Οι σχέσεις τους δεν ήταν πάντα αγαθές. Κάθε άλλο μάλιστα. Οι δυο αυτοκρατορίες της απώτερης και εγγύτερης Ανατολής, ασφυκτιούσαν ακόμα και σε μια σχέση μεταξύ τους ισοτιμίας.
Πολύ περισσότερο πατερναλισμού και καθοδήγησης. Έτσι μπορεί η Σοβιετική Ένωση να εξήγαγε την ‘επανάσταση του Προλεταριάτου΄ στην αχανή Κίνα, αλλά η ερυθρά ηγεμονία του Μάο, δεν ανέχονταν ηγήτορες, ακόμα και εάν προέρχονταν από ‘φίλια στρατόπεδα’. Εδώ ο Τίτο ‘τράβηξε’ τον δικό του ‘αδέσμευτο δρόμο’, πόσο μάλλον οι κλειδοκράτορες του δρόμου του μεταξιού. Αυτά διαπίστωσε και ο Αμερικανικός παράγοντας και με τις εμπνευσμένες κινήσεις του Νίξον, επέτεινε το χάσμα στο ‘ερυθρό στρατόπεδο’, τη δεκαετία του 70.
Του Πολύκαρπου Αδαμίδη*
Ρώσοι και Κινέζοι ωστόσο, έχουν ενδημική τάση για πρωταγωνιστικούς ρόλους. Δε συμβιβάζονται με τον ρόλο του κομπάρσου, ακόμα και της απλής ή μείζονος περιφερειακής δύναμης. Την επιθυμία τους αυτή τη βαφτίζουν ως εύλογη άμυνα, για να αποσείσουν κάθε μομφή για ιμπεριαλιστικές και επεκτατικές τάσεις. Αυτές που κατά τα άλλα ξορκίζουν. Έτσι οι μεν Ρώσοι αρέσκονται να παρουσιάζουν τον επιθετικό προσανατολισμό και πρωτοβουλία τους σε μια σειρά μέτωπα και περιπτώσεις, όπως η εισβολή τους στη Γεωργία το 2008, η προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και ο πόλεμος στην Ανατολική Ουκρανία, ως άμυνά τους απέναντι στην ‘εξάπλωση του ΝΑΤΟ’, ενώ οι Κινέζοι, έχουν πάει ένα βήμα παραπέρα και μιλούν για ‘επιθετική άμυνα’. Μια έννοια δηλαδή που χωράει τα πάντα και βολικά εξυπηρετεί κάθε ‘προληπτικό χτύπημα’, που εξασφαλίζει και συγκριτικό πλεονέκτημα στον επιτιθέμενο επί του πεδίου. Όπως μάλιστα το είχε θέσει και ο Μάο, όσο εύλογο ήταν για την Κίνα να αμυνθεί σε κάθε επιτιθέμενο, άλλο τόσο αναγκαίο και δίκαιο ήταν να αντεπιτεθεί. Λογαριασμοί δηλαδή διαρκείας, με κάθε ιστορικό εχθρό, που κατά τους Κινέζους δικαιολογούν σε βάθος χρόνου κάθε επιθετική ενέργεια. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις τέτοιων ενεργειών έναντι των Φιλιππίνων και της Νότιας Κορέας, τα τελευταία χρόνια.
