μια κρίσιμη περίοδο, όπου οι ισορροπίες αλλάζουν και οι γεωπολιτικές ανάγκες το απαιτούν.
Επίσης ακόμη δεν έχουμε πειστεί ότι η ευρωπαϊκή ηγεσία και προσωπικά η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, που επελέγη κυριολεκτικά στο παρά πέντε, συνεχίζει την πολιτική του προκατόχου της Ζαν Κλώντ Γιούνκερ, ο οποίος πολιτεύθηκε με γνώμονα τις ευρωπαϊκές αξίες, αγωνίστηκε για την συνοχή της Ένωσης και στήριξε δυναμικά κράτη μέλη που αντιμετώπιζαν δυσκολίες.
Παρά τις πρόσφατες θετικές πρωτοβουλίες, ο δρόμος για μια άλλη Ευρώπη είναι ακόμη είναι μακρύς. Επί παραδείγματι στο ζήτημα των κυρώσεων εις βάρος της Τουρκίας, η ηγεσία της ΕΕ οφείλει να αποδείξει εμπράκτως πως ό, τι αποφασίζει το υλοποιεί, με άλλα λόγια το εννοεί!
Η Γερμανία από την πλευρά της, ως δεσπόζουσα δύναμη και προεδρεύουσα της ΕΕ, οφείλει να αποδείξει ότι τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα από τις ετήσιες εμπορικές συναλλαγές της με την Τουρκία, οι 7.500 γερμανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, τα 4 εκ πολιτών τουρκικής καταγωγής που ζουν στη Γερμανία και οι 80.000 επιχειρήσεις στη Γερμανία, που χαρακτηρίζονται ως “γερμανοτουρκικές” και κάνουν ετήσιο τζίρο 52 δις ευρώ, δεν θα σταθούν εμπόδιο στη λήψη αποφάσεων, που θωρακίζουν την ασφάλεια της ΕΕ.
Η Ευρώπη είναι η λύση για το παρόν και το μέλλον, ιδίως για την πατρίδα μας λόγω οικονομικής κατάστασης, γεωγραφικής θέσης, μεταναστευτικού και δύσκολων γειτόνων.
Όμως ποιά Ευρώπη; Η Ευρώπη των τεχνοκρατικών εμμονών, κλειστών συνόρων και ακραίων φωνών ή μια Ευρώπη, που με δυναμικές αποφάσεις εφαρμόζει μέτρα αποτελεσματικής φύλαξης των συνόρων της και διασφάλισης των συμφερόντων της έναντι τρίτων;
Διότι η Ευρώπη προσηλωμένη στα δημοκρατικά ιδεώδη και την ισότιμη αντιμετώπιση όλων των κρατών μελών, που έχει επίκεντρο τον άνθρωπο, οφείλει να απαντά άμεσα και αποτελεσματικά στις προκλήσεις.
Οι ιθύνοντες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ γνωρίζουν σε βάθος ότι οι αποφάσεις που καλούνται να λάβουν είναι δύσκολες. Γνωρίζουν όμως και ότι ο σκοπός είναι ιερός. Διότι η ΕΕ είναι «καταδικασμένη» να επιτύχει!
*Η Ελίζα Βόζεμπεργκ είναι Ελληνίδα δικηγόρος και πολιτικός, ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία
