Η συμφωνία για την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας αποτελεί αναμφίβολα μία πολύ θετική εξέλιξη. Μία πολύ σωστή κίνηση, σε πολύ σωστό χρόνο, στη σκακιέρα των γεωπολιτικών εξελίξεων στην ευρύτερη γειτονιά μας. Μία συμφωνία που επιβεβαιώνει το σεβασμό των δύο χωρών τόσο στις σχέσεις καλής γειτονίας όσο και στα κυριαρχικά δικαιώματα των γειτόνων τους.
Η συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας, μία καθυστερημένη για άλλους λόγους συμφωνία, δεν εδράζεται απλά στο Διεθνές Δίκαιο αλλά έχει συναφθεί στη βάση της Σύμβασης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) σεβόμενη απολύτως το άρθρο 121 της συγκεκριμένης σύμβασης που αναφέρει ρητά ότι τα νησιά που κατοικούνται και έχουν οικονομική ζωή έχουν το ίδιο δικαίωμα ΑΟΖ όπως και οι ηπειρωτικές ακτές.
Του Μανώλη Κ. Κεφαλογιάννη
Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας είναι μία σύμβαση που δεν είναι μόνο κοινοτικό κεκτημένο αλλά αποτελεί πλέον εθιμικό δίκαιο στο Διεθνές Δίκαιο και όλοι οφείλουν να συμμορφώνονται στις επιταγές της ακόμη και οι ελάχιστες χώρες που για τους δικούς τους λόγους δεν την έχουν συνυπογράψει ή κυρώσει.
Η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ιταλία αποτελεί σήμερα μία πρώτη κίνηση την οποία πρέπει να ακολουθήσουν οι επόμενες πάντα με γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Οριοθέτηση με την Αλβανία στο πλαίσιο που είχε συμφωνηθεί από το 2008 και ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο της γειτονικής χώρας. Η ευρωπαϊκή ενταξιακή προοπτική της Αλβανίας είναι σήμερα ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για την ελληνική πλευρά.
Εκείνο, όμως, που θα συνιστούσε κατά κοινή ομολογία ακόμη μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία και με καθοριστική επίπτωση στο άκυρο και παράνομο μνημόνιο συνεργασίας Τουρκίας-Λιβύης είναι η επίτευξη συμφωνίας με την Αίγυπτο. Μία οριοθέτηση που ασφαλώς για πολλούς λόγους έχει πολύ μεγάλο βαθμό δυσκολίας.
Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών επιτυγχάνεται με έγκυρες συμφωνίες, όχι με μονομερείς καταθέσεις χαρτών στον ΟΗΕ. Όχι με τη δημιουργία τετελεσμένων όπως επιχειρεί η Άγκυρα. Όχι με απειλές και προκλητικές και επιθετικές ενέργειες κατά των κυριαρχικών δικαιωμάτων γειτονικών χωρών. Ούτε ασφαλώς με α λα καρτ επίκληση του Διεθνούς Δικαίου.
Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια ζει μέσα σε μία νεοοθωμανική φαντασίωση. Θεωρεί ότι μπορεί χωρίς να υπολογίσει κανένα να καπηλευτεί το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Πριν λίγες ημέρες ο Τούρκος πρόεδρος σε μία ακόμη επίδειξη αλαζονείας απείλησε ότι θα προχωρήσει σε έρευνες και γεωτρήσεις εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Με φόντο κάτι ψευτοχάρτες της συμφοράς που απεμπολούσαν το κυριαρχικό δικαίωμα στα Δωδεκάνησα και στην Κρήτη στην Αποκλειστική τους Οικονομική Ζώνη. «Βολικοί» χάρτες που εξαφάνιζαν το «άβολο» Καστελόριζο.
Την απάντηση στον Τούρκο πρόεδρο και στις ψευδαισθήσεις του δεν την δίνουν μόνο το Διεθνές Δίκαιο αλλά το ίδιο το τουρκικό κράτος. Με τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923 αναγνωρίζεται επίσημα, τόσο από τη διεθνή κοινότητα όσο και από το νέο κεμαλικό καθεστώς η ιταλική κυριαρχία επί των Δωδεκανήσων συμπεριλαμβανομένου του Καστελόριζου που χαρακτηρίζονται πλέον «ιταλικά νησιά του Αιγαίου»(Άρθρα 15 & 16). Ως οργανωμένο κράτος η Ιταλία φρόντισε από το 1928 ως το 1932 να χαρτογραφήσει επίσημα και λεπτομερώς με σειρά χαρτών του Στρατιωτικού Γεωγραφικού Ινστιτούτου όλα τα νησιά, νησίδες του συμπλέγματος των Δωδεκανήσων. Εγχείρημα με το οποίο αποτυπώνεται η απόλυτη κυριαρχία της Ιταλίας επί όλων των νησιών, νησίδων, βράχων και γενικά γεωγραφικών σχηματισμών εντός της τότε ιταλικής κτήσης. Αυτός ο επίσημος χάρτης αποτύπωσε επακριβώς και τα εξωτερικά όρια της ζώνης ιταλικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα. Αναπαράχθηκε μάλιστα το 1931 από το Βρετανικό Ναυαρχείο. Και μάλιστα τα συγκεκριμένα εξωτερικά όρια αποτυπώθηκαν σε δύο Συμφωνίες μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας. Στη Συμφωνία της Άγκυρας (04.01.1932) και το Πρωτόκολλο που υπεγράφη επίσης στην Άγκυρα στις 28/12/1932.Αποτέλεσμα, συνεπώς, των δύο αυτών συμφωνιών ήταν η οριστική επίλυση οποιασδήποτε αμφισβήτησης της ιταλικής κυριαρχίας από τουρκικής πλευράς και η επαναβεβαίωση του περιορισμού της τουρκικής κυριαρχίας εντός κατά μέγιστο όριο των 3 ν.μ. από τις ακτές της καθ’ όλο το μήκος της γραμμής οριοθέτησης.
Τα Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό ιταλική κατοχή μέχρι την επίσημη ένωσή τους με την Ελλάδα με την υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης του Παρισιού στις 10 Φεβρουαρίου 1947 όπου η Ιταλία συμφώνησε την εκχώρηση της πλήρους κυριαρχίας των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα.
Και βάσει των Συνθηκών και των Συμφωνιών που διέπουν το καθεστώς του Αιγαίου με την υπογραφή –φαρδιά-πλατιά- της Τουρκίας είναι σαφές ότι το καθεστώς αυτό των νησιών έχει πλήρως καθοριστεί.
Η Τουρκία, λοιπόν, δεν οφείλει να σεβαστεί μόνο το Διεθνές Δίκαιο, τα κυριαρχικά δικαιώματα των γειτόνων της. Οφείλει κυρίως να σέβεται τις δικές της υπογραφές. Αλλιώς θα παραμένει μία χώρα ταραξίας που απειλεί όχι την Ελλάδα και την Κύπρο αλλά τη διεθνή νομιμότητα. Την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής.
Η Ιστορία δεν διαγράφεται. Και ασφαλώς δεν γράφεται ούτε με τετελεσμένα ούτε με νεοφυείς «βολικούς» χάρτες κατά το δοκούν.
Ο Μανώλης Κεφαλογιάννης είναι Ευρωβουλευτής της Ν.Δ.