Τη σύγκλιση στον τρόπο αντιμετώπισης του αντιπάλου και τη διεξαγωγή του πολέμου Ρώσοι και Κινέζοι την κάνουν πράξη, αναπτύσσοντας και τις αντίστοιχες συμμαχίες. Η πανδημία του Κορωνοιού, αποτελεί αφεαυτής ένα ορόσημο των διεθνών σχέσεων και χρονικό σημείο αποτίμησης των όσων προηγήθηκαν και όσων ακολουθούν. Στο πλαίσιο αυτό καταγράφεται η κοινή πρακτική φορέων που έχουν σημεία αναφοράς, σε Ρωσικές και Κινεζικές πηγές και διακομιστές, για τη διασπορά ψευδών ειδήσεων, σε σχέση με τον Κορωνοιό στην Ευρώπη, τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισής του, καθώς και τα φερόμενα σφάλματα των Δυτικών κυβερνήσεων. Στο ίδιο μήκος κύματος και με το ίδιο μοτίβο, οι ΗΠΑ ούτε λίγο ούτε πολύ παρουσιάσθηκαν να είναι στο χείλος ‘εμφύλιας σύγκρουσης’, ενώ διακινήθηκε υλικό που ‘έριχνε λάδι’ στη φωτιά και ‘έτρεφε τις εντάσεις’. Και στο σημείο αυτό υπάρχει στην πράξη σύγκλιση και κοινή εφαρμογή των αρχών που οι θεωρητικοί του πολέμου πρεσβεύουν σε Κίνα και Ρωσία. Κατά τους Κινέζους και τον Σουν Τζου έχει διαχρονική ισχύ η αρχή ότι η σπουδαιότερη νίκη είναι αυτή που κερδίζεις χωρίς να πολεμήσεις. Μια τέτοια νίκη είναι αυτή που επιτυγχάνεται στο πεδίο της προπαγάνδας, με τις ψυχολογικές επιχειρήσεις και τη διάδοση ψευδών ειδήσεων. Αλλά και με τη χρησιμοποίηση μέσων και υποδομών που φαινομενικά τουλάχιστον δε σχετίζονται με το κράτος και τις υπηρεσίες του, αλλά επιτρέπουν στο Κράτος να παρέμβει και να εδραιώσει συνθήκες που διαμορφώνονται επί του πεδίου. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των ψαράδων στη Νότια Σινική Θάλασσα, που αποτέλεσαν τον προπομπό και τη γέφυρα για να προασπίσουν στη συνέχεια τα ‘συμφέροντα’ και τα ‘κεκτημένα τους’ οι Κινεζικές Ένοπλες Δυνάμεις. Ομοίως και οι Ρώσοι με ‘τα μικρά πράσινα ανθρωπάκια’ που έδρασαν στην Κριμαία, χωρίς να μπορεί κατ’ αρχήν να προσδιοριστεί η εθνικότητά τους. Πικρή εμπειρία αντίστοιχων πρακτικών και προπομπών, βιώσαμε ως χώρα στα Ίμια με το Τουρκικό πλοίο που δήθεν προσάραξε και τους ‘εθελοντές Τούρκους δημοσιογράφους’ που έσπευσαν.
Αλλά και σε επίπεδο επιμελητείας Ρωσία και Κίνα, φαίνεται να συγκλίνουν και να διαμορφώνουν ατζέντα αλληλοστήριξης. Με βάση, όπως φαίνεται, τις προτεραιότητές τους. Στη Νότια Κινεζική Θάλασσα, φέρεται ήδη η Ρωσία να παρέχει διαβεβαιώσεις και εγγυήσεις στην Κίνα για ασπίδα πυραυλικής προστασίας, ενώ τη συνδράμει στις επιχειρήσεις ‘επιτήρησης’ έναντι των Φιλιππίνων και των ψαράδων τους, σε μια περιοχή που προμηθεύει το 12% του παγκόσμιου αλιευτικού πλούτου. Στην Ευρώπη από την άλλη, που αποτελεί κατ’ αρχήν κύριο θέατρο των Ρωσικών ενδιαφερόντων, οι Κινέζικοι διακομιστές φέρεται να συνδράμουν τη διάδοση ‘ειδήσεων’, που προωθούν Ρωσικές στοχεύσεις και ενισχύουν τη ρητορική όσων υπονομεύουν και αμφισβητούν την Ευρωπαική προοπτική. Είναι ένα δυναμικό πεδίο νέων ισορροπιών και σχέσεων. Μέσα στο οποίο πρέπει εκ νέου να προσδιορίσουμε και να διεκδικήσουμε τον ρόλο μας.
